Μια στις πέντε επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν το καλοκαίρι πιάστηκε να φοροδιαφεύγει – Η συντριπτική πλειοψηφία αφορούσε τη μη έκδοση ή κυρίως την ανακριβή έκδοση αποδείξεων – Ποιοι κλάδοι εμφανίζουν έως 100% παραβατικότητα – Πότε και πού κτυπάει η εφορία
Του Αργύρη Παπαστάθη
Την «ανάσα» των ελεγκτών της εφορίας νοιώθει για τα καλά πλέον η αγορά. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων έχει βάλει στόχο να εκμεταλλευτεί στο έπακρο το «όπλο» των προληπτικών επιτόπιων ελέγχων που, σε αντίθεση με τους χρονοβόρους «πλήρεις» ελέγχους, δίνει το μήνυμα στους επίδοξους φοροφυγάδες ότι η εφορία είναι παντού, με συνέπεια να διαλύεται το κλίμα εφησυχασμού και να αυξάνεται η φορολογική συμμόρφωση εκ μέρους των φορολογουμένων.
Στους πρώτους οκτώ μήνες του 2017 καταγράφησαν 61.653 επιτόπιοι έλεγχοι, για τους οποίους εργάστηκαν 2.081 ελεγκτές της ΑΑΔΕ.Τα στοιχεία μάλιστα αυτά είναι προσωρινά και εκτιμάται ότι όταν θα ενταχθούν και τα στοιχεία για εκκρεμείς υποθέσεις για ελέγχους που ξεκίνησαν αλλά δεν έχουν ολοκληρωθεί, θα φτάσουν στις 65.000, σχεδόν διπλάσιοι από τους 35.200 που είχαν γίνει μέχρι τον Αύγουστο του 2015 ή 15.000 περισσότεροι (+30%) σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι.
Το μεγάλο βάρος έπεσε στους μήνες από Ιούνιο έως Αύγουστο, δηλαδή στην κορύφωση της τουριστικής σαιζόν. Οι 40.533 (ή τα 2/3 των 65.000 ελέγχων) έγιναν το καλοκαίρι, ενώ άλλοι 5.000 έλεγχοι είχαν γίνει την Μεγάλη Εβδομάδα πριν το Πάσχα, τον Απρίλιο.
«Κόψανε» τις αποδείξεις
Παρά τον αποτρεπτικό χαρακτήρα των επιτόπιων ελέγχων, 1 στις 5 επιχειρήσεις που ελέγχθηκε το καλοκαίρι (ποσοστό παραβατικότητας 19%) πιάστηκε να φοροδιαφεύγει. Από τις 61.653 καταγεγραμμένες υποθέσεις ελέγχου, σε 10.916 επιχειρήσεις διαπιστώθηκαν 28.839 παραβάσεις, εκ των οποίων σχεδόν όλες (28.177) αφορούσαν μη έκδοση ή, κυρίως, την ανακριβή έκδοση αποδείξεων, ενώ σε 634 περιπτώσεις μόνον διαπιστώθηκαν άλλα παραπτώματα.
Σε τουλάχιστον 28 περιπτώσεις υπήρξε παρεμπόδιση του ελέγχου, οι 17 εκ των οποίων (πάνω από τις μισές) καταγράφησαν τον μήνα Ιούλιο. Σε πάνω από 350 επιχειρήσεις επιβλήθηκε η ποινή της αναστολής λειτουργίας για δύο, τέσσερις ή και δέκα ημέρες, ανάλογα με το παράπτωμα, έναντι μόλις 110 πέρυσι.
Πάνε καλύτερα «εκτός έδρας»
Θεαματικά ήταν τα αποτελέσματα της τακτικής που επέλεξε η ηγεσία της ΑΑΔΕ να μετακινεί τους ελεγκτές για ελέγχους στα όρια άλλης ΔΟΥ από εκείνης στην οποία οι ίδιοι εργάζονται.
Στις περισσότερες των περιπτώσεων, οι επιτόπιοι έλεγχοι που διενεργούνται από κάποια Δ.Ο.Υ. σε επιχειρήσεις που εδρεύουν εκτός της χωρικής της αρμοδιότητας, είναι πιο αποτελεσματικοί -τουλάχιστον ως προς τον εντοπισμό παραβάσεων.
Από την αρχή του έτους έως και την 31η Αυγούστου έχουν πραγματοποιηθεί 28.825 έλεγχοι σε επιχειρήσεις που εδρεύουν στην χωρικής αρμοδιότητας άλλης Δ.Ο.Υ. από εκείνη στην οποία ανήκουν οι εφοριακοί που διενήργησαν τον έλεγχο. Στις περιπτώσεις καταγράφοντας αυτές, το ποσοστό παραβατικότητας έφτασε στο 20,5%. Εντός των ορίων της ΔΟΥ, η διαπίστωση παραβάσεων δεν ξεπέρασε το 15,3%.
Αν και έχει τις λιγότερες ΔΟΥ, οι περισσότεροι μερικοί επιτόπιοι έλεγχοι του 8μήνου (19.161 από τους συνολικά 61.653) σχεδιάστηκαν και διενεργήθηκαν από την Φορολογική Περιφέρεια Πειραιά.
Σε σύγκριση με το 1ο 8μηνο πέρυσι έχουν καταγραφεί ήδη 11.111 περισσότεροι έλεγχοι σε ολόκληρη τη χώρα. Η ενεργοποίηση του ελεγκτικού μηχανισμού της Ανεξάρτητης Αρχής κατά την θερινή περίοδο είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση του πλήθους των επιτόπιων ελέγχων των Δ.Ο.Υ. -ιδιαιτέρως τον Ιούλιο και τον Αύγουστο- σε όλη την Επικράτεια, με την μεγαλύτερη αύξηση να εντοπίζεται κατά σειρά στο Νότιο Αιγαίο, στην Αττική και στο Βόρειο Αιγαίο. Οι μισοί από τους 33.000 ελέγχους στο δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου έγιναν σε νησιά του Αιγαίου, του Ιονίου και στην Κρήτη.
Αντιθέτως από την άλλη, περιορισμένος αριθμός ελέγχων στο 8μηνο καταγράφεται στην Περιφέρεια Ηπείρου, με εξαίρεση τους ελέγχους του Απριλίου, του Ιουλίου και του Αυγούστου. Ωστόσο ακόμα και τον Αύγουστο -σε αντίθεση με την γενικότερη εικόνα εντατικοποίησης των ελέγχων στην Επικράτεια- υπάρχουν νομοί (Βοιωτίας, Ευρυτανίας και Ημαθίας) όπου έχουν καταγραφεί λιγότεροι και από 40 επιτόπιοι έλεγχοι.
Πώς και πότε γίνονται οι έλεγχοι
Στους προληπτικούς ελέγχους του Αυγούστου συμμετείχαν 1.451 ελεγκτές από 106 Δ.Ο.Υ. ενώ σε ολόκληρο το 8μηνο από τις αρχές του χρόνου συμμετείχαν 2.081 ελεγκτές σε όλη την Επικράτεια.
Από την ώρα που θα μπουν οι «ράμπο» της εφορίας σε μια επαγγελματική εγκατάσταση, χρειάζεται λιγότερο από μισή για να διαπιστώσουν αν έχουν γίνει φορολογικές παραβάσεις ή όχι (24-28 λεπτά κατά μέσο όρο). Αν όμως διαπιστώσουν παραβάσεις και μέχρι να τις καταγράψουν, περνάνε 2 ή και έως 4 ώρες, ανάλογα με την περίπτωση.
Οι ΔΟΥ που «κτυπάνε και φεύγουν» πιο γρήγορα από όλες είναι η ΔΟΥ Αιγίου που χρειάζεται 10 λεπτά ανά έλεγχο. Αν βρει παράβαση χρειάζεται 47 λεπτά για να μέχρι να καταγράψει το πρόστιμο. Αντιθέτως στα Γιαννιτσά χρειάζονται 1 ώρα και 40 λεπτά ανά έλεγχο για να βρουν αν υπάρχει παράβαση. Αν εντοπιστεί όμως παράβαση, στην ΣΤ’ ή στην ΙΔ’ Αθηνών χρειάζεται 45-50 ώρες μέχρι να τελειώσει ο έλεγχος.
Κατά μέσο όρο, ο χρόνος ολοκλήρωσης του κάθε ελέγχου κατά το α΄ πεντάμηνο κινήθηκε στα 27-32 λεπτά της ώρας, ενώ τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο -μήνες εντατικοποίησης των ελέγχων της Ανεξάρτητης Αρχής- ο χρόνος ολοκλήρωσης κινήθηκε στα 26-28 λεπτά της ώρας.
Φέτος οι περισσότεροι έλεγχοι γίνονται Παρασκευές και Σάββατο (11.400 συνολικά από την αρχή του χρόνου). Ημέρα Πέμπτη έχουν γίνει 9.000 έλεγχοι, Κυριακή 8.500 έλεγχοι, Τρίτη ή Τετάρτη από περίπου 7.700 έλεγχοι, Η πιο ήσυχη ημέρα της εβδομάδος είναι ως τώρα η Δευτέρα (μόλις 5.780 έλεγχοι συνολικά).
Ωστόσο η πιο αποδοτική για τους ελέγχους ημέρα, όπου διαπιστώνεται η μεγαλύτερη ροπή σε παραβατικότητα είναι η Κυριακή (ποσοστό 20,8%). Ειδικά τον μήνα Αύγουστο, η παραβατικότητα αυξήθηκε περίπου 10%. Γενικά τα Σάββατα το ποσοστό παραβατικότητας κυμαίνεται στο 19,2%, τις Παρασκευές σε 18,1%, ενώ τις άλλες μέρες κυμαίνεται στο 16,7% περίπου, με εξαίρεση την Τρίτη που οι αποδείξεις κόβονται κανονικά σε ποσοστό πάνω από 85% (παραβατικότητα 14,5%)!
Μέχρι πέρυσι, στο διάστημα 10:00 – 14:00 και εντός του ωραρίου λειτουργίας των Δ.Ο.Υ. διενεργούνταν το 40% των ελέγχων. Αντιθέτως στο 8μηνο του 2017 μειώθηκαν σε 24%. Πλέον οι περισσότεροι έλεγχοι (29,3%) γίνονται στις ώρες 14:00 – 18:00. Σχεδόν το 30% διενεργειται από τις 22.00-06.00 το πρωί. Οι λιγότεροι έλεγχοι γίνονται στις ώρες 6.00 -10.00 το πρωί αλλά φαίνεται πως είναι αυτοί που «πιάνουν στον ύπνο» περισσότερους, αφού τότε καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό παραβατικότητας (22,5%) ενώ τις υπόλοιπες ώρες κυμαίνεται από 17%-19% κατά μέσο όρο.
«Κόκκινο» κτυπάει όμως η φοροδιαφυγή και λίγο πριν ή μετά τα μεσάνυχτα. Σε αυτό το διάστημα της ημέρας (22:00 – 02:00) το ποσοστό παραβατικότητας ακολουθεί ανοδική πορεία, με μέση τιμή 21,60% τον Αύγουστο και 22% στους χώρους εστίασης – διασκέδασης.
«Ταρίφα» 476 ευρώ τα πρόστιμα
Συνολικά την τελευταία τριετία, από την 1 Ιανουαρίου 2015 έως 31 Ιουλίου 2017:
– πραγματοποιήθηκαν 182.449 επιτόπιοι έλεγχοι σε 80.312 επιχειρήσεις,
– διαπιστώθηκαν 606.389 παραβάσεις, σε 24.348 ελέγχους 19.901 επιχειρήσεων
– εκδόθηκαν 14.967 πράξεις επιβολής προστίμου από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. ελέγχου,
– από αυτές κοινοποιήθηκαν σε παραβάτες οι 14.864.
Όσον αφορά το εισπρακτικό μέρος των παραπάνω υποθέσεων, από τα πρόστιμα που έχουν κοινοποιηθεί:
– έχουν βεβαιωθεί 7.023.347 ευρώ σε 14.750 περιπτώσεις (476 ευρώ κατά μέσον όρο)
– έχουν εισπραχθεί συνολικά 3.964.128 ευρώ από 9.987 υποθέσεις (397 ευρώ κατά μέσον όρο)
-το οφειλόμενο ποσό έχει εξοφληθεί σε 8.843 από αυτές τις περιπτώσεις. Άλλοι 6.021 χρωστάνε πάνω από 3 εξατομμύρια ευρω (περίπου 500 ευρώ κατά μέσο όρο κάθε παραβάτης).
Το μεγάλο όφελος όμως από τους ελέγχους είναι ότι το κράτος εισπράττει περισσότερα από εκείνους που από φόβο συμμορφώνονται, λόγω της πίεσης του φορολογικού μηχανισμού.