Τους οκτώ μοχλούς που θα χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη, προκειμένου η χώρα μας να ενταχθεί στις δυναμικές οικονομίες της Ευρώπης, περιέγραψε ο υπουργός Οικονομικών, κ. Χρήστος Σταικούρας.
«Η υγειονομική κρίση έχει θέσει σε δοκιμασία την κοινωνία και την οικονομία παγκοσμίως. Έτσι και στην χώρα μας η πανδημία επηρέασε πολύ έντονα την οικονομική δραστηριότητα, οδηγώντας το 2020 την ελληνική οικονομία σε βαθιά ύφεση. Το προσχέδιο του κρατικού προυπολογισμού του 2021 που κατατέθηκε στη Βουλή την προηγούμενη Δευτέρα και θα συζητηθεί την επόμενη εβδομάδα αποτυπώνει την εκτίμησή μας ότι η ύφεση αυτή, με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα και τις αβεβαιότητες των επόμενων εβδομάδων και μηνών, θα φτάσει το 8,2%.», τόνισε χαρακτηριστικά, στο πλαίσιο του 3ου Athens Investment Forum, για να προσθέσει:
«Ωστόσο, η Ελλάδα αναμένεται να κινηθεί σε πολύ καλύτερα επίπεδα σε σύγκριση με πολλά άλλα ευρωπαικά κράτη. Ενδεικτικά και μόνο, με βάση τα προσωρινά διαθέσιμα στοιχεία του α’ εξαμήνου του έτους η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 7,9%, όταν ο μέσος όρος συρρίκνωσης της Ευρώπης ήταν 9% και όλες οι χώρες του Νότου παρουσίασαν πολύ μεγαλύτερη ύφεση. Ιδίως η Ισπανία με 13%, η Γαλλία με 12% και περίπου στα ίδια ποσοστά και η Ιταλία. Που οφείλεται αυτή η συγκριτικά καλύτερη επίδοση της ελληνικής οικονομίας, όταν πριν από ορισμένους μήνες όλοι υποστήριζαν ότι η Ελλάδα θα εμφάνιζε την βαθύτερη ύφεση; Νομίζω την απάντηση την δίνουν τα ίδια τα ευρωπαικά όργανα. Αυτό οφείλεται στην άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας και των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων αυτής. Αυτό επιβεβαιώθηκε στο Eurogroup της προηγούμενης Δευτέρας και στην 7η Έκθεση αξιολόγησης της Ευρωπαικής Επιτροπής»
Σύμφωνα με τον ίδιο, το ζητούμενο είναι οι απώλειες εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης να καλυφθούν το ταχύτερο δυνατόν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους και η Ελλάδα να εισέλθει σε μία τροχιά υψηλής, διατηρήσιμης, έξυπνης και κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης. «Προσδοκούμε ότι το 2021 θα μπορέσει να αποτελέσει την αφετηρία αυτής της πορείας να καλύψουμε το μεγαλύτερο κομμάτι της απώλειας του 2020, επιτυγχάνοντας υψηλή ανάπτυξη. Το ερώτημα, όμως, που μας ετέθη είναι πως θα χρηματοδοτηθεί αυτή η ανάπτυξη. Και θα απαντήσω μέσω επτά κινητήριων μοχλών», σημείωσε.
1ον) Η έξοδος στις διεθνείς αγορές. Η κυβέρνηση μέσα σε 14 μήνες έχει αντλήσει επιτυχώς πόρους από τις διεθνείς αγορές έξι φορές – τις τρεις μέσα στην κρίση – συνολικού ύψους 14 δισ. ευρώ, με αποκορύφωμα την πιο πρόσφατη επιτυχή έκδοση 10ετούς ομολόγου, ύψους 2,5 δισ. ευρώ, πριν από ένα μήνα, με το χαμηλότερο ιστορικά κόστος δανεισμού χώρας, 1,187. Μάλιστα, η απόδοση του 10ετούς κρατικού τίτλου στις αγορές κυμαίνετραι πλέον σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα, σημειώνοντας μόλις χθές νέο ιστορικό ρεκόρ της τάξεως του 0,88%. Επιπλέον η χώρα μας εκδίδει μεγαλύτερο ύψος εντόκων γραμματίων, διαφορετικών διαρκειών, ακόμη και ενός έτους, με επιτόκιο που διαμορφώνεται, ωστόσο, αισθητά χαμηλότερο ακόμη και από τα προ κορωνοιού επίπεδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι δύο τελευταίες εκδόσεις εντόκων γραμματίων, τριών και έξι μηνών, της 7ης και της 30ης Οκτωβρίου, έγιναν με αρνητικά επιτόκια (-0,16% και -0,10%) που είναι τα χαμηλότερα που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα για τις συγκεκριμένες διάρκειες τίτλων του ελληνικού Δημοσίου. Άρα, μία πηγή χρηματοδότησης για την ανάπτυξη είναι η έξοδος στις αγορές το 2020 και αυτές που θα ακολουθήσουν και το 2021.
2ον) Η εκταμίευση υποδόσεων από τη διακράτηση ομολόγων, τα περίφημα ANFAs και SΜPs. Επί διακυβέρνησης ΝΔ, μέσα σε ένα έτος, έχουν εκταμιευθεί δύο υποδόσεις από τη διακράτηση ομολόγων, συνολικού ύψους έως σήμερα 1,5 δισ. ευρώ και προσδοκούμε για άλλη μία με την θετική αξιολόγηση στο τέλος Νοεμβρίου, της 8ης έκθεσης ενισχυμένης εποπτείας. Που οφείλεται αυτό; Στις θετικές αξιολογήσεις από τους ευρωπαικούς θεσμούς.
3ον) Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Η ελληνική οικονομία αναμένεται να ωφεληθεί με 32 δισ. ευρώ έως το 2026, εκ των οποίων 19,3 δισ. ευρώ αφορούν επιχορηγήσεις και 12,7 δισ. ευρώ δάνεια, με ευνοϊκό επιτόκιο και όρους. Εκτιμούμε ότι το 2021 από όλα τα εργαλεία του Ταμείου οι πόροι μπορούν να προσεγγίσουν τα 5,5 δισ. ευρώ. Πως θα το πετύχουμε αυτό; Περίπου 2,6 δισ. ευρώ από τα 16,2 δισ. ευρώ θα είναι επιχορηγήσεις από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Από αυτά περίπου 1,1 δισ. ευρώ είναι προκαταβολή που αναμένεται να εισπραχθεί το α’ εξάμηνο του έτους και 1,5 δισ. ευρώ είναι η αναμενόμενη απορρόφηση του β’ εξαμήνου. Περίπου 1,3 δισ. ευρώ είναι προκαταβολή από 12,7 δισ. ευρώ δανείων του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και προσδοκούμε περίπου 1,6 δισ. ευρώ από τα συνολικά 2,3 δισ. ευρώ του ReactEU που είναι ο δεύτερος πυλώνας του Ταμείου Ανάκαμψης και αφορούν μέτρα για κορωνοιό, αρκετά από τα οποία ήδη εφαρμόζουμε.
4ον) Επιστρεπτέα προκαταβολή. Ένα μέτρο που στην πράξη έχει αποδειχθεί άκρως επιτυχημένο. Μέχρι σήμερα έχουν χρηματοδοτηθεί περίπου 120.000 επιχειρήσεις, κυρίως μικρές και πολύ μικρές, ενώ 174.027 επιχειρήσεις έχουν υποβάλλει αίτηση για τον τρίτο κύκλο. Μέσα στην επόμενη εβδομάδα εκτιμούμε ότι θα ξεκινήσουν οι πληρωμές για αυτόν τον κύκλο. Η συνολική στήριξη του κράτους προς τις επιχειρήσεις μέσω του εν λόγω χρηματοδοτικού σχήματος αναμένεται να ξεπεράσει τα 4,1 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου και του τέταρτου κύκλου που θα ακολουθήσει τον Νοέμβριο.
5ον) ΤΕΠΙΧ ΙΙ: Μέχρι σήμερα με τη βοήθεια του τραπεζικού συστήματος έχουν εκταμιευθεί σε 11.953 επιχειρήσεις δάνεια συνολικού ύψους 1,6 δισ. ευρώ. Μάλιστα προκειμένου να καλυφθεί η σημαντική ζήτηση έχουν προστεθεί επιπλέον πόροι, ύψους 180 εκατ. ευρώ, οι οποίοι με την τραπεζική μόχλευση θα φτάσουν περίπου τα 850 εκατ. ευρώ για επιχειρήσεις που έχουν ήδη υποβάλλει αίτηση δανειοδότησης, αλλά αυτή δεν εγκρίθηκε λόγω μη διαθεσιμότητας πόρων.
6ον) Ταμείο Εγγυοδοσίας. Μέχρι σήμερα έχουν διατεθεί δάνεια σε 5.255 επιχειρήσεις, συνολικού ύψους 2,7 δισ. ευρώ. Μάλιστα, οι όποιες λίγες εκκρεμότητες υπάρχουν και τις συζητάμε σε εβδομαδιαία βάση με το τραπεζικό σύστημα αφορούν κάποιες εκταμιεύσεις πόρων που οφείλονται κατά κύριο λόγο στην επιλογή των ίδιων των επιχειρηματιών να χρηματοδοτηθούν μεταγενέστερα ή και να απενταχθούν για δικούς τους λόγους από το πρόγραμμα. Επιπλέον, τις επόμενες ημέρες ξεκινά ο νέος κύκλος του Ταμείου Εγγυοδοσίας, στο οποίο αναμένεται οι εκταμιεύσεις να γίνουν γρηγορότερα, δεδομένου ότι πολλά από τα δάνεια έχουν ήδη εγκριθεί από τον πρώτο κύκλο. Το συνολικό ύψος των δανείων που θα λάβουν οι επιχειρήσεις και από τους δύο κύκλους αναμένεται να ξεπεράσει τα έξι δισ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας το πλήθος των εγκεκριμένων χρηματοδοτήσεων εντός του 2020 ξεπερνά το ύψος των εγκεκριμένων χρηματοδοτήσεων όλης της προηγούμενης 10ετίας. Μάλιστα, στο τέλος Αυγούστου τα εκταμιευμένα δάνεια για το 2020 ήταν πέντε φορές περισσότερα από τα αντίστοιχα της περιόδου 2015 – 2019. Συμπερασματικά, θα ήθελα να συγκρατήσουμε δύο αριθμούς: Η συνολική στήριξη από το ΤΕΠΙΧ ΙΙ, το Ταμείο Εγγυοδοσίας και την Επιστρεπτέα Προκαταβολή ξεπερνά μέχρι σήμερα τα έξι δισ. ευρώ, ενώ αναμένεται από τους επιπλέον πόρους του ΤΕΠΙΧ ΙΙ, τη δεύτερη φάση του Ταμείου Εγγυοδοσίας και τον τρίτο και τέταρτο κύκλο της Επιστρεπτέας Προκαταβολής να διατεθούν τους επόμενους 2,5 μήνες επιπλέον πόροι, ύψους πέντε δισ. ευρώ. Δηλαδή, η συνολική ένεση ρευστότητας θα ξεπεράσει τα 11 δισ. ευρώ σε διάστημα περίπου επτά μηνών.
7ον) Κρατικός προϋπολογισμός. Έχουμε μία ικανοποιητική εκτέλεση, λαμβάνοντας υπόψη τα πρωτοφανή χαρακτηριστικά των οικονομικών επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης και την επεκτατική πολιτική που ορθώς ακολουθεί η κυβέρνηση για την αντιμετώπισή τους με τη μορφή πρόσθετων δαπανών και μειωμένων εσόδων. Οι πολίτες επιδεικνύουν αξιέπαινη συνέπεια στις υποχρεώσεις τους και αξιοποιούν τα κίνητρα και τις διευκολύνσεις που τους παρέχει η πολιτεία, στηρίζοντας το δημόσιο ταμείο σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία.
8ον. Τραπεζικός τομέας, χρηματοδότηση των επιχειρήσεων από τις αγορές και χορήγηση μικροχρηματοδοτήσεων: Το τραπεζικό σύστημα οφείλει και προσδοκάται να παρέχει χρηματοδοτήσεις προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και χωρίς τις εγγυήσεις ή τα προγράμματα του Δημοσίου, διότι, από την αρχή του έτους, οι τράπεζες έχουν λάβει από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα 37 δισ. ευρώ, τα περισσότερα εκ των οποίων με αρνητικά επιτόκια, ενώ οι καταθέσεις έχουν αυξηθεί. Πρόθεση της κυβέρνησης και του υπουργείου Οικονομικών είναι να αναπτύξει και να ενθαρρύνει την ικανότητα των επιχειρήσεων να προσφεύγουν στις εγχώριες και ξένες αγορές, ώστε να διαθέτουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης και πέραν των τραπεζών.
Επιπλέον, έχει θεσμοθετηθεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο χορήγησης μικροχρηματοδοτήσεων, με το οποίο παρέχεται η δυνατότητα άντλησης κεφαλαίου από νοικοκυριά και επιχειρήσεις έως 25.000 ευρώ. Έτσι, δημιουργήθηκε μία νέα, εναλλακτική μορφή χρηματοδότησης, με στόχο, αφενός, να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό που υπάρχει στην επιχειρηματική δραστηριότητα και πλήττει, κυρίως, όσους βρίσκονται στο ξεκίνημά της και είναι αποκλεισμένοι από τον τραπεζικό δανεισμό, και, αφετέρου, να ενισχύσει τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Με την έκδοση των προβλεπόμενων σχετικών αποφάσεων από την Τράπεζα της Ελλάδος πριν από μια εβδομάδα, δρομολογήθηκε η αδειοδότηση των ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων, η οποία με τη σειρά της αναμένεται να συμβάλει στην αύξηση της επιχειρηματικότητας, καθώς και στην ενίσχυση της ρευστότητας, της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής.