Σε λιγότερο από 2 μήνες, στις 31/12/2021, εκπνέει η μεταβατική περίοδος των ευνοϊκών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και πολλοί ασφαλισμένοι σπεύδουν να υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης ανησυχώντας για το ενδεχόμενο να καταργηθεί η πρόωρη συνταξιοδότηση πριν από τα 62 και τα 67 έτη, αν και το υπουργείο Εργασίας έχει διαψεύσει κατ’ επανάληψη ότι πρόκειται να καταργηθεί αυτό το δικαίωμα.
Από την 1/1/2022 υπάρχουν μόνο δύο επιλογές.
Για πλήρη σύνταξη τα όρια ηλικίας καθορίζονται στο 62ο έτος της ηλικίας (με 40 έτη ή 12.000 ημέρες ασφάλισης) ή στο 67ο έτος (με 15ετία ή 4.500 ημερομίσθια ασφάλισης), ενώ για μειωμένη σύνταξη το όριο είναι 62 ετών με 4.500 ημέρες ασφάλισης.
Με βάση αυτά τα δεδομένα διαμορφώνονται τρεις κατηγορίες ασφαλισμένων:
α) Αυτοί που έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης έως τις 18/8/2015. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι μπορούν να υποβάλουν οποτεδήποτε το αίτημα συνταξιοδότησής τους και μετά την 1/1/2022 χωρίς να απειλούνται από ενδεχόμενη αύξηση των ορίων ηλικίας.
β) Οσοι ασφαλισμένοι κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως τις 31/12/2021. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι μπορούν να ασκήσουν οποτεδήποτε το δικαίωμά τους, και μετά την 1/1/2022, όταν συμπληρώσουν το νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης και δεν συντρέχει κανένας λόγος να σπεύδουν να συνταξιοδοτηθούν έως το τέλος του έτους.
γ) Οι ασφαλισμένοι που δεν πρόλαβαν να κατοχυρώσουν το δικαίωμα συνταξιοδότησης ως τις ανωτέρω ημερομηνίες, με αποτέλεσμα να υπαχθούν στα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Με τη βοήθεια του δικηγόρου-εργατολόγου Γιώργου Κουτσούκου θα προσεγγίσουμε αναλυτικά κάθε κατηγορία, διευκρινίζοντας ποιοι ασφαλισμένοι μπορούν να βγουν νωρίτερα στη σύνταξη και ποιοι θα υπαχθούν στα γενικά όρια των 62 και των 67, από το 2022.
1 Η πρώτη κατηγορία ασφαλισμένων που δεν πρέπει καθόλου να ανησυχεί ως προς την άσκηση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος είναι όσοι είχαν θεμελιωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης έως 18/8/2015, ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4336/2015. Το δικαίωμα θεωρείται θεμελιωμένο όταν ο ασφαλισμένος συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια και το κατά περίπτωση όριο ηλικίας. Οι ασφαλισμένοι αυτοί μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους χωρίς κανέναν χρονικό περιορισμό και χωρίς τον φόβο ότι μια μελλοντική αλλαγή νομοθεσίας μπορεί να ανατρέψει τα «ώριμα δικαιώματά» τους, τα οποία δεν θίγονται και δύνανται να ασκηθούν οποτεδήποτε.
2 Η δεύτερη κατηγορία ασφαλισμένων είναι εκείνοι που κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως 31/12/2021. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι, βάσει της υπουργικής απόφασης του 2015, μπορούν επίσης να ασκήσουν το δικαίωμά τους και μετά την 1/1/2022 και δεν χάνουν το δικαίωμα ακόμα και αν συμπληρώνουν το νέο όριο ηλικίας μετά την 1/1/2022. Για να θεωρηθεί κατοχυρωμένο το δικαίωμα θα πρέπει ο ασφαλισμένος να έχει συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια ή ένσημα και το παλαιό -ισχύον πριν από τον ν. 4336/201, όριο ηλικίας έως 31/12/2021- και όχι το νέο προβλεπόμενο όριο ηλικίας. Σημειωτέον ότι στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν αρκετοί ασφαλισμένοι του ΕΦΚΑ, οι οποίοι μάλιστα υπάγονται και σε ειδικές κατηγορίες, με ευνοϊκές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, όπως οι μητέρες με ανήλικα τέκνα (ΙΚΑ) ή οι τρίτεκνοι (Δημόσιο), ενώ αξιοσημείωτη είναι και η πολυπληθής κατηγορία των ασφαλισμένων με 35ετία, οι οποίοι, πλην του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης, έχουν ήδη συμπληρώσει τα αρχικά ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης (58, 59) και απομένει να συμπληρώσουν και τα μεταβατικά, όπως αυτά καθορίζονται, βάσει των πινάκων του ν. 4336/2015. Για παράδειγμα, μητέρα ανηλίκου με 5.500 ένσημα (το 2012) στον ιδιωτικό τομέα, η οποία ήταν 52 ετών το 2017, έχει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί στα 58 και 5 μήνες. Το όριο ηλικίας της συμπληρώνεται το 2023, δηλαδή μετά την 1η Ιανουαρίου 2022. Επομένως διατηρεί το δικαίωμά της να βγει στη σύνταξη πριν από τα 62 έτη.
3 Η τρίτη κατηγορία, που δεν γλιτώνει την υπαγωγή στα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης (62, 67), είναι όσοι δεν υπάγονται σε μεταβατικές διατάξεις, όσοι δηλαδή είτε δεν είχαν συμπληρώσει έως το 2012 τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης είτε, αν και έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα έτη έως το 2021, δεν προλαβαίνουν να συμπληρώσουν έως τότε το παλιό ηλικιακό όριο. Για παράδειγμα, άνδρας στο ΙΚΑ που δεν συμπληρώνει τις 10.500 ημέρες έως το 2012, γυναίκα μητέρα ανηλίκου που δεν συμπλήρωσε 5.500 ημέρες έως το 2012 και άνδρας δημόσιος υπάλληλος που έχει 35 έτη ασφάλισης, αλλά δεν συμπληρώνει τα 58 έτη έως το 2021 ή άνδρας/γυναίκα στο Δημόσιο που δεν συμπληρώνει τα 56 ή 58 για μειωμένη σύνταξη μέχρι 31/12/2021. Αυτή η κατηγορία ασφαλισμένων θα συνταξιοδοτηθεί στα 62 έτη, αν τότε έχει συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης, άλλως, αν έχει λιγότερο χρόνο ασφάλισης, θα συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη στα 67 έτη και μειωμένη στα 62, ανάλογα με τις προβλεπόμενες διατάξεις.
4 Μετέωροι παραμένουν ακόμη οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου που επιθυμούν την έξοδο με πρόωρη/μειωμένη σύνταξη. Εχουμε την άποψη (καθώς το υπουργείο δεν έχει τοποθετηθεί επαρκώς) ότι οι ασφαλισμένοι άνδρες και γυναίκες του Δημοσίου που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη θα πρέπει να δύνανται (ακόμη και με εξαγορές πλασματικών ετών) ή να έχουν αναδρομικώς ήδη συμπληρώσει 25 ακέραια έτη ασφάλισης έως τις 31/12/2012 αλλά ταυτοχρόνως και το προβλεπόμενο όριο ηλικίας (55 για γυναίκες το 2010, 56 για άνδρες/γυναίκες το 2011, 58 για άνδρες/γυναίκες το 2012) έως τις 31/12/2021 (Προσοχή!), καθώς τα όρια ηλικίας μειωμένης σύνταξης στο Δημόσιο δεν υπέστησαν, με σχετική διευκρινιστική εγκύκλιο του ΓΛΚ, μεταβατικές αυξήσεις (κατ’ εφαρμογή του Ν. 4336/2015) ώστε να επεκταθεί η διατήρηση/κατοχύρωση του μεταβατικού ορίου ηλικίας (όπως ισχύει στις λοιπές κατηγορίες ασφαλισμένων) και μετά την 1/1/2022.
Επομένως οι δημόσιοι υπάλληλοι που θέλουν να βγουν νωρίτερα με μειωμένη σύνταξη πρέπει να έχουν υπόψη τους τα εξής:
■ Οι γυναίκες που συμπλήρωσαν 25ετία το 2010 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 55, εάν συμπληρώσουν το εν λόγω όριο έως τις 31/12/2021.
■ Οι γυναίκες και οι άνδρες που συμπλήρωσαν 25ετία το 2011 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 56, εάν συμπληρώσουν το εν λόγω όριο έως τις 31/12/2021.
■ Οι γυναίκες και οι άνδρες που συμπλήρωσαν 25ετία το 2012 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 58, εάν συμπληρώσουν το εν λόγω όριο έως τις 31/12/2021.
Την ίδια ώρα προβληματισμένοι εμφανίζονται χιλιάδες ασφαλισμένοι όσον αφορά στην εξαγορά πλασματικών ετών ασφάλισης ιδίως μετά τη σύγχυση που δημιουργήθηκε με την αναφορά του υπουργείου Εργασίας ότι η προθεσμία για την υποβολή αίτησης για εξαγορά πλασματικών παρατείνεται έως τις 31/12/2022. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο κ. Κουτσούκος, δεν είχε ποτέ θεσπιστεί εκ του νόμου οποιαδήποτε προθεσμία υποβολής αίτησης εξαγορών, ώστε να υπάρξει παράτασή της. Η κατάθεση της αίτησης εξαγοράς πλασματικών ετών προβλεπόταν νομοθετικώς -έως και σήμερα- να λάβει χώρα έως και το χρονικό σημείο κατάθεσης της αίτησης συνταξιοδότησης και όχι μεταγενέστερα.
Το υπουργείο, συμπληρώνει, πρέπει να τοποθετηθεί με πλήρη σαφήνεια διότι είναι πολλοί εκείνοι οι ασφαλισμένοι επιθυμούν να φύγουν πρόωρα (δηλαδή πριν τα 62 και τα 67) και πρέπει να καταφύγουν υποχρεωτικώς στην εξαγορά πλασματικών ετών μέχρι 31/12/2022, άλλως παγιδεύονται στα γενικά όρια ηλικίας.
Κύκλοι του υπουργείου, πάντως, διαβεβαιώνουν ότι
α) δεν χρειάζεται κανείς ασφαλισμένος να τρέξει τώρα να πληρώσει για την εξαγορά των πλασματικών εκτός αν απέχει ελάχιστα από την αίτηση συνταξιοδότησης
β) δεν είναι σε καμία περίπτωση στην πρόθεση του υπουργείου να καταργήσει τώρα ή στο μέλλον το μέτρο της εξαγοράς πλασματικών ετών είτε για θεμελίωση της σύνταξης πριν από τα 62 και τα 67 έτη είτε για προσαύξηση του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης.
Διαβάστε ακόμα:
Αλλαγή σκηνικού: Ερχονται νέου τύπου επιχειρηματικά δάνεια
Black Friday: Ποια προϊόντα αγόρασαν οι Έλληνες – Οι εκτιμήσεις και για την Cyber Monday