Με τον πληθωρισμό να «ροκανίζει» τα εισοδήματα των εργαζομένων στην Ευρώπη και την κρίση τους κόστους ζωής να απειλεί με υποβάθμιση το βιοτικό επίπεδο εκατομμυρίων πολιτών, το κρίσιμο ερώτημα αυτή την περίοδο είναι αν και πόσο μπορούν να ακολουθήσουν οι αποδοχές των εργαζομένων τις ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών.
Πολλοί οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η χορήγηση αυξήσεων στο ύψος του πληθωρισμού θα δημιουργήσει ένα «σπιράλ πληθωρισμού» που θα τροφοδοτήσει νέες ανατιμήσεις, οδηγώντας σε ένα φαύλο κύκλο την οικονομία.
Επιχειρήματα που δεν πείθουν πολλά συνδικάτα σε Γαλλία, Γερμανία, Μ. Βρετανία, που προχωρούν σε κινητοποιήσεις απαιτώντας μεγαλύτερες αυξήσεις αποδοχών.
Μέσα σε αυτό το εκρηκτικό περιβάλλον, ακόμα και τα ίδια τα θεμέλια της σύγχρονης δημοκρατίας μπορεί να αμφισβητηθούν προειδοποιεί η Σάρα Μπάροου, γενική διευθύντρια της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Συνδικάτων, στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο newmoney.
Η Διεθνής Συνδικαλιστική Συνομοσπονδία είναι η μεγαλύτερη ομοσπονδία συνδικάτων παγκοσμίως. Αντιπροσωπεύει 207 εκατομμύρια εργαζόμενους μέσω 331 συνεργαζόμενων οργανώσεων σε 163 χώρες.
Η πλειονότητα των εργατών και των υπαλλήλων στην Ευρώπη βλέπουν την αγοραστική τους δύναμη να αποδυναμώνεται, καθώς οι μισθοί δεν συμβαδίζουν με τον αυξανόμενο πληθωρισμό. Από την άλλη πλευρά, οι εταιρείες υποστηρίζουν ότι δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις των συνδικάτων για αυξήσεις και Οργανισμοί όπως το ΔΝΤ και η ΕΚΤ προειδοποιούν για ένα “σπιράλ πληθωρισμού” σε περίπτωση που οι μισθοί αυξηθούν για να καλύψουν τον πληθωρισμό. Ποια είναι η απάντηση της ITUC σε όλα αυτά; Υπάρχει τρόπος να προστατευθεί το εισόδημα των εργαζομένων χωρίς να “φουντώσει” περαιτέρω ο πληθωρισμός;
«Η ιδέα του “σπιράλ του πληθωρισμού” αγνοεί την αγοραστική δύναμη που χάνουν οι εργαζόμενοι. Με την ίδια λογική που κανείς δεν περιμένει ότι οι επιχειρήσεις θα χάσουν χρήματα, δεν μπορεί να περιμένει ότι οι εργαζόμενοι δεν θα είναι σε θέση να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους ή να έχουν ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο. Οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών δεν καθορίζονται από τους εργαζόμενους, καθορίζονται από τις επιχειρήσεις που διατηρούν ή και αυξάνουν στις περισσότερες περιπτώσεις τα περιθώρια κέρδους τους.
Αυτός ο πληθωρισμός δεν προκαλείται από τους μισθούς, όπως υποστήριξε το ΔΝΤ στις Παγκόσμιες Οικονομικές Προβλέψεις (World Economic Outlook) που παρουσίασε στην ετήσια συνάντηση στην Ουάσιγκτον, προκαλείται μάλλον από την εταιρική απληστία ορισμένων εταιρειών, όπως των εμπόρων τροφίμων, των εταιρειών της ενέργειας ή άλλων ολιγοπωλίων, που καθορίζουν τις τιμές σε διάφορες αγορές αγαθών και υπηρεσιών.»
Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας και η κρίση του κόστους ζωής επιδεινώνεται, ανησυχείτε μήπως υπάρξουν κοινωνικές αναταραχές στις ευρωπαϊκές χώρες;
«Η παγκόσμια δημοσκόπηση της ITUC (ITUC Global Poll) δείχνει ευρεία και βαθιά δυσαρέσκεια για την πορεία της οικονομίας. Οι άνθρωποι λένε ότι οι πιθανότητες είναι υπέρ των πλουσίων και ότι τα εισοδήματα και η ασφάλεια της εργασίας είναι όλο και πιο επισφαλή. Η παγκόσμια δημοσκόπηση του 2022 που θα δημοσιευθεί σύντομα υπογραμμίζει αυτή την κατάσταση που έχει εξελιχθεί σε βαθμό που οι άνθρωποι χάνουν την πίστη τους στη δημοκρατία. Αυτά τα δημόσια αισθήματα ισχύουν στην Ευρώπη, όπως και σε κάθε άλλη περιοχή. Δεν έχω κρυστάλλινη σφαίρα για να πω ποιες χώρες θα βιώσουν κοινωνικές αναταραχές – αλλά ο κίνδυνος είναι υπαρκτός.
Οι άνθρωποι είναι θυμωμένοι με ένα σύστημα που δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους. Βλέπουμε ήδη απεργίες και κοινωνικές αναταραχές σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες γίνονται πιο αισθητές όσο η κατάσταση επιδεινώνεται.»
Στην Ελλάδα, το δεκαετές πρόγραμμα λιτότητας ακολουθήθηκε σύντομα από την πανδημική κρίση. Τώρα υπάρχει κρίση πληθωρισμού και κόστους ζωής. Πιστεύετε ότι είναι δυνατόν να προστατευθεί το εισόδημα και οι θέσεις εργασίας των εργαζομένων;
«Η λιτότητα που επιβλήθηκε στην Ελλάδα προκάλεσε τεράστια και αχρείαστη ζημιά, στους ανθρώπους και στην οικονομία γενικότερα. Είχε ως στόχο τη διάσωση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Οι κυβερνήσεις, τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και η ΕΕ θα μπορούσαν και θα έπρεπε να είχαν επιλέξει άλλες πολιτικές ρυθμίσεις, αλλά επέλεξαν να προστατεύσουν τα συμφέροντα του τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού τομέα έναντι των συμφερόντων των ανθρώπων. Η πανδημία συνεχίζει να έχει δραματικές επιπτώσεις όχι μόνο στην υγεία των ανθρώπων, αλλά και στις θέσεις εργασίας και στα εισοδήματα, ιδίως όπου η ανεπαρκής κοινωνική προστασία σημαίνει ότι οι άνθρωποι αναγκάζονται να πάνε στην εργασία τους ενώ πάσχουν από Covid και συχνά μεταδίδουν τον ιό σε άλλους ανθρώπους.
Η αύξηση του κόστους της ενέργειας και άλλων βασικών αγαθών επιδεινώνει τώρα το πρόβλημα. Δεν υπάρχει έλλειψη χρημάτων στον κόσμο, ωστόσο οι κυβερνήσεις επιτρέπουν στις ενεργειακές εταιρείες, στους traders εμπορευμάτων και σε άλλες εταιρείες να επιδίδονται σε ακραία αύξηση των τιμών και να αποσπούν πλούτο από τα νοικοκυριά, τον οποίο στη συνέχεια καταβάλλουν ως μέρισμα στους μετόχους, ή απλά κρύβουν τα χρήματα σε φορολογικούς παραδείσους. Οι κυβερνήσεις πρέπει να φορολογήσουν αυτές τις εταιρείες, καθώς και τους πολύ πλούσιους ιδιώτες, έτσι ώστε να στηριχθούν επενδύσεις για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, την κατασκευή υποδομών και την παροχή ζωτικής σημασίας υπηρεσιών υγείας, περίθαλψης, εκπαίδευσης και άλλων υπηρεσιών στους ανθρώπους.»
Στη Μεγάλη Βρετανία, η κυβέρνηση αναγκάζεται να λάβει μέτρα λιτότητας για να εξισορροπήσει τα δημόσια οικονομικά της. Πιστεύετε ότι τέτοιες πολιτικές μπορεί να εισαχθούν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στους εργάτες και τους υπαλλήλους;
«Η βρετανική κυβέρνηση δεν αναγκάζεται να εισαγάγει μέτρα λιτότητας – πρόκειται για μια συνειδητή πολιτική απόφαση μιας κυβέρνησης που ευνοεί τους πιο πλούσιους. Το χάος των τελευταίων εβδομάδων στην κορυφή της βρετανικής κυβέρνησης έβλαψε περαιτέρω τα δημόσια οικονομικά και τα οικονομικά των νοικοκυριών, καθώς οι επενδυτές αντέδρασαν σε αυτό που μπορεί να περιγραφεί μόνο ως ανίκανη κυβέρνηση. Άλλες χώρες θα ήταν ανόητες να ακολουθήσουν τη λιτότητα, η οποία καταδικάζει οικογένειες, νοικοκυριά και ολόκληρες κοινότητες στη φτώχεια.
Οι πολιτικές λιτότητας που προστίθενται στην αύξηση των επιτοκίων είναι μέρος του προβλήματος και όχι η λύση, όπως φάνηκε από πολλές εμπειρίες. Είναι σημαντικό να δούμε τα αποτελέσματα των πολιτικών λιτότητας σε χώρες όπως η δική σας, αλλά και τα αποτελέσματα σε άλλες χώρες όπου δεν ακολουθήθηκαν, όχι μόνο στην Ευρώπη (Πορτογαλία για παράδειγμα) αλλά και εκτός της ηπείρου.
Ρωτήσατε για τα κανάλια “μισθολογικής καταστολής”, είναι αυτά με ισχυρή “πειθαρχική εξουσία” στο κέντρο των πολιτικών λιτότητας, με στόχο τη μείωση των επιπέδων ζήτησης από τους εργαζόμενους και τα μεσαία στρώματα, ενώ οι μεγάλες εταιρείες, αυτές που προκαλούν τον πληθωρισμό, διατηρούν τα ποσοστά των κερδών τους.»
Τον Ιούλιο, κατά τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα για την Αξιοπρεπή Εργασία, η ITUC απηύθυνε έκκληση να δοθεί τέλος στη “μισθολογική καταπίεση”. Τι σημαίνει μισθολογική καταπίεση; Ποιος είναι υπεύθυνος γι’ αυτήν;
«Η καταπίεση των μισθών είναι όταν οι κυβερνήσεις, και οι εργοδότες συχνά με την υποστήριξη των κυβερνήσεων, κρατούν τους μισθούς σε χαμηλά επίπεδα, αποκλείοντας αυξήσεις ή διαπραγματεύσεις, έτσι ώστε η πραγματική τους αξία να μειώνεται καθώς ο πληθωρισμός αυξάνεται. Ο Ετήσιος Δείκτης Δικαιωμάτων της ITUC δείχνει ότι στο 80% των χωρών παραβιάστηκε το δικαίωμα ορισμένων ομάδων εργαζομένων σε συλλογικές διαπραγματεύσεις, και σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό σήμαινε το σύνολο του εργατικού δυναμικού. Οι κατώτατοι μισθοί σε πολλές χώρες είναι ανεπαρκείς, αναγκάζοντας τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους να επιλέξουν μεταξύ των δαπανών για τρόφιμα, το κόστος ενέργειας ή άλλα βασικά αγαθά. Η Παγκόσμια Ημέρα για την Αξιοπρεπή Εργασία βοήθησε στην ενεργοποίηση των εκστρατειών των συνδικάτων για μισθολογική δικαιοσύνη, με τα συνδικάτα σε όλο τον κόσμο να διοργανώνουν συγκεντρώσεις και άλλες εκδηλώσεις και να διαδίδουν το μήνυμα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό από μόνο του δεν θα αντιστρέψει την καταπίεση των μισθών, αλλά όσο περισσότεροι εργαζόμενοι οργανώνονται και διεξάγουν εκστρατείες για μισθολογική δικαιοσύνη, τόσο περισσότερες πιθανότητες θα έχουν.
Οι στρατηγικές για τη διατήρηση των μισθών σε χαμηλά επίπεδα είναι ποικίλες και κυμαίνονται από την περικοπή των εργασιακών δικαιωμάτων, την εφαρμογή επισφαλών και μη τυποποιημένων μορφών απασχόλησης, την αποθάρρυνση της ένταξης σε συνδικάτα, μέχρι την ανάθεση δραστηριοτήτων σε άλλες επιχειρήσεις (outsourcing) ή ακόμη και σε χώρες όπου οι μισθοί και τα εργασιακά δικαιώματα είναι ασθενέστερα».
Διαβάστε ακόμη
ΑΓΥΙΑ Α.Ε.: Ανατροπή μέσω δικαστηρίου για τα «βοσκοτόπια του Καλογρίτσα» (pics)
Τεντ Φιλιππάκος: Αγόρασε την Καλλιθέα και την κάνει την πιο μοντέρνα ελληνική ομάδα