Της Μαίρης Λαμπαδίτη
Μεγάλοι χαμένοι οι παλαίμαχοι τραπεζικοί και αυτοί του ιδιωτικού τομέα – Από τις μειώσεις δεν εξαιρέθηκαν οι αδύναμες κατηγορίες συνταξιούχων, όπως οι χήρες και οι δικαιούχοι αναπηρικών συντάξεων
Εξοντωτικές μειώσεις που έφτασαν τα 150 ευρώ είδαν πάνω από 100.000 δικαιούχοι επικουρικών συντάξεων. Η μεγάλη σφαγή έγινε στις επικουρικές του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες μειώθηκαν έως και 54%, ποσοστό που υπερβαίνει και τις πιο δυσοίωνες προβλέψεις. Από τις μειώσεις δεν εξαιρέθηκαν οι αδύναμες κατηγορίες συνταξιούχων όπως οι χήρες και οι δικαιούχοι αναπηρικών συντάξεων.
Συνταξιούχος χηρείας του ΙΚΑ που έπαιρνε επικουρική 170 ευρώ καθαρά έπαθε σοκ όταν είδε ότι από τη μία μέρα στην άλλη η σύνταξή του είχε κατέβει στα 90 ευρώ (μείωση 47%). Συνταξιούχος του ΙΚΑ με υψηλή σύνταξη 332 ευρώ είδε να συρρικνώνεται στα 170 ευρώ (μείωση 49%). Συνταξιούχος του ιδιωτικού τομέα που συνταξιοδοτήθηκε το 1996 είδε πριν από λίγες ημέρες την επικουρική του να συμπιέζεται από τα 240 στα 138 ευρώ. Η πιο ακραία περίπτωση που εντοπίσαμε αφορά δικαιούχο επικουρικής του ΙΚΑ που βρήκε πιστωμένο στον λογαριασμό του το ποσό των 142 ευρώ από 310 που εισέπραξε τον προηγούμενο μήνα (μείωση 54%). Σύμφωνα με παράγοντες της ασφάλισης, μεγαλύτεροι χαμένοι του επανυπολογισμού ήταν οι δικαιούχοι επικουρικών του ΙΚΑ που έπαιρναν μέσες και υψηλές συντάξεις με λιγότερα από 25 χρόνια ασφάλισης.
Οι δεύτεροι χαμένοι στην κούρσα των περικοπών είναι οι συνταξιούχοι τραπεζοϋπάλληλοι που είχαν υψηλές κύριες συντάξεις και το άθροισμα του μηνιαίου εισοδήματός τους ξεπερνούσε τα 1.300 ευρώ. Χιλιάδες συνταξιούχοι των οποίων το προσυνταξιοδοτικό έχει μετατραπεί σε επικουρική, κυρίως πρώην υπάλληλοι της Εμπορικής (ΤΕΑΠΕΤΕ) και της Αlpha Bank (ΤΑΠΤΠ), είδαν τις επικουρικές τους να μειώνονται κατά 35%. Για παράδειγμα, επικουρική της τάξης των 621 ευρώ συρρικνώθηκε στα 403 αναδρομικά από τον Ιούνιο.
Βαριές απώλειες από 20% έως 43% μετρούν οι συνταξιούχοι εμποροϋπάλληλοι, πρώην ναυτιλιακοί και τουριστικοί πράκτορες, καθώς και αυτοί των εταιρειών οινοποιίας – ζυθοποιίας (25%-30%).
Συνταξιούχος του Ταμείου Εμποροϋπαλλήλων (ΤΕΑΥΕΚ) προσπαθούσε να καταλάβει, έχοντας ανάμεικτα συναισθήματα αγανάκτησης και απελπισίας, με βάση ποιους νόμους η σύνταξή του από τα 280 έπεσε στα 160 ευρώ (μείωση 43%). Συνάδελφός του πρώην εμποροϋπάλληλος έπαιρνε αρχικό μεικτό ποσό μέχρι και τον Αύγουστο 567,70 ευρώ. Η πληρωτέα του σύνταξη (καθαρό ποσό) μετά τις μνημονιακές περικοπές, την εισφορά ασθένειας 6% και τον φόρο ήταν 303,32 ευρώ. Την Παρασκευή 2 Σεπτεμβρίου, βλέποντας το εκκαθαριστικό του στην ιστοσελίδα του Ταμείου διαπίστωσε ότι το νέο ποσό της σύνταξής του μετά τον επανυπολογισμό είναι 190 ευρώ (μείωση 37%).
Από 100 έως 150 ευρώ τον μήνα (μείωση 20%-40%) έχασαν οι συνταξιούχοι ναυτιλιακοί και τουριστικοί πράκτορες. «Παραζαλισμένος», ο πρώην ναυτιλιακός πράκτορας και γενικός γραμματέας των συνταξιούχων επικούρησης Αριστοτέλης Κάντας είδε την επικουρική του, που έφτανε τα 1.175 ευρώ μεικτά το 2008, οπότε συνταξιοδοτήθηκε, να συρρικνώνεται σήμερα στα 409,75 ευρώ.
«Ζούμε τον θάνατο του συνταξιούχου από την αριστερή κυβέρνηση Τσίπρα», δηλώνει εξοργισμένος και συνεχίζει: «Οπως είδα στο εκκαθαριστικό μου, μηδένισαν το αρχικό ποσό που μου είχε χορηγήσει το εύρωστο Ταμείο μου μετά από 40 χρόνια δουλειάς».
Ο κ. Κάντας έλαβε το 2008 επικουρική ύψους 1.175 ευρώ μεικτά. Με βάση τον επανυπολογισμό με συντελεστή αναπλήρωσης 0,45% κατ’ έτος βγήκε ότι το νέο ποσό της σύνταξής του πρέπει να είναι 536,55 ευρώ. Μετά την αφαίρεση των φόρων, της εισφοράς αλληλεγγύης και των κρατήσεων υπέρ υγείας το καθαρό ποσό είναι 409,75 ευρώ. Τον Αύγουστο είχε πάρει καθαρά 558 ευρώ. Δηλαδή είδε μείωση 141 ευρώ (-26%).
Ανακουφισμένοι οι συνταξιούχοι της ΔΕΗ είδαν μηδενικές ή οριακές μειώσεις στις συντάξεις τους.
Αθικτες παρέμειναν 662.000 από τις 805.900 επικουρικές που επανυπολογίστηκαν από έξι Ταμεία, καθώς οι αποδοχές των συνταξιούχων δεν ξεπερνούσαν τα 1.300 ευρώ.
■ Από 1 λεπτό έως 10 ευρώ έχασαν 20.020 συνταξιούχοι, απώλειες 10 έως 20 ευρώ είχαν 13.987 δικαιούχοι, από 20 έως 30 ευρώ είχαν 13.327, ενώ σε 8.575 έγινε μείωση 30-40 ευρώ.
■ Μεγαλύτερο κούρεμα υπέστησαν 6.160 συνταξιούχοι, που έχασαν 40-50 ευρώ.
■ Βαριές απώλειες μέτρησαν 42.566, που είδαν μειώσεις 50 έως 100 ευρώ.
■ Εξοντωτικές -πάνω από 100 ευρώ- ήταν οι μειώσεις του διαθέσιμου εισοδήματος για 105.821 επικουρικές συντάξεις.
Συνολικά, με το πακέτο του Σεπτεμβρίου υπέστησαν μειώσεις περίπου από 10 ευρώ έως 150 ευρώ 190.436 δικαιούχοι.
Για παράδειγμα: Συνταξιούχος του ΙΚΑ που αποχώρησε το 2005 σε ηλικία 58 ετών παίρνει σήμερα κύρια σύνταξη 1.220 ευρώ καθαρά. Από το πρώην ΕΤΕΑΜ λαμβάνει επικουρική σύνταξη 312 ευρώ καθαρά. Μετά την περικοπή η επικουρική του διαμορφώθηκε στα 261 ευρώ (-16%).
Με το τρίτο και τελευταίο κύμα επανυπολογισμού του Οκτωβρίου, που βρίσκεται σε εξέλιξη και αφορά 120.000 συντάξεις, κλείνει ο κύκλος αναπροσαρμογής συνολικά 1,23 εκατομμυρίου επικουρικών συντάξεων. Συνολικά από τον επανυπολογισμό και των τριών πακέτων εκτιμάται ότι θα μπουν στο στόχαστρο περίπου 220.000-230.000 συνταξιούχοι, που θα δουν το εισόδημά τους να μειώνεται μεσοσταθμικά κατά 10%.
Στις πληρωμές του Οκτωβρίου δεν θα εμφανιστούν μόνο οι μειώσεις του τρέχοντος μηνός, αλλά και η πρώτη δόση της επιστροφής των αναδρομικών. Οι μειώσεις ισχύουν από την 1η Ιουνίου και η ΗΔΙΚΑ προσαρμόζει τα συστήματά της για την αναδρομική παρακράτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών σε τρεις δόσεις (Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο).
Αυτό σημαίνει ότι, π.χ., συνταξιούχος του ΙΚΑ που είδε τον Σεπτέμβριο την επικουρική του να μειώνεται από 312 σε 261 ευρώ τον Οκτώβριο θα δει αυτή να κατεβαίνει στα 210 ευρώ.
Το Ενιαίο Επικουρικό (ΕΤΕΑΕΠ) δεσμεύτηκε ότι το πολύ έως τον Οκτώβριο θα έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του Ταμείου τα εκκαθαριστικά όπου θα εμφανίζονται τα παλαιά και τα νέα ποσά ή εναλλακτικά θα στείλει επιστολές στους συνταξιούχους οι οποίοι, «ζαλισμένοι» από τις αλλεπάλληλες περικοπές, δεν έχουν ούτε τη στοιχειώδη ενημέρωση βάσει ποιου νόμου υπέστησαν τις «ποινές» και τι έδειξε ο περίφημος επανυπολογισμός. Η έλλειψη πληροφόρησης, έστω εκ των υστέρων, δείχνει ασέβεια προς τους ηλικιωμένους, τη διαφάνεια και τη δημοκρατία.
Σύμφωνα με τη διοίκηση του ΕΤΕΑ, η αναπροσαρμογή των συντάξεων του Σεπτεμβρίου 2016 δεν έγινε βάσει των καταστατικών λόγω της μη ύπαρξης καταστατικής διάταξης που όριζε ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης. Χρησιμοποιήθηκε συντελεστής (ΣΕ) κατά τέως Ταμείο που προήλθε από τη στάθμιση των ετών ασφάλισης, των ασφαλιστέων αποδοχών, των καταβαλλόμενων παροχών και των ποσοστών εισφοράς των συνταξιούχων κατηγορίας γήρατος.
Στην ανακοίνωση του ΕΤΕΑ επισημαίνεται ότι μετά τον επανυπολογισμό των επικουρικών θα επιβληθεί στα νέα ποσά η ειδική εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (Ν.3986/2011) καθ’ υπόδειξιν του υπουργείου Εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι η παρακράτηση θα είναι μικρότερη. Οι συγκεκριμένες μνημονιακές περικοπές δεν έχουν κριθεί αντισυνταγματικές από τη Δικαιοσύνη και δεν καταργούνται.
Παράγοντες της ασφάλισης, ωστόσο, σχολιάζουν ότι ο επανυπολογισμός, βάσει των επιχειρημάτων που χρησιμοποιούσε πέρυσι ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος, θα λειτουργούσε ως ισοδύναμο μέτρο ώστε να απαλλαγούν οι συντάξεις από τις μνημονιακές περικοπές.
Από τα 1.175 ευρώ το 2008, η επικουρική σύνταξη του πρώην ναυτιλιακού πράκτορα και γενικού γραμματέα των συνταξιούχων επικούρησης Αριστοτέλη Κάντα έφτασε στα 409.75 ευρώ, όπως φαίνεται στο εκκαθαριστικό (πάνω) «Ζούμε τον θάνατο του συνταξιούχου από την αριστερή κυβέρνηση Τσίπρα», τονίζει εξοργισμένος και συνεχίζει: «Οπως είδα στο εκκαθαριστικό μου, μηδένισαν το αρχικό ποσό που μου είχε χορηγήσει το Ταμείο μου μετά από 40 χρόνια δουλειάς»