Της Στεφανίας Σούκη
Ανοδο κατά 30% σε ετήσια βάση αναμένεται να παρουσιάσει η αγορά των ευέλικτων χώρων εργασίας ανά την Ευρώπη, με τον κλάδο να θεωρείται από τους πλέον υποσχόμενους για τα επόμενα χρόνια. Πολλά υποσχόμενη φαίνεται να είναι η συγκεκριμένη αγορά και στην ελληνική πρωτεύουσα, όπου ήδη λειτουργούν κοντά στα 20 επιχειρηματικά κέντρα, με την τάση να είναι αυξητική.
«Οι ευέλικτοι χώροι εργασίας στην Ευρώπη εκτιμάται ότι θα αυξάνονται με ένα ρυθμό 30% ετησίως για τα επόμενα πέντε χρόνια», επισημαίνεται σε σχετική ανάλυση της διεθνούς εταιρείας συμβούλων ακινήτων Jones Lang LaSalle, η οποία θεωρεί ότι οι βασικοί παράγοντες που θα οδηγήσουν την ανάπτυξη στο συγκεκριμένο κλάδο εστιάζουν στις μεγάλες αλλαγές ως προς τον τόπο και τον τρόπο εργασίας, τις ραγδαίες εξελίξεις και τις αυξανόμενες δυνατότητες στην τεχνολογία, ακόμη και στις νέες τάσεις του τρόπου ζωής.
Τη χαρτογράφηση της αγοράς στην Ελλάδα επιχειρεί η εταιρεία συμβούλων Arbitrage RE. Διεθνώς, στην παγκόσμια αγορά ευέλικτων επαγγελματικών χώρων, οι μεγαλύτεροι πάροχοι είναι η αμερικάνικη WeWork και ο όμιλος IWG (με μέλη τις εταιρίες Regus, Spaces, Νο18, Basepoint, Open Office, Signature). Άλλες παγκοσμίου εμβέλειας εταιρίες είναι οι Talent Garden, Impact Hub, Your Alley, Knotel, District Cowork, Make Office, Industrious Office, Techspace, Serendipity Labs, Green Desk και SomeCentral.
«Στην Αθήνα ήδη λειτουργούν κοντά στα 20 κέντρα. Χαρακτηριστικά, η IWG λειτουργεί ήδη 5 επιχειρηματικά κέντρα στην Αθήνα με τα brands Regus και Spaces. Η Spaces για παράδειγμα εγκαινίασε τον Ιούλιο του 2018 το 2ο κέντρο ευέλικτων γραφειακών χώρων της στο κτίριο Green Plaza στο Μαρούσι, με τον πρώτο να λειτουργεί στη στοά Τουρνικιώτη επί της οδού Ερμού. Η IWG επιδιώκει εντός της επόμενης διετίας τη δημιουργία 15 επιχειρηματικών κέντρων σε όλη την Ελλάδα, όχι μόνο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη αλλά και σε Βόλο, Ρόδο, Ηράκλειο και Πάτρα. Αρχικά, έχει δρομολογήσει μέσω συνεργασίας με την OTE Estate την αξιοποίηση δύο ακινήτων της στην οδό Σόλωνος στην Αθήνα και στο κέντρο της Θεσσαλονίκης», αναφέρει η εταιρεία.
Η τιμολογιακή πολιτική των ευέλικτων γραφειακών χώρων βασίζεται στο εύρος των υπηρεσιών και εφαρμόζεται σε ποικίλες βάσεις, για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των ενδιαφερόμενων. Ο υπολογισμός του αντιτίμου γίνεται βάσει ημερών, μηνών ή και ετών, ενώ εξαρτάται και από το αριθμό των ατόμων που θα κάνουν χρήση των χώρων και το είδος των χώρων αυτών.
Ενδεικτικά, στο κέντρο της Aθήνας, οι τιμές για χρήση μηνός μπορεί να κυμανθούν μεταξύ €70 – €350/μήνα/άτομο, με το κόστος να ελαττώνεται αναλογικά με το διάστημα χρήσης και τον αριθμό των χρηστών, φτάνοντας να κυμαίνεται από €5,00 ως €13,00 /άτομο/μήνα για χρήση 24 μηνών.
«Η βραχυχρόνια μίσθωση εξοπλισμένων γραφείων και υπηρεσιών γραφείου αναμένεται να επιφέρει αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης των επαγγελματικών χώρων και ως εκ τούτου και στην αγορά των σχετικών ακινήτων στην Ελλάδα. Αναμένουμε επίσης να δημιουργήσει την ανάγκη για αντίστοιχα “έξυπνα κτίρια” σύγχρονων προδιαγραφών, κατασκευή και εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, με ολοκληρωμένες υπηρεσίες μηχανογράφησης και αξιόπιστη σύνδεση στο διαδίκτυο, με ασφαλή αποθήκευση και διακίνηση των ηλεκτρονικών δεδομένων».
Οι τάσεις στην Ευρώπη και την Ελλάδα
Οι απαιτήσεις στον τομέα της εργασίας έχουν αναδιαμορφωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια για μεγαλύτερη ευελιξία, προσωποποιημένες υπηρεσίες, πιο βραχύχρονες μισθώσεις, ελεγχόμενο κόστος και ως εκ τούτου μειωμένο επιχειρηματικό ρίσκο. Οι κτιριακοί χώροι αυτοί προσαρμόζονται στις σύγχρονες επαγγελματικές ανάγκες και σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς χώρους γραφείων, οι χρήστες μπορούν να χρησιμοποιούν από κοινού τις εγκαταστάσεις, το γραφειακό εξοπλισμό, την επίπλωση, τις τηλεπικοινωνίες και τις υπηρεσίες διαχείρισης ή τεχνικής υποστήριξης με εργαζόμενους άλλων επιχειρήσεων και επαγγελματικών ομάδων που συστεγάζονται από κοινού στο κτίριο.
Οπως επισημαίνουν οι αναλυτές της Arbitrage RE, η νέα αυτή πραγματικότητα έχει οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης και της προσφοράς ευέλικτων χώρων στην αγορά γραφείων, μία αυξανόμενη παγκόσμια τάση τα τελευταία χρόνια. Κατά το πρώτο μισό του 2018, το ποσοστό των ευέλικτων χώρων στην Ευρώπη ξεπέρασε κατά μέσο όρο το 7,5% του συνολικού αποθέματος, αυξημένο σε σχέση με το 7,2% που ήταν το 2017 και τριπλάσιο των αντίστοιχων αριθμών που είχαν καταγραφεί το 2016. Από το πρώτο μισό του 2018, περισσότερα από 820.000μ2 γραφείων χρησιμοποιούνται ως ευέλικτοι επαγγελματικοί χώροι, με τη μεγαλύτερη αγορά να είναι αυτή του Λονδίνου, ακολουθούμενη από το Παρίσι και το Βερολίνο.
Στην Ελλάδα, οι χώροι αυτοί προτιμώνται από ελεύθερους επαγγελματίες, μικρές, αναπτυσσόμενες και νεοφυείς επιχειρήσεις, επιχειρήσεις τεχνολογίας και εν γένει εταιρίες στις οποίες το σύγχρονο περιβάλλον εργασίας χαρακτηρίζει την ταυτότητά τους. Οι διαθέσιμοι χώροι απευθύνονται επίσης και σε παραρτήματα μεγάλων πολυεθνικών εταιριών που χρειάζονται να στεγάζουν νέα και πιο καινοτόμα επιχειρηματικά τμήματα.
Στους παραπάνω χώρους ενθαρρύνεται επίσης και η δικτύωση, οι συνέργειες, η αλληλεπίδραση και η ανταλλαγή απόψεων για αγορές ενδιαφέροντος μεταξύ νέων και μικρών εταιριών με μεγαλύτερες και παλαιότερες.
Γενικά στους ευέλικτους αυτούς χώρους, παρέχονται πολλαπλές επιλογές όπως:
Ατομικά γραφεία σε κοινόχρηστο Χώρο (CoWorking Stations)
Γραφεία αποκλειστικής χρήσης ή αυτοτελείς γραφειακοί χώροι (Dedicated Desks or Space)
Γραφεία συνεργασίας ανοικτού χώρου (Coworking Shared Areas / Synergy Desks)
Εικονικά Γραφεία (Virtual Office)
Εξοπλισμένα Γραφεία (Serviced Offices)
Αίθουσες Συμβουλίων (Meeting Rooms)
Αίθουσες Εκπαίδευσης, Σεμιναρίων & Εκδηλώσεων (Workshops, Seminars & Events spaces)
Φορολογική Έδρα και Επαγγελματική Διεύθυνση
Διαχείριση και Κέντρο Αλληλογραφίας
Δυνατότητα Σταθερής ατομικής τηλεφωνικής γραμμής και Ταχυδρομικής Θυρίδας
Υπηρεσίες Γραμματειακής Υποστήριξης – Υποδοχής (Concierge services)
Υπηρεσίες επιχειρηματικής εκπαίδευσης και καθοδήγησης (mentoring & coaching)
