Ο Νουριέλ Ρουμπινί χαρακτήρισε την κρίση της πανδημίας «τη χειρότερη μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο» και τον Οκτώβριο «μήνα που επιφυλάσσει εκπλήξεις», λόγω των γεωπολιτικών αναταραχών που μπορεί να προκαλέσει η εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ. Μιλώντας για την ανάκαμψη, θεωρεί ότι στην καλύτερη περίπτωση θα είναι σχήματος «U», γιατί η πραγματική οικονομία θα υποφέρει. Ο Νουριέλ Ρουμπινί ήταν μεταξύ των ομιλητών στη συζήτηση που διοργάνωσε το Harvard Business School Club of Greece μέσω webinar για τις προοπτικές των παγκόσμιων οικονομιών και της Ελλάδας εν μέσω πανδημίας.
Ομιλητές ήταν οι Δρ. Nouriel Roubini (Καθηγητής Οικονομικών), Δρ. Daniel Gros (Διευθυντής Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής) Δρ. Χρήστος Σταϊκούρας (Υπουργός Οικονομικών). Τη συζήτηση συντόνισε ο Πρόεδρος του Harvard Business School Club of Greece, Στέλιος Ζάββος.
Όπως είπε ο Νουριέλ Ρουμπινί μετά την μεγάλη πτώση στην αρχή της καραντίνας, οι αγορές ανέκαμψαν και έφτασαν σε νέα υψηλά τον Αύγουστο με την ελπίδα ενός εμβολίου. Τώρα όμως, η πιθανότητα για εμβόλιο έως το τέλος του 2020 απομακρύνεται προκαλώντας έντονη ανησυχία.
Oι δέκα παράγοντες που προκαλούν ανησυχία στις αγορές
- Η αύξηση των κρουσμάτων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη
- Ο χειμώνας στο Βόρειο Ημισφαίριο και αυτό σημαίνει ότι η πορεία της πανδημίας μπορεί να επιδεινωθεί. Οι χώρες άνοιξαν πολύ γρήγορα, ενώ τα κρούσματα αυξάνονται και η επιστροφή στις δουλειές και το σχολείο μετά τις διακοπές φέρνει πληθώρα κρουσμάτων στις πόλεις
- Μοιάζει λιγότερο πιθανό να έχουμε σύντομα εμβόλιο και το πιθανότερο είναι ότι θα το έχουμε κάποια στιγμή τον επόμενο χρόνο και επομένως θα πρέπει να περάσουμε το χειμώνα χωρίς εμβόλιο. Καλά νέα είναι ότι 6 εμβόλια βρίσκονται στη φάση 3 αλλά και πάλι μοιάζει απίθανο να είναι έτοιμο εμβόλιο φέτος. Και αυτό θα λειτουργήσει αρνητικά στην ψυχολογία του επενδυτή και του καταναλωτή.
- Στις ΗΠΑ δεν υπάρχει συμφωνία Δημοκρατικών-Ρεπουμπλικάνων για το πακέτο μέτρων στήριξης της οικονομίας
- Υπάρχει ανησυχία αν οι κεντρικές τράπεζες έχουν άλλα «πυρομαχικά» ή για το αν οι στρατηγικές τους είναι αποτελεσματικές,
- Οι οικονομίες αφού επέστρεψαν σε ανάκαμψη στο τρίτο τρίμηνο αρχίζουν πάλι να επιβραδύνουν και το «V» γίνεται «U».
- Ο ψυχρός εμπορικός πόλεμος μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ
- Οι εκλογές στις ΗΠΑ μπορεί να διαρκέσουν εβδομάδες ή και μήνες και τελικά με το Ανώτατο Δικαστήριο να πάρει την τελική απόφαση.
- Οι αγορές το Σεπτέμβριο κινούνται από διάθεση risk on σε risk off
- Οι συνθήκες συνολικά επιδεινώνονται για επιχειρήσεις και αγορά εργασίας
Το βλέμμα στην «έκπληξη του Οκτωβρίου»
Αυτό ππου ανησυχεί τις αγορές είναι οι κινήσεις ενός απρόβλεπτου Τραμπ ο οποίος είναι αδύναμος στις δημοσκοπήσεις. Θα θελήσει να επιτεθεί στο Ιράν, ή αν το Ισραήλ επιτεθεί στο Ιράν στη σκέψη ότι αν εκλεγεί ο Τζο Μπάιντεν θα κάνει νέα πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, ή αν το Ιράν βλέποντας ότι έρχεται μια τέτοια επίθεση από το Ισραήλ ή τον Τραμπ θελήσει να προκαλέσει χάος. Όλες αυτές οι πιθανότητες θα μπορούσαν να προκαλέσουν χάος και στις αγορές από σήμερα μέχρι τα τέλη του χρόνου.
«Φόβος μου είναι ότι η όποια ανάκαμψη, ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση θα είναι σχήματος U. Γιατί οι επιχειρήσεις θα χρειαστεί να μειώσουν δανεισμό και δαπάνες, να ξοδεύουν λιγότερα, και αντίστοιχα θα επηρεαστεί η κατανάλωση. Έτσι, μπορεί να είδαμε ένα V στη Wall street αλλά στην main Street (νοικοκυριά-μικρές επιχειρήσεις-καταστήματα), που είναι η πραγματική οικονομία, θα δούμε ένα U. Ακόμη και αν οι αγορές ανακάμψουν, η πραγματική οικονομία θα υποφέρει και θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές που θα ακολουθηθούν, το πόσο θα επιδεινωθεί η κατάσταση», σημείωσε.