H Ρύθμιση Οφειλών και η Παροχή 2ης Ευκαιρίας είναι ένα οικονομικά αποτελεσματικό, κοινωνικά ευαίσθητο, επιχειρησιακά λειτουργικό, εθνικά αναπτυξιακό και θεσμικά συμβατό Σχέδιο Νόμου και αποτελεί ένα σημαντικό μεταρρυθμιστικό εργαλείο για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους της χώρας, ανάφερε ο Υπουργός Οικονομικώνν, Χρήστος Σταϊκούρας σε ομιλία του στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής.
Με αυτό, όπως είπε ο κ. Σταϊκούρας, θεσμοθετείται ένα σημαντικό νομοθετικό πόνημα που θα συμβάλλει στην στήριξη της αγοράς εργασίας, στην τόνωση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, στην προσέλκυση νέων επενδύσεων, και στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, προστατεύοντας, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, τον παραγωγικό ιστό της οικονομίας.
Η τοποθέτηση του κ. Σταϊκούρα στη Βουλή:
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Συζητούμε σήμερα, στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων, το νέο θεσμικό πλαίσιο για τη Ρύθμιση Οφειλών και την Παροχή 2ης Ευκαιρίας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Ένα συνολικό, συνεκτικό, ρεαλιστικό και καινοτόμο Σχέδιο Νόμου.
Ένα Σχέδιο Νόμου με στόχο την αντιμετώπιση, με αποτελεσματικότητα, διαφάνεια, ευελιξία και κοινωνική δικαιοσύνη, του μεγάλου οικονομικού και κοινωνικού προβλήματος της υπερχρέωσης των πολιτών.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Έχουμε επιλέξει, ως πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών, να μιλάμε τη «γλώσσα» της αλήθειας.
Να μιλάμε με ειλικρίνεια, καθαρότητα και παρρησία.
Με μετριοπάθεια και σοβαρότητα.
Τεκμηριωμένα και υπεύθυνα, μακριά από λαϊκισμούς και μικροκομματικά παίγνια.
Με το «βλέμμα» στραμμένο στο μέλλον, χωρίς να προσπερνάμε τα προβλήματα του παρελθόντος.
Έχουμε επιλέξει αυτά τα προβλήματα να τα αντιμετωπίζουμε, με σχέδιο, πολιτική βούληση και τόλμη.
Και να μην τα κρύβουμε «κάτω από το χαλί», ούτε να τα μετακυλύουμε στους επόμενους.
Αυτό επιλέγω να κάνω και σήμερα, ενώπιον σας.
Θέτοντας απλά ερωτήματα, και δίνοντας αναλυτικές απαντήσεις.
1ο Ερώτημα: Υπάρχει – σήμερα – πρόβλημα υψηλού ιδιωτικού χρέους στη χώρα μας;
Η απάντηση είναι ΝΑΙ.
Η πολυετής οικονομική κρίση στην Ελλάδα οδήγησε, το ήδη συσσωρευμένο ιδιωτικό χρέος, στη διόγκωσή του.
Σύμφωνα με τα στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος, την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και τον ΕΦΚΑ, το ιδιωτικό χρέος ανέρχεται, σήμερα, στα 234 δισ. ευρώ.
Από αυτό το συνολικό ιδιωτικό χρέος, τα 106 δισ. ευρώ αφορούν οφειλές προς τη φορολογική αρχή, τα 92 δισ. ευρώ οφειλές προς τον ευρύτερο χρηματοπιστωτικό τομέα, δηλαδή τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, και τα 36 δισ. ευρώ οφειλές προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία.
Συνεπώς, το πρόβλημα το οποίο δημιουργήθηκε, σωρεύθηκε και διογκώθηκε τα προηγούμενα χρόνια, είναι σήμερα υπαρκτό, μεγάλο και σοβαρό.
Απαιτεί, άμεσα, συγκεκριμένες πρωτοβουλίες αντιμετώπισής του, προκειμένου να απελευθερωθούν οι παραγωγικές δυνάμεις της χώρας από το «βάρος» του.
2ο Ερώτημα: Με δεδομένο ότι το πρόβλημα του υψηλού ιδιωτικού χρέους δεν δημιουργήθηκε πρόσφατα, δεν αναλήφθηκαν πολιτικές πρωτοβουλίες στο παρελθόν για την αντιμετώπισή του;
Η απάντηση είναι ότι αναλήφθηκαν.
Κυβερνήσεις και κανονιστικές αρχές εισήγαγαν και εφάρμοσαν, κατά καιρούς, διάφορους νόμους και κανονιστικά πλαίσια.
Ενδεικτικά:
Νόμος 3869/2010, ο οποίος αφορούσε στη ρύθμιση οφειλών των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων.
Νόμος 4152/2013, με τον οποίο θεσπίστηκε η πάγια ρύθμιση οφειλών.
Νόμος 4224/2013, ο οποίος θέσπισε τον Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, με τον οποίο φυσικά και νομικά πρόσωπα επιχειρούσαν τη διευθέτηση των οφειλών τους προς τα τραπεζικά ιδρύματα.
Νόμος 4307/2014, ο οποίος θέσπισε την έκτακτη διαδικασία της ειδικής διαχείρισης για τις επιχειρήσεις.
Νόμος 4321/2015, ο οποίος αφορούσε τη ρύθμιση οφειλών φυσικών και νομικών προσώπων προς τη φορολογική διοίκηση και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
Νόμοι 4354/2015 και 4389/2016, οι οποίοι θεσμοθέτησαν την αγορά εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων και εταιριών απόκτησης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις.
Νόμος 3588/2017, ο οποίος τροποποίησε τον Πτωχευτικό Κώδικα, για την πτώχευση εμπόρων και επιχειρήσεων.
Νόμος 4469/2017, ο οποίος θέσπισε τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών των επιχειρήσεων και των επιτηδευματιών.
Νόμος 4605/2019, ο οποίος θέσπισε τη ρύθμιση οφειλών, ως διάδοχο σχήμα του λεγόμενου «Νόμου Κατσέλη» για τη ρύθμιση οφειλών των φυσικών προσώπων.
Νόμος 4611/2019, ο οποίος αφορούσε τη ρύθμιση οφειλών φυσικών και νομικών προσώπων σε δημόσιο και φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
Η απλή και μόνο παράθεση αυτών των νόμων, οι οποίοι ψηφίστηκαν μέσα σε λίγα χρόνια, αποδεικνύει ότι υπήρξε πολυνομία, πολυπλοκότητα και, σε αρκετές περιπτώσεις, επικάλυψη.
Η σημερινή ποσοτική εικόνα του προβλήματος επιβεβαιώνει ότι αυτές οι νομοθετικές παρεμβάσεις δεν κατάφεραν να δώσουν αποτελεσματική λύση στο ζήτημα του ιδιωτικού χρέους.
3ο Ερώτημα: Γιατί όμως απέτυχαν αυτές οι νομοθετικές πρωτοβουλίες; Και πως αυτό τεκμαίρεται;
Η απάντηση είναι ότι υπήρξαν σημαντικά κενά στη νομοθέτηση και εμφανίστηκαν ουσιαστικές αδυναμίες στην εφαρμογή των Νόμων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο Νόμος 3869/2010, γνωστός στους περισσότερους ως «Νόμος Κατσέλη».
Ο Νόμος αυτός:
1ον. Παρείχε «απλόχερα» προστασία, τόσο της 1ης κατοικίας όσο και ολόκληρης της περιουσίας, σε όλους ανεξαιρέτως, χωρίς κανέναν έλεγχο και κανένα κριτήριο, με την υποβολή μόνο μιας αίτησης.
Δεν φρόντισε ο τότε Νομοθέτης να υπάρχουν ειδικές δικλείδες ασφαλείας, με αποτέλεσμα να επωφελούνται οι στρατηγικοί κακοπληρωτές.
2ον. Παρείχε τη δυνατότητα ρύθμισης μόνο των δανείων.
Όμως οι πολίτες είχαν, και έχουν, ανάγκη ρύθμισης και των υπολοίπων οφειλών τους, ειδικά αυτών προς το Δημόσιο.
Έτσι, ακόμη και αν λάμβαναν μια ρύθμιση του δανείου τους, στην πράξη αδυνατούσαν να την εξυπηρετήσουν, εξαιτίας των λοιπών οφειλών που δεν μπορούσαν να ρυθμίσουν.
3ον. Οι οφειλέτες παραμένουν εγκλωβισμένοι σε μια κατάσταση όπου δεν γνωρίζουν ποιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα.
Έχουν άγνοια για το κατά πόσο θα κρίνει ο δικαστής εάν όντως είναι οικονομικά ευάλωτοι, εάν ασκούν σημαντική επιχειρηματική δραστηριότητα, εάν είναι επιλέξιμοι, εάν ενήργησαν με δόλο.
Ενώ επιβαρύνεται η θέση τους στην περίπτωση που προκύψει μια αρνητική έκβαση από το δικαστήριο.
Ενδεικτικά, εκκρεμούν σήμερα περίπου 70.000 υποθέσεις προς εκδίκαση, με ημερομηνία δικασίμου που εκτείνεται μέχρι και το έτος 2032.
4ον. Όταν τελικά οι υποθέσεις εκδικαστούν, μεγάλος αριθμός απορρίπτεται, είτε διότι ο πολίτης δεν είναι επιλέξιμος, είτε γιατί διαπιστώνεται ότι δεν έχει οικονομική αδυναμία.
Δηλαδή, με λίγα λόγια, ο Νόμος 3869/2010:
οδήγησε ελάχιστες περιπτώσεις σε πλήρη απαλλαγή χρεών,
παρουσίασε μεγάλες καθυστερήσεις και, εν τέλει,
δεν έδινε μια συνολική, βιώσιμη λύση στο πρόβλημα υπερχρέωσης του νοικοκυριού.
Απλά μετέθετε το πρόβλημα στις επόμενες γενεές, οι οποίες αναγκάζονταν να αποποιηθούν την κληρονομιά τους.
Ένα ακόμη παράδειγμα ελλιπούς αντιμετώπισης του προβλήματος είναι ο Νόμος 4469/2017.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 63.400 επιχειρήσεις και επαγγελματίες που εισήλθαν στην πλατφόρμα, μόνο 7.300 υπέβαλαν αίτηση και, εξ αυτών, μόλις 2.200 ολοκλήρωσαν επιτυχώς τη διαδικασία ρύθμισης οφειλών.
Τέλος, σε ό,τι αφορά στο Νόμο 4605/2019, της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος διαδέχθηκε το νόμο Κατσέλη μετά την οριζόντια κατάργηση της προστασίας της 1ης κατοικίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτός είχε διορία 6 μηνών και μικρή περίμετρο δικαιούχων.
Ο Νόμος αυτός προστάτευε την 1η κατοικία μόνο σε όσους είχαν δάνειο που ήταν μη εξυπηρετούμενο κατά την 31η Δεκεμβρίου 2018, ενώ έθετε μία σειρά από αυστηρά κριτήρια εισοδήματος και περιουσίας, που αποτελούσαν απαραίτητη προϋπόθεση συμμετοχής.
Ο νόμος αυτός ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2019.
Απεδείχθη αναποτελεσματικός.
Ενδεικτικά, ενώ δυνητικά κάλυπτε περίπου 90.000 δανειολήπτες, με τις αρχικές δηλώσεις στελεχών της Κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ να κάνουν λόγο ακόμη και για 130.000 δανειολήπτες, τον Ιούλιο του 2019, δεν είχε υποβληθεί καμία αίτηση!
Ενώ, κατά την αρχική προθεσμία λήξης του νόμου, στις 31 Δεκεμβρίου 2019, είχαν υποβληθεί μόλις 1.368 αιτήσεις.
Συμπέρασμα; Τα ποσοτικά στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι αυτές οι νομοθετικές παρεμβάσεις δεν κατάφεραν να δώσουν αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους.
4ο Ερώτημα: Αν τα βλέπατε αυτά, τι κάνατε, μέχρι σήμερα, ως Υπουργείο Οικονομικών για την αντιμετώπιση του προβλήματος;
Η απάντηση είναι ότι ενεργήσαμε άμεσα, μεθοδικά, στοχευμένα και συντεταγμένα.
Συγκεκριμένα:
1ον. Ως άμεσο μέτρο, για την προστασία της 1ης κατοικίας, προχωρήσαμε στη βελτίωση του υφιστάμενου πλαισίου, αντιμετωπίζοντας μια σειρά προβλημάτων στην εφαρμογή του νόμου, όπως είναι η κατάθεση πλήθους εγγράφων που ο πολίτης αδυνατούσε να προσκομίσει.
