«Εάν η κυβέρνηση στην Αθήνα εφαρμόσει όλες τις εναπομείνασες μεταρρυθμίσεις αποφασιστικά, μπορεί η Ελλάδα να βγει επιτυχώς από το πρόγραμμα του ΕΜΣ τον Αύγουστο του 2018», δήλωσε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ και εξέφρασε την πεποίθηση ότι και η Ελλάδα μπορεί να αποπληρώσει τα δάνειά της, αρκεί οι χρόνοι ωρίμανσης να επιμηκυνθούν αρκετά και οι υποχρεώσεις να μην υπερβαίνουν το όριο του 15-20% σε σχέση με την οικονομική επίδοση της χώρας.
Ο κ. Ρέγκλινγκ, μιλώντας σε εκδήλωση που διοργανώθηκε στο Άαχεν ενόψει της απονομής, την Πέμπτη, του 60ού Διεθνούς Βραβείου Καρλομάγνου στον Εμανουέλ Μακρόν, χαιρέτισε την αναπτυξιακή στρατηγική που παρουσίασε η Ελλάδα στο τελευταίο Eurogroup, έκανε λόγο για «εντυπωσιακές προσπάθειες προσαρμογής», ενώ τόνισε ότι εάν η τελευταία έκθεση είναι θετική, θα υπάρξει μια τελευταία εκταμίευση από τον ΕΜΣ, ενώ τότε θα ληφθούν και οι αποφάσεις για τα ζητήματα πιθανών περαιτέρω ελαφρύνσεων του χρέους. Υποστήριξε δε ότι δεν υπήρχε απολύτως καμία εναλλακτική από την ίδρυση του μηχανισμού διάσωσης, χωρίς τον οποίο, όπως είπε, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία θα είχαν πιθανόν βγει από την Οικονομική και Νομισματική Ένωση υπό «χαοτικές συνθήκες», ενώ και άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, θα είχαν προβλήματα.
Ο κ. Ρέγκλινγκ τόνισε ακόμη ότι τα επιτόκια του ΕΜΣ βρίσκονται καθαρά κάτω από το επίπεδο που οι χώρες θα έπρεπε να πληρώνουν στις αγορές και για αυτό εξοικονομούν πολλά χρήματα. Στην περίπτωση της Ελλάδας, «εκτιμούμε ότι τα δάνεια του ΕΜΣ οδηγούν κάθε χρόνο σε εξοικονόμηση για τον ελληνικό προϋπολογισμό σχεδόν 10 δισεκατομμυρίων ευρώ», δήλωσε και υπογράμμισε ότι αυτό συμβαίνει χωρίς να κοστίζει τίποτα στον ευρωπαίο φορολογούμενο. «Αυτές οι εξοικονομήσεις είναι μια έκφραση της αλληλεγγύης την οποία δείχνουν τα κράτη-μέλη του ευρώ μεταξύ τους», είπε χαρακτηριστικά και αναφέρθηκε σε «μεγάλες προσπάθειες» που καταβάλλει η Ελλάδα για να εκπληρώσει τους αυστηρούς μεταρρυθμιστικούς όρους.
«Συνολικά η Ελλάδα έχει σήμερα πίσω της εντυπωσιακές προσπάθειες προσαρμογής. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού κατά την έναρξη της κρίσης το 2009 βρισκόταν πάνω από το 15% του ΑΕΠ. Εδώ και δύο χρόνια η χώρα παράγει δημοσιονομικό πλεόνασμα, δηλαδή “μαύρο μηδέν” (σ.σ.: η γερμανική έκφραση για τον ισοσκελισμένο προϋπολογισμό). Μια τέτοια επιτυχία είναι δυνατή μόνο με βαθιές μεταρρυθμίσεις», σημείωσε ο κ. Ρέγκλινγκ και συνέχισε: «εάν με τους εταίρους μας, τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι οι όροι έχουν εκπληρωθεί, μπορεί το πρόγραμμα να ολοκληρωθεί και να πραγματοποιηθεί μια τελευταία δανειακή εκταμίευση» και επιπλέον «θα μπορούσαν τότε οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης να σκεφτούν να δώσουν στην Ελλάδα περαιτέρω ελαφρύνσεις χρέους — όπως π.χ. μακρότερους χρόνους αποπληρωμής των δανείων». Αυτό οι υπουργοί Οικονομικών το προέβλεπαν ήδη τον Μάιο του 2016 και τον Ιούνιο του 2017, σημείωσε, διευκρινίζοντας ταυτόχρονα ότι «είναι και παραμένει σαφές ότι ένα κούρεμα της ονομαστικής αξίας του χρέους αποκλείεται».
Ο επικεφαλής του ΕΜΣ χαιρέτισε εξάλλου την αναπτυξιακή στρατηγική που παρουσίασε η Ελλάδα στο τελευταίο Eurogroup, «διότι ο στόχος όλων των προγραμμάτων προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων τα τελευταία οκτώ χρόνια ήταν να επιτύχουμε μια νέα βάση για μια καλή, υγιή ανάπτυξη στην Ελλάδα — αυτό είναι προς το συμφέρον των Ελλήνων, αλλά είναι και προς το συμφέρον του ΕΜΣ, διότι είμαστε μακράν ο μεγαλύτερος πιστωτής της Ελλάδας». Όπως είπε, ο ΕΜΣ έχει εκταμιεύσει 187 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια, που ισοδυναμούν με περίπου το 100% του ελληνικού ΑΕΠ και πάνω από το 50% των δημοσίων χρεών της χώρας.
«Μπορεί η Ελλάδα να πληρώσει ποτέ όλα αυτά τα δανεικά;», διερωτήθηκε ο Κλάους Ρέγκλινγκ, για να δώσει ο ίδιος την απάντηση: «Ναι! Δεκαετίες εμπειρίας με παρόμοιες δύσκολες περιπτώσεις δείχνουν ότι οικονομίες οι οποίες έχουν ασθενήσει λόγω κρίσης μπορούν να αποπληρώσουν πλήρως τα δάνεια διάσωσης, εάν οι υποχρεώσεις αποπληρωμής χρονικά επιμηκυνθούν χρονικά αρκετά και δεν υπερβαίνουν σε σχέση με την οικονομική επίδοση το όριο του 15-20%». Αναφέρθηκε μάλιστα και στο παράδειγμα της Γερμανίας, η οποία κατέβαλε την τελευταία δόση των υποχρεώσεων που απέρρεαν από την Συμφωνία του Λονδίνου του 1953 μόλις το 2010.
Οι επόμενες εβδομάδες και μήνες θα είναι περίοδος πολύ εντατικής εργασίας, συνέχισε ο Κλάους Ρέγκλινγκ και εξήγησε ότι οι ειδικοί του ΕΜΣ επιστρέφουν μαζί με τους συναδέλφους τους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ στα μέσα Μαΐου στην Αθήνα, προκειμένου να επεξεργαστούν μια κοινή καταληκτική έκθεση.
«Εάν η Έκθεση είναι θετική, θα υπάρξει μια τελευταία εκταμίευση του ΕΜΣ. Πέραν αυτού, θα ληφθούν και οι αποφάσεις για τα ζητήματα πιθανών περαιτέρω ελαφρύνσεων χρέους», επισήμανε και εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους η Ελλάδα παραμένει σε πρόγραμμα ενώ οι άλλες χώρες έχουν ολοκληρώσει τα δικά τους, έκανε λόγο για «ειδική περίπτωση», για τρεις λόγους: «Πρώτον, η οικονομία της Ελλάδας είχε πολύ πιο βαθιά ριζωμένα προβλήματα από ό,τι οι άλλες χώρες σε πρόγραμμα. Δεύτερον, η χώρα υπέφερε από μια πολύ πιο ασθενή δημόσια διοίκηση από ό,τι τα άλλα κράτη-μέλη του ευρώ. Και τρίτον, η κυβέρνηση το πρώτο εξάμηνο του 2015 προχωρούσε με τον τότε υπουργό Οικονομικών (σ.σ. Γιάνη) Βαρουφάκη στη λάθος κατεύθυνση: σημαντικές μεταρρυθμίσεις ανακλήθηκαν και κατεβλήθη προσπάθεια να σταματήσει το συμφωνηθέν μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Ως αποτέλεσμα, έπεσε η ελληνική οικονομία και πάλι σε ύφεση. Το “Grexit” ξαφνικά έγινε ρεαλιστικό σενάριο. Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι αυτός ο λάθος δρόμος κόστισε στην Ελλάδα 86 δισεκατομμύρια ευρώ. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015, όμως, η κυβέρνηση επέστρεψε στον δρόμο των μεταρρυθμίσεων», ανέφερε ο επικεφαλής του ΕΜΣ.
Στην άδεια του καζίνου «σκαλώνουν» τώρα οι μπουλντόζες
Οι καθυστερήσεις για την έναρξη των εργασιών στο μεγάλο project της αξιοποίησης του πρώην αεροδρομίου δεν οφείλονται μόνο στο μπαράζ προσφυγών από οικολόγους και κατοίκους κατά της επένδυσης, αλλά και στις χρονοβόρες διαδικασίες για την άδεια καζίνου
της Στεφανίας Σούκη
Με το μπαράζ των δικαστικών προσφυγών από κατοίκους, φορείς και οικολογικές οργανώσεις τις προηγούμενες ημέρες να έχει μονοπωλήσει το ενδιαφέρον, όσοι παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στη μεγάλη επένδυση των 8 δισ. ευρώ για την αξιοποίηση του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού προβάλλουν μία άλλη παράμετρο, που σχετίζεται μεν με καθυστερήσεις, όχι όμως λόγω των προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά εξαιτίας των χρονοβόρων διαδικασιών για τη χορήγηση της άδειας καζίνου.
«Οι καθυστερήσεις για την έναρξη της επένδυσης είναι πολύ πιθανό να έχουν ως αιτία τον εκτροχιασμό του χρονοδιαγράμματος που αφορά την επιλογή του αναδόχου για τη διαχείριση του καζίνου, ενδεχομένως μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από τις προσφυγές κατά του Προεδρικού Διατάγματος», σχολιάζουν χαρακτηριστικά.
Πάντως, την περασμένη εβδομάδα οι προσφυγές κατοίκων, φορέων και οικολόγων στο Συμβούλιο της Επικρατείας φάνηκε να μην έχουν σταματημό, γεγονός που οφείλεται στην εκπνοή της προθεσμίας των 60 ημερών για την άσκηση αντιρρήσεων: η έγκριση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού – Αγίου Κοσμά Περιφέρειας Αττικής πραγματοποιήθηκε την 1η Μαρτίου, σηματοδοτώντας μάλιστα ένα σημαντικό ορόσημο στον μακρύ δρόμο των εγκρίσεων που έχει μπροστά του το επενδυτικό σχήμα υπό τη Lamda Development, του ομίλου Λάτση, ενώ τώρα για τις νέες προσφυγές ουδείς γνωρίζει πότε θα υπάρξουν οι σχετικές αποφάσεις από τη στιγμή που θα εκδικαστούν – ανάλογα με τον φόρτο εργασίας του ΣτΕ.
Στις (διαφορετικές) αιτήσεις κατοίκων των Δήμων Αλίμου, Βούλας, Γλυφάδας, Πειραιά και Καλλιθέας, Κάτω και Ανω Ελληνικού, Αγίου Κοσμά, Αργυρούπολης και όμορων δήμων, νομικών προσώπων (Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών – Τμήμα Αττικής, Ελληνικό Δίκτυο Φίλοι της Φύσης, Ινστιτούτο για την Ενδογενή Παραγωγική Ανασυγκρότηση και Σύλλογος Κατοίκων Κάτω Ελληνικού) και οικολογικών οργανώσεων, οι προσφεύγοντες στρέφονται κατά του Προεδρικού Διατάγματος για την έγκριση του ΣΟΑ και υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ότι το επίμαχο διάταγμα είναι αντισυνταγματικό, αντίθετο στη Σύμβαση της Φλωρεντίας για την προστασία του τοπίου καθώς και σε σειρά άλλων διεθνών συμβάσεων, προσκρούει στη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης και θα έπρεπε να είχε τεθεί η «εκποίηση» -όπως τη χαρακτηρίζουν- της έκτασης σε δημοψήφισμα ως εθνικό θέμα, σύμφωνα με το άρθρο 44 του Συντάγματος. Επίσης, υποστηρίζεται, μεταξύ άλλων, ότι από το επίμαχο Προεδρικό Διάταγμα βλάπτονται ανεπανόρθωτα η ποιότητα ζωής τους και το φυσικό περιβάλλον της περιοχής, παραβιάζεται η αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης (άρθρο 24 Συντάγματος), καθώς έχουν ξεπεραστεί τα ανεκτά όρια της φέρουσας ικανότητας του Λεκανοπεδίου Αττικής και της ισορροπίας μεταξύ δομημένων και αδόμητων κοινόχρηστων εκτάσεων κ.τ.λ.
Η άλλη πλευρά, των επενδυτών και των υποστηρικτών του έργου, θεωρεί ότι οι προσφυγές ήρθαν «παρά το γεγονός του εκτεταμένου ελέγχου όλων των παραμέτρων του ΣΟΑ τόσο από τη διοίκηση όσο και από τη δικαστική εξουσία: τον Μάρτιο εγκρίθηκε το ΣΟΑ με Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο προηγουμένως είχε επεξεργαστεί και εγκρίνει το Συμβούλιο της Επικρατείας. Μεταξύ των εγγράφων που συνοδεύουν το εν λόγω σχέδιο είναι και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η οποία, σύμφωνα με τον νόμο, δημοσιεύτηκε και τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση. Παράλληλα, γνώμη επί του σχεδίου υπέβαλαν η Ειδική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων που προβλέπει ο ν.4062/2012 και το Κεντρικό Συμβούλιο Διοίκησης για την Αξιοποίηση της Δημόσιας Περιουσίας, αποτελούμενο από τους γενικούς γραμματείς όλων των εμπλεκόμενων υπουργείων».
Το καζίνο
Το έτερο μεγάλο μέτωπο για την επένδυση έχει να κάνει με το καζίνο. Και ενώ οι ίδιοι οι επενδυτές ευελπιστούν ότι μέσα στο 2019 θα μπορούν να μπουν οι μπουλντόζες (τις σχετικές δηλώσεις έκανε προ ημερών ο διευθύνων σύμβουλος της Lamda Development Οδυσσέας Αθανασίου από το βήμα του συνεδρίου του ΣΕΒ για την ανάπτυξη), ο διαγωνισμός του καζίνου αποτελεί αυτή τη στιγμή ένα από τα κύρια -αν όχι το πιο σημαντικό στο σημείο που έχουν φτάσει πλέον τα πράγματα- προαπαιτούμενα ώστε να προχωρήσει η επένδυση και μια βασική πηγή ανησυχίας για περαιτέρω καθυστερήσεις.
Ηδη το χρονοδιάγραμμα που αφορά την προκήρυξη του διαγωνισμού για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας καζίνου εντός του ακινήτου έχει εκτροχιαστεί προ πολλού και με βάση τα δεδομένα όπως είναι σήμερα, στην καλύτερη των περιπτώσεων, στόχος είναι ο ανάδοχος να προκύψει πριν από το τέλος του έτους. Οι πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ως ημερομηνία-ορόσημο ώστε να έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες την 21η Δεκεμβρίου. «Ολα αυτά βέβαια στο αισιόδοξο σενάριο κατά το οποίο δεν θα υπάρξουν νέες προσφυγές, αυτή τη φορά όμως για το θέμα του καζίνου», σχολιάