Οικονομία

Σχεδόν 11 δισ. ευρώ περισσότερα εισοδήματα δήλωσαν φέτος οι Ελληνες (πίνακες)

Aύξηση μισθών, συντάξεων και επιδομάτων και αλλαγές στη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών ενίσχυσαν το εισόδημα των πολιτών, ενώ τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του εισπραττόμενου ΦΠΑ

Στέλιος Κράλογλου

1 Σεπτεμβρίου 2024 - 8:10

Πλουσιότεροι κατά 11 δισ. ευρώ σε σχέση με πέρυσι και κατά 25 δισ. ευρώ σε σχέση με πέντε χρόνια πριν είναι οι Έλληνες πολίτες. Σε μια δύσκολη περίοδο για την Ελλάδα, με απανωτές κρίσεις (υγειονομική και ενεργειακή) και πληθωριστικές πιέσεις, τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων αυξήθηκαν κατά 30,9% και των επιχειρήσεων κατά 58,2% λόγω της δυναμικής που αρχίζει να αποκτά η ελληνική οικονομία.

Η αύξηση μισθών, συντάξεων και επιδομάτων σε συνδυασμό με τη μείωση φορολογικών συντελεστών ενίσχυσε το διαθέσιμο και φορολογήσιμο εισόδημα των πολιτών, ενώ τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του εισπραττόμενου ΦΠΑ και τη μείωση της φοροδιαφυγής. Τα έσοδα από ΦΠΑ αυξήθηκαν κατά 1 δισ. ευρώ μέσα σε έναν χρόνο, ενώ το κενό ΦΠΑ φαίνεται να μειώνεται στον επιδιωκόμενο στόχο του περιορισμού στο 15%.

Την τελευταία πενταετία, παρά τις δύσκολες συγκυρίες και τις δίδυμες κρίσεις, η φορολογία περιορίστηκε αισθητά για όλους τους φορολογούμενους, τις επιχειρήσεις και τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Παράλληλα, ελήφθησαν μέτρα που εκτόξευσαν την οικοδομική δραστηριότητα, καθώς και μέτρα που οδήγησαν στην αύξηση των επενδύσεων.

Συγκεκριμένα, μειώθηκε η φορολογία για μισθωτούς αλλά κυρίως για ελεύθερους επαγγελματίες, μειώθηκε ο ΕΝΦΙΑ, συρρικνώθηκε ο συντελεστής φορολόγησης των κερδών των επιχειρήσεων αλλά και των μερισμάτων, μειώθηκαν οι ασφαλιστικές εισφορές, καταργήθηκε η εισφορά αλληλεγγύης, ενώ την ίδια περίοδο ανεστάλη ο ΦΠΑ στην οικοδομή και, όπως φαίνεται, δεν θα επιστρέψει, καθώς και ο φόρος στην υπεραξία που προκύπτει από την πώληση ακινήτων. Επίσης, δόθηκαν κίνητρα για επισκευές και ανακαινίσεις ακινήτων. Οι παρεμβάσεις οδήγησαν, ειδικά την τελευταία χρονιά, στην αύξηση των δημοσίων εσόδων, εξέλιξη που καταδεικνύει ότι η μείωση των φόρων φέρνει στην επιφάνεια κρυφά εισοδήματα.

Η ουσία όμως είναι ότι η ελληνική οικονομία έχει μπει για τα καλά σε μια αναπτυξιακή τροχιά, υποβοηθούμενη από τα μέτρα ενίσχυσης των εισοδημάτων (συνεχείς αυξήσεις στον κατώτατο μισθό, στις συντάξεις και στα επιδόματα) και τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Η διασύνδεση των μηχανών πληρωμής POS με τις ταμειακές μηχανές, τα ηλεκτρονικά βιβλία MyData, αλλά και έλεγχοι νέου τύπου στην αγορά, ακόμα και στις πύλες εισόδου της χώρας, είχαν απτά αποτελέσματα τόσο στο ΑΕΠ όσο και στα ταμεία του κράτους. Ιανουάριο με Ιούλιο 2024 βεβαιώθηκε πάνω από 1 δισ. ευρώ επιπλέον ΦΠΑ σε σχέση με το αντίστοιχο επτάμηνο πέρυσι, και εισπράχθηκε σχεδόν στο σύνολό του, καθώς πλέον είναι πολύ δύσκολη η απόκρυψή του με το ηλεκτρονικό δίκτυο που έχει εφαρμόσει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

Οι φόροι πέφτουν, τα εισοδήματα αυξάνονται

Οι κυβερνητικοί στόχοι αλλά και τα προσωπικά στοιχήματα του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης φαίνεται πως επιτυγχάνονται, με επιπλέον χρήματα στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, στις επιχειρήσεις, αλλά και στα ταμεία του κράτους. Τα στοιχεία αποτυπώνουν αναλυτικά αυτό το συμπέρασμα:

Φυσικά πρόσωπα – επαγγελματίες: Περισσότερα εισοδήματα ύψους 10,9 δισ. ευρώ δήλωσαν φέτος (για τη χρήση του 2023) μισθωτοί, συνταξιούχοι, εισοδηματίες και επαγγελματίες, λόγω της αύξησης του κατώτατου μισθού, των συντάξεων, αλλά κυρίως εξαιτίας των αλλαγών που επήλθαν στη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών. Σε σχέση με το φορολογικό έτος 2019, τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων αυξήθηκαν κατά 24,2 δισ. ευρώ.

Συγκεκριμένα, με τις φορολογικές δηλώσεις του 2024:

Οι μισθωτοί δήλωσαν συνολικά 42,6 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,034 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, της αύξησης του κατώτατου μισθού.
Οι συνταξιούχοι δήλωσαν εισοδήματα 26,32 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,1 δισ. ευρώ. Και σε αυτή την κατηγορία, η αύξηση έγκειται στις αυξήσεις των συντάξιμων αποδοχών.
Οι επιχειρηματίες δήλωσαν 19,9 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 6,1 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τα εισοδήματα όλων των επιχειρηματιών, είτε φορολογούνται με τον νέο τεκμαρτό τρόπο είτε με τη φορολόγηση εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα. Αν πάμε πίσω στο 2019, όπου ο συντελεστής φορολόγησης ήταν 28%, βλέπουμε ότι δηλώθηκαν 9,5 δισ. ευρώ από επιχειρήσεις, κάτι που σημαίνει ότι η μείωση της φορολογίας οδήγησε σε αύξηση των εισοδημάτων κατά 10,4 δισ. ευρώ.
Ειδικά οι ελεύθεροι επαγγελματίες, που βρέθηκαν στο επίκεντρο των αλλαγών, δήλωσαν το 2024 εισοδήματα 9,9 δισ. ευρώ από 5,1 δισ. ευρώ, δηλαδή αυξημένα κατά 4,8 δισ. ευρώ. Η πλειονότητα των επαγγελματιών φορολογήθηκε βάσει του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος. Ειδικότερα, σε σύνολο 714.465 δηλώσεων, οι 402.183 (ή περίπου 56% επί του συνόλου) φορολογήθηκαν βάσει τεκμαρτού εισοδήματος.

Πολλοί θεωρούν ότι η αύξηση του φορολογητέου εισοδήματος φέτος οφείλεται στον νέο τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης των επαγγελματιών. Τα στοιχεία, όμως, δείχνουν πως ακόμα και αν αφαιρέσουμε τα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα (περίπου 4,8 δισ. ευρώ), η αύξηση των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων το φορολογικό έτος 2023 ήταν πάνω από 6 δισ. ευρώ, ήτοι 7,1% σε σχέση με πέρυσι ή 23,6% σε σχέση με το 2019!

Νομικά πρόσωπα: Από 17 δισ. ευρώ κερδών που δήλωναν το 2019 (φορολογικό έτος 2018 με συντελεστή 28%), οι επιχειρήσεις το 2024 (φορολογικό έτος 2023 με συντελεστή 22%) δήλωσαν κέρδη 42,7 δισ. ευρώ. Μάλιστα, τα έσοδα από τον φόρο νομικών προσώπων από 4 δισ. ευρώ έχουν ξεπεράσει φέτος τα 5,5 δισ. ευρώ. Και στα μερίσματα, όμως, η αύξηση των εσόδων του κράτους είναι εντυπωσιακή, παρά τη μείωση του συντελεστή από το 15% στο 5%. Συγκεκριμένα, από 2,6 δισ. ευρώ σε μερίσματα, τόκους και δικαιώματα που διανεμήθηκαν το 2019, εκτινάχθηκαν στα 7,7 δισ. ευρώ φέτος, καταγράφοντας αύξηση κοντά στο 200%.

Ακίνητη περιουσία: Τα μέτρα ελέγχου των εσόδων από μισθώσεις, η αναθεώρηση του πλαισίου για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις και τα νέα συστήματα ελέγχου της εφορίας, σε συνδυασμό βέβαια με την άνοδο των τιμών στην αγορά, είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση των δηλωθέντων εισοδημάτων κατά 21%, δηλαδή από 6,7 δισ. ευρώ το 2019 σε 8,1 δισ. ευρώ το 2023 (φορολογικές δηλώσεις 2024).

Αγρότες: Με μια σειρά από παρεμβάσεις στην αγροτική δραστηριότητα (μειώσεις φόρων σε εισόδημα, οχήματα, υλικά κ.λπ.), η κυβέρνηση ενίσχυσε το φορολογητέο εισόδημα από 1,2 δισ. ευρώ το 2019 σε 1,8 δισ. ευρώ το 2023. Στο πλάνο υπάρχουν και νέα μέτρα στήριξης των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών.

ΦΠΑ: Τα μέτρα που βρίσκονται στο στάδιο της εφαρμογής, αλλά και αυτά που ήδη έχουν υλοποιηθεί, φαίνεται πως έχουν φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή την αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων. Δηλαδή, η διασύνδεση POS με ταμειακές μηχανές, οι προσυμπληρωμένες δηλώσεις ΦΠΑ και εισοδήματος μόνο στη βάση τιμολογίων εσόδων και εξόδων που περνούν από το MyDATA, η επέκταση POS σε όλη την αγορά, και οι αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών είχαν ως αποτέλεσμα ο ΦΠΑ που βεβαιώθηκε μέσω των περιοδικών δηλώσεων να αυξηθεί κατά 1 δισ. ευρώ μέσα σε έναν χρόνο, δηλαδή από 9,4 δισ. το επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2024 σε 10,5 δισ. ευρώ το αντίστοιχο επτάμηνο φέτος. Τα στοιχεία των εισπράξεων δείχνουν μια αύξηση κατά 949,5 εκατ. ευρώ, ειδικά με αιχμή τους τελευταίους μήνες όπου ολοκληρώθηκε και η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, η οποία επεκτάθηκε και σε νέες επαγγελματικές κατηγορίες.

Φοροδιαφυγή: Σε ό,τι αφορά το κενό ΦΠΑ (οι δυνητικές εισπράξεις που χάνονται λόγω φοροδιαφυγής), αυτό ήταν το 2019 στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις εκθέσεις της Κομισιόν, στο 23,9% και έναν χρόνο μετά υποχώρησε στο 21%. Σήμερα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΥΠΕΘΟ, το κενό βρίσκεται στο 15%… ίσως και χαμηλότερα! Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, το κέρδος των 8,4 ποσοστιαίων μονάδων φέρνει επιπλέον έσοδα σε μόνιμη βάση 2,5 δισ. ευρώ τον χρόνο. Από αυτά, τα πρόσθετα έσοδα των 2 δισ. ευρώ προέρχονται από τον ΦΠΑ και τα 500 εκατ. ευρώ από την αύξηση του φόρου εισοδήματος επιχειρήσεων, καθώς αποκαλύπτονται περισσότερα κέρδη. Στόχος του οικονομικού επιτελείου είναι το 2026 το κενό ΦΠΑ να φτάσει στον μέσο ευρωπαϊκό όρο που είναι 9%. Αυτό, εφόσον επιτευχθεί, μεταφράζεται σε επιπλέον 2 δισ. ευρώ δημόσια έσοδα.

Η φορολογική «συνταγή» που αύξησε τα εισοδήματα

Μια σειρά από μειώσεις φόρων, απαλλαγές και ενισχύσεις βοήθησαν στην ενίσχυση των εισοδημάτων, καθώς και στην οικειοθελή αποκάλυψη φορολογητέας ύλης. Συγκεκριμένα, το ΥΠΕΘΟ αποδίδει τα αποτελέσματα στην εξής «συνταγή» παρεμβάσεων που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια:

Μείωση Εισαγωγικού Φορολογικού Συντελεστή για φυσικά πρόσωπα στο 9% και αύξηση αφορολόγητου για κάθε τέκνο.
Μόνιμη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 35%. Συνολικό όφελος 920 εκατ. ευρώ για τους πολίτες και κατάργησή του σε μικρά και απομακρυσμένα νησιά.
Μείωση εταιρικού φορολογικού συντελεστή από το 28% στο 22%.
Πλήρης κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για όλους. Το συνολικό όφελος υπολογίζεται περίπου σε 1,2 δισ. ευρώ.
Μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά 4,4 μονάδες. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε στην αύξηση των εισοδημάτων των μισθωτών και στη μείωση των επιβαρύνσεων για τις επιχειρήσεις.
Μείωση της προκαταβολής στο 55% για τους ελεύθερους επαγγελματίες και από το 100% στο 80% για τα νομικά πρόσωπα.
Μόνιμη μείωση ΦΠΑ σε ζωοτροφές και λιπάσματα από το 13% στο 6%. Χαμηλός φορολογικός συντελεστής για όλα τα αγροτικά σχήματα (από 13% σε 10%) και μείωση κατά 50% του φόρου εισοδήματος για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες που διαθέτουν το προϊόν τους μέσω συνεταιρισμών ή συμβολαιακής γεωργίας.
Θέσπιση έκπτωσης φόρου ίσης με το 40% της δαπάνης για εργασίες ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης υφιστάμενων κτιρίων.
Αναστολή ΦΠΑ στις νέες οικοδομές και αναστολή του φόρου υπεραξίας μεταβίβασης ακινήτων.
Απαλλαγή κατά 30% από τον φόρο εισοδήματος στην περίπτωση μετασχηματισμού επιχειρήσεων, μετατροπής ή συνένωσης ατομικών επιχειρήσεων και συνεργασίας προσώπων.
Διαμόρφωση ειδικού καθεστώτος εναλλακτικής φορολόγησης του εισοδήματος που προκύπτει στην αλλοδαπή για επενδυτές, συνταξιούχους, Ελληνες που έφυγαν τα χρόνια της κρίσης, καθώς και για τη δημιουργία εταιρειών ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας (family offices).