Με σχετική νομοθετική πρωτοβουλία που αναλάβαμε, αυτό θεραπεύτηκε.
Επίσης, διευρύναμε την περίμετρο των δυνητικά επιλέξιμων οφειλετών, εντάσσοντας ένστολους, ιατρικό προσωπικό, δασκάλους κ.ά., που διαμένουν σε άλλη πόλη για επαγγελματικούς λόγους.
Και φυσικά επεκτείναμε το πρόγραμμα, μέχρι τέλος Ιουλίου 2020.
Από τους αρχικούς, επί ΣΥΡΙΖΑ, 6 μήνες διάρκειας, επεκτείναμε το πρόγραμμα κατά 7 επιπλέον μήνες.
Εντούτοις, παρά τις πολλές και σημαντικές νομοθετικές και λειτουργικές βελτιώσεις που επήλθαν, τη χρονική επέκταση και την άμεση ενεργοποίηση της κρατικής επιδότησης, το πλαίσιο προστασίας δεν είχε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Μέσα σε 13 μήνες υποβλήθηκαν μόλις 6.991 αιτήσεις.
Βέβαια, αν συγκρίνουμε αυτά τα στοιχεία με τα αντίστοιχα του Δεκεμβρίου του 2019, όταν και προχωρήσαμε στις βελτιώσεις που ανέφερα, γίνεται αντιληπτό ότι στο μεσοδιάστημα βοηθήθηκαν και προστατεύθηκαν αρκετά νοικοκυριά.
2ον. Με συντονισμένες ενέργειες με τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, ενθαρρύναμε τις απευθείας ρυθμίσεις με τους οφειλέτες.
Ενδεικτικά, από το καλοκαίρι του 2019, οι πολίτες ρύθμισαν πάνω από 270.000 δάνεια, ύψους άνω των 13 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που αφορούν στην 1η κατοικία τους.
Έτσι οι πολίτες έσωζαν στην πράξη το σπίτι τους, επειδή ρύθμιζαν διμερώς και πλήρωναν τα χρέη τους.
3ον. Επιπρόσθετα, θεσπίσαμε το πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ», το οποίο επιδοτεί, για 9 μήνες, όλα τα στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια με υποθήκη στην κύρια κατοικία, όλων όσοι επλήγησαν από τον κορονοϊό.
Θέσαμε την υποχρέωση η ρύθμιση οφειλής να είναι βιώσιμη, έτσι ώστε ο πολίτης να μπορεί να την εξυπηρετήσει, σύμφωνα με τις πραγματικές οικονομικές του δυνατότητες.
Με το πρόγραμμα αυτό επιτυγχάνουμε πολλαπλούς στόχους:
Επιβραβεύονται οι συνεπείς δανειολήπτες, με εξυπηρετούμενα δάνεια, οι οποίοι έχουν πληγεί από την πανδημία. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά στη χώρα μας!
Υποστηρίζεται το σύνολο των δανειοληπτών που επλήγησαν από την υγειονομική κρίση και έχουν μη εξυπηρετούμενο δάνειο, ακόμη και μετά το τέλος του 2018. Έτσι δίνουμε λύση σε μια ομάδα δανειοληπτών που είχε αφήσει ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς καμία προστασία.
Ενθαρρύνονται και ενισχύονται οι διμερείς συμφωνίες με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων.
Καλλιεργείται η κουλτούρα πληρωμών, με την έμπρακτη στήριξη του Κράτους, αφού επιδοτούμε ένα σημαντικό κομμάτι της μηνιαίας δόσης του δανείου.
Αποτρέπεται η κατάχρηση του νέου πλαισίου από στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Περιορίζεται ο κίνδυνος δημιουργίας μιας νέας γενιάς «κόκκινων» δανείων, λόγω της κρίσης που επέφερε η πανδημία.
Και τέλος, ενισχύεται η κοινωνική συνοχή, καθώς καλύπτονται πολλαπλάσιοι δανειολήπτες σε σχέση με το πλαίσιο της προηγούμενης Κυβέρνησης.
Αποτέλεσμα αυτών είναι να αποδειχθεί το πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ» ως ιδιαίτερα επιτυχημένο, σε σχέση με όλα τα προηγούμενα εργαλεία ρύθμισης, καθώς μέχρι χθες, 14/10/2020, έχουν συγκεντρωθεί 142.757 αιτήσεις!
4ον. Παράλληλα, όλους αυτούς τους μήνες, επεξεργαζόμασταν ένα συνεκτικό, καινοτόμο και μεταρρυθμιστικό θεσμικό πλαίσιο, με στόχο την ολιστική αντιμετώπιση του υψηλού, συσσωρευμένου ιδιωτικού χρέους.
Πλαίσιο, κατ’ εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας 1023/2019, για το οποίο είχε δεσμευτεί, πολλές φορές, και η προηγούμενη Κυβέρνηση, να εισαγάγει στη Βουλή.
Αλλά, και πάλι, δεν πρόλαβε…
Στο σημείο αυτό, θέλω να ευχαριστήσω την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και την ηγεσία αυτής, που δεν άλλαξε από τη σημερινή Κυβέρνηση, καθότι συνέβαλαν αποτελεσματικά στο αποτέλεσμα που έρχεται σήμερα ενώπιον σας, ιδίως σε ό,τι αφορά στις εξωδικαστικές διαδικασίες ρύθμισης των οφειλών.
Επίσης, θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τους εξειδικευμένους νομικούς επιστήμονες και εμπειρογνώμονες που απάρτισαν την ομάδα σύνταξης του νομοσχεδίου, οι οποίοι με τις εμπεριστατωμένες απόψεις τους βοήθησαν ουσιαστικά στη δημιουργία του σημερινού νομοθετικού πλαισίου.
5ο Ερώτημα: Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του νόμου και ποιες οι καινοτομίες του;
1ον. Εισάγεται, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, προληπτικός μηχανισμός για την έγκαιρη προειδοποίηση του πολίτη στο πλαίσιο πρόληψης, έτσι ώστε αυτός να μην οδηγηθεί σε διαδικασίες αφερεγγυότητας.
Ο μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης θεσπίζει διαδικασίες ενημέρωσης και παροχής στήριξης στα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα, προκειμένου αυτά να μπορέσουν να καλύψουν ή να αναδιαρθρώσουν τις οφειλές τους, προκειμένου να αποφύγουν τις διαδικασίες ρευστοποίησης.
2ον. Ενσωματώνονται όλα τα επιμέρους εργαλεία ρύθμισης οφειλών που υπάρχουν σήμερα, σε ένα ενιαίο πλαίσιο και μια ενιαία διαδικασία.
Έτσι δίδεται τέλος στον κυκεώνα διαφορετικών εργαλείων, με τις αλληλεπικαλύψεις τους, που μπέρδευαν τους οφειλέτες, καθώς και στα κενά τα οποία άφηναν αρκετούς οφειλέτες χωρίς κάποια λύση.
3ον. Οι οφειλέτες που αποδεδειγμένα βρίσκονται σε οικονομική δυσκολία ή αδυναμία, έχουν τη δυνατότητα να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα, με δύο τρόπους:
Είτε θα ρυθμίζουν όλες τις οφειλές τους, είτε θα αποκτούν μία «2η ευκαιρία» μέσω της απαλλαγής από τα χρέη τους, εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, ύστερα από τη ρευστοποίηση όλων των περιουσιακών τους στοιχείων.
Η «2η ευκαιρία» διασφαλίζει ότι τα χρέη της μιας γενιάς δεν θα μεταφέρονται στην επόμενη, διαιωνίζοντας το πρόβλημα της υπερχρέωσης.
4ον. Εισάγεται ένα ολοκληρωμένο και αυτοματοποιημένο πλαίσιο αντιμετώπισης της αφερεγγυότητας, μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, τόσο για τα φυσικά όσο και για τα νομικά πρόσωπα.
Διεξάγεται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και παρέχει τη δυνατότητα για την αναδιάρθρωση των οφειλών, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας «κουρέματος» της οφειλής.
Η παροχή ρύθμισης αποφασίζεται από την πλειοψηφία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, και στην περίπτωση που ακολουθηθεί η πρόταση ρύθμισης που προέκυψε από υπολογιστικό εργαλείο, είναι υποχρεωτική η εφαρμογή της από το Δημόσιο και τους ασφαλιστικούς φορείς.
Η διαδικασία διαρκεί για μέγιστο χρονικό διάστημα 2 μηνών, εντός των οποίων προβλέπεται αναστολή της αναγκαστικής ρευστοποίησης των εξασφαλιστικών στοιχείων του οφειλέτη.
Προσφέρεται μάλιστα η δυνατότητα αποπληρωμής των οφειλών σε έως 240 δόσεις προς τράπεζες και λοιπούς χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
5ον. Θεσπίζονται μόνιμες πρόνοιες κοινωνικής πολιτικής για δανειολήπτες που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, όπως επιδότηση δανείων 1ης κατοικίας ώστε να αποφεύγονται πλειστηριασμοί, καθώς και σύσταση ενός Φορέα Απόκτησης Ακινήτων, ώστε να αποφεύγονται εξώσεις.
Ειδικότερα, κατά το στάδιο του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, παρέχεται κρατική επιδότηση των δανείων 1ης κατοικίας για 5 έτη.
Δηλαδή κάτι αντίστοιχο με το πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ», αλλά που αφορά μόνο σε ευάλωτα νοικοκυριά που εξυπηρετούν ή ρυθμίζουν τις οφειλές τους.
Επίσης, στο στάδιο των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης, παρέχεται ουσιαστική στήριξη, μέσω της δημιουργίας ενός ιδιωτικού φορέα για την απόκτηση των ακινήτων, που θα επιλεγεί από το Κράτος, μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας.
Ο εν λόγω φορέας θα αποκτά το ακίνητο που συνιστά την 1η κατοικία ευάλωτων οικονομικά ομάδων.
Στόχος είναι να διασφαλιστεί η παραμονή τους σε αυτό, κατόπιν της καταβολής μισθώματος, το οποίο θα επιδοτείται από το Κράτος.
Επίσης, προσφέρει τη δυνατότητα επαναγοράς του ακινήτου από τον οφειλέτη, εντός 12 ετών, εφόσον ο ίδιος το επιθυμεί.
Είναι σημαντικό στο σημείο αυτό να τονιστεί ότι αυτή η κρατική στήριξη αποτελεί πλέον ένα μόνιμο πρόγραμμα κοινωνικής πρόνοιας, με ουσιαστική και έμπρακτη προστασία της 1ης κατοικίας, και όχι ένα έκτακτο πρόγραμμα, όπως γινόταν εδώ και 10 έτη στη χώρα μας.
Χωρίς προθεσμίες λήξης και χωρίς έκτακτα βοηθήματα που μεταχρονολογούν το πρόβλημα, και τελικά δεν το επιλύουν.
6ον. Στο πλαίσιο αντιμετώπισης οφειλών και με σκοπό να αποφύγουν την πτώχευση, οι επιχειρήσεις δύνανται να προσφύγουν στη διαδικασία της εξυγίανσης, της οποίας το πλαίσιο εκσυγχρονίζεται, κατ’ εφαρμογή της Οδηγίας 1023/2019.
7ον. Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η επίτευξη προληπτικής αναδιάρθρωσης οφειλών, τότε προβλέπεται η δυνατότητα πτώχευσης, τόσο των φυσικών όσο και των νομικών προσώπων, με ταυτόχρονη απαλλαγή από τα υπόλοιπα των οφειλών τους, σε 1-3 έτη.
Οι διαδικασίες της πτώχευσης συστηματοποιούνται και απλοποιούνται προς τον σκοπό της ταχείας διεκπεραίωσης.
Επίσης, θεσπίζονται απλοποιημένες διαδικασίες για τις πτωχεύσεις «μικρού αντικειμένου», έτσι ώστε να κινούνται και να περαιώνονται, με ταχύτητα, οι διαδικασίες ρευστοποίησης.
8ον. Η πτώχευση συνοδεύεται απαρέγκλιτα από την απαλλαγή οφειλών, η οποία υλοποιείται γρήγορα:
Μέσα σε 1 έτος, εάν οι οφειλέτες απολέσουν την περιουσία τους, εκτός αν προβληθούν ενστάσεις για δόλια πτώχευση ή απόκρυψη στοιχείων από τους πιστωτές.
Ή μέσα σε 3 έτη, εάν δεν έχουν περιουσία, οπότε και θα πρέπει να καταβάλουν το υπόλοιπο του εισοδήματός τους που περισσεύει μετά την κάλυψη των εύλογων δαπανών διαβίωσης.
9ον. Εξυπακούεται ότι δεν θα δίδεται απαλλαγή από τα χρέη σε στρατηγικούς κακοπληρωτές, ενώ θα διενεργούνται ειδικοί έλεγχοι και διασταυρώσεις, τόσο για την περίοδο πριν από την πτώχευση όσο και στη συνέχεια, εφόσον επιτευχθεί ρύθμιση, και καθ’ όλη τη διάρκεια της ρύθμισης.
10ον. Απαλλάσσονται τα μέλη διοίκησης των νομικών προσώπων που πτωχεύουν.
Επιλύεται έτσι ένα διαχρονικό πρόβλημα με την ευθύνη των διοικούντων, οι οποίοι εξακολουθούσαν να ευθύνονται για τις οφειλές της επιχείρησης, ακόμη και μετά την πτώχευσή της, εφόσον αυτοί δεν ενήργησαν με δόλο.
11ον. Παρέχονται σαφείς και συγκεκριμένες δικλείδες για την αποτροπή του ηθικού κινδύνου καταστρατήγησης και καταχρήσεων, καθότι:
Έχει πλήρη διαφάνεια, έτσι ώστε να εντοπίζονται οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, μέσω της άρσης τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου και της διενέργειας ειδικών ελέγχων.
Δίνει τη δυνατότητα σε όλους όσους αντιμετωπίζουν οικονομική δυσκολία ή αδυναμία να λάβουν μια λύση για τη ρύθμιση των οφειλών τους, χωρίς να εισάγει κριτήρια αποκλεισμού.
Έχει συγκεκριμένες, ηλεκτρονικές και γρήγορες διαδικασίες, που αποτρέπουν τις καθυστερήσεις και τις καταχρήσεις, μέσω περιττών δικαστικών προσφυγών.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Συμπερασματικά, η Ρύθμιση Οφειλών και η Παροχή 2ης Ευκαιρίας είναι ένα οικονομικά αποτελεσματικό, κοινωνικά ευαίσθητο, επιχειρησιακά λειτουργικό, εθνικά αναπτυξιακό και θεσμικά συμβατό Σχέδιο Νόμου.
Είναι οικονομικά αποτελεσματικό, διότι απαντά, ολιστικά, στο ζήτημα του ιδιωτικού χρέους, αντικαθιστώντας ένα σύνθετο πλέγμα διάσπαρτων μέτρων, που δεν κατάφεραν, τα προηγούμενα χρόνια, να δώσουν ουσιαστική λύση στο πρόβλημα.
Είναι κοινωνικά ευαίσθητο, διότι δίνει τη δυνατότητα ρύθμισης και αναδιάρθρωσης χρεών προς τράπεζες, εφορία και ασφαλιστικά ταμεία, λαμβάνοντας ειδικές πρόνοιες για τους πραγματικά ευάλωτους πολίτες, οι οποίοι θα στηρίζονται από το Κράτος μέσω επιδότησης, ενώ παράλληλα διασφαλίζει ότι δεν θα ενταχθούν στρατηγικοί κακοπληρωτές στο νέο σχήμα.
Είναι επιχειρησιακά λειτουργικό, διότι προσφέρει, μέσα από απλές και γρήγορες διαδικασίες, μια «2η ευκαιρία» στους επιχειρηματίες, ώστε αυτοί να πραγματοποιήσουν μία νέα αρχή στην οικονομική δραστηριότητά τους, απελευθερωμένοι από βάρη του παρελθόντος τα οποία αδυνατούν να σηκώσουν.
Είναι εθνικά αναπτυξιακό, διότι διαμορφώνει τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να μειωθεί δραστικά το υψηλό ιδιωτικό χρέος, αλλά και να αποτραπεί η δημιουργία νέου, συμβάλλοντας, έτσι, καθοριστικά στην ενίσχυση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
Είναι θεσμικά συμβατό, διότι ενσωματώνει τις πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας του 2019.
Με λίγα λόγια, το παρόν Νομοσχέδιο συνιστά ένα σημαντικό μεταρρυθμιστικό εργαλείο για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους της χώρας.
Με αυτό, θεσμοθετείται ένα σημαντικό νομοθετικό πόνημα που θα συμβάλλει στην στήριξη της αγοράς εργασίας, στην τόνωση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, στην προσέλκυση νέων επενδύσεων, και στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, προστατεύοντας, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, τον παραγωγικό ιστό της οικονομίας.