«Στα μυστικά του βάλτου»: μόνο έτσι μπορεί να περιγραφεί η σημερινή εικόνα της οικονομίας, σαν παράφραση του κλασικού έργου της Πηνελόπης Δέλτα. Αυτό πρέπει να το καταλάβει ο πολιτικός κόσμος ο οποίος ώρες-ώρες δείχνει να ενθαρρύνει την ίδια του την απαξίωση. Οσα μεγάλα λόγια κι αν λέγονται, η καθημερινότητα είναι τόσο σκληρή ώστε οι απαιτήσεις της κοινωνίας για αξιοπιστία πολλαπλασιάζονται. Μπορεί να γίνει και αυτό άλλο ένα εργαλείο για την πολιτική σπέκουλα που θα καθορίσει τη στρατηγική των επόμενων μηνών;
Εδώ θα μπει μία ακόμη παράμετρος που θα είναι επίσης καθοριστική για τις εξελίξεις και έχει να κάνει με το διεθνές περιβάλλον. Και αυτό γιατί υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες με τις γερμανικές εκλογές στο βάθος, που αφήνουν ανοιχτά διαφορετικά σενάρια για τη διαμόρφωσή του. Σίγουρα το πρώτο πεδίο είναι οι αμερικανικές εκλογές. Ερντογάν και Deutsche Bank είναι επίσης κρίσιμοι παράγοντες.
Το βέβαιο είναι ότι στο εσωτερικό μέτωπο τα τρία βασικά προβλήματα που θα καθορίσουν την πορεία της βάσης της οικονομίας είναι το Φορολογικό, το Ασφαλιστικό και το Τραπεζικό. Ο,τι και να λέει ο Γιώργος Κατρούγκαλος, το Ασφαλιστικό δεν στέκει καλά. Ο Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) ξεκινά με το έλλειμμα που ήδη έχει αναφερθεί, τα Ταμεία βάζουν χέρι στο Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) και το μεγάλο τεστ για τους συνεπείς που δηλώνουν και χρηματοδοτούν τα ελλείμματα έρχεται. Νομίζω πως το Ασφαλιστικό μπορεί να αναδειχθεί για τον ΣΥΡΙΖΑ στο νούμερο 1 των προβλημάτων.
Το Φορολογικό δεν χρειάζεται πολλή ανάλυση. Και αυτό επειδή δεν σχετίζεται με την πορεία των εσόδων και του πρωτογενούς πλεονάσματος, όπου με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ο Αλεξιάδης λύνει το πρόβλημα. Το ζήτημα είναι ότι λειτουργεί εξαντλητικά για τις παραγωγικές και υγιείς δυνάμεις της οικονομίας. Αν δεν αλλάξει αυτό σε εύλογο διάστημα, θα επιδράσει ανασταλτικά στην όποια αναπτυξιακή προσπάθεια. Επίσης, η αγορά καταλαβαίνει καλά ότι είναι το αποτέλεσμα της ατυχούς διαπραγμάτευσης του 2015.
Το τραπεζικό πρόβλημα δεν χρειάζεται λόγια. Είναι τόσο βαθύ, τα ουσιαστικά βήματα που έχουν γίνει για την αναδιάρθρωση των κόκκινων δανείων είναι τόσο λίγα, που η τέταρτη ανακεφαλαιοποίηση έχει καταλήξει να φαντάζει ως ενδεχόμενο και όχι μόνο ως απειλή. Αυτό όμως που θα πρέπει να προβληματίσει το Μαξίμου δεν είναι πλέον αν το μνημόνιο Τσακαλώτου – Σταθάκη είναι καλό ή κακό. Ή αν θα τελειώσουμε με την υποδόση και θα μπουν τα ελληνικά ομόλογα στο πακέτο νομισματικής χαλάρωσης. Αυτά είναι για να έχουμε να λέμε και δεν δίνουν ουσιαστική λύση στα σημερινά προβλήματα που έχουν σωρευθεί μετά από 7 χρόνια μνημονίων.
Επιπλέον, ο πρωθυπουργός θα πρέπει να προβληματιστεί από το γεγονός ότι τα μηνύματα που έρχονται από τις παρουσιάσεις για προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό δεν είναι θετικά. Και ότι τα ξένα κεφάλαια δεν εμπιστεύονται ακόμα τη χώρα. Πώς την εμπιστεύονταν όμως το 2014 και τώρα, πλην λίγων εξαιρέσεων, υπάρχει τέτοια επενδυτική άπνοια;
Πού είναι τα 100 δισ. επενδύσεις τα οποία επισημαίνουν οι αναλύσεις του ΣΕΒ και για τα οποία κόπτεται ο κ. Σταθάκης; Πέραν των Κινέζων της ΔΕΗ και των Αζέρων της Socar, ούτε καλά-καλά τα «κοράκια» θέλουν να ακουμπήσουν τα ελληνικά assets. Αν θέλει λοιπόν ο Αλέξης Τσίπρας να στοχεύσει στις επόμενες εκλογές σε ένα 22%-24% μέσα και από τη διεθνή αναμπουμπούλα για να εδραιώσει την κυριαρχία του στον χώρο της Κεντροαριστεράς, αυτό είναι κάτι το επιτεύξιμο. Για να βγει όμως η χώρα από τον λαβύρινθο όπου μπήκε μετά τη διαπραγμάτευση του 2015 χρειάζονται πολλά περισσότερα σε σχέση με αυτά που τώρα γίνονται.
Αν αυτά δεν γίνουν και η οικονομία συνεχίσει να ταλαιπωρείται, το πολιτικό παιχνίδι θα πάει στα όρια της αυτοδυναμίας για τη Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου που αναπτύσσει λόγο πολύ συγκεκριμένο και κατανοητό προς την αγορά. Παρήγορο στοιχείο τα όσα είπε η Θεανώ Φωτίου για τους δημοσίους υπαλλήλους. Ετσι πράγματι μπορεί να σπάσουν οι άρρωστες «διαπλοκές» Αριστεράς – Δημοσίου – κομματικής πελατείας, που ταλανίζουν την οικονομία επί δεκαετίες. Και όποιος από την αγορά λέει ότι δεν του αρέσουν οι προοπτικές του Υπερταμείου για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας ψεύδεται και χύνει κροκοδείλια δάκρυα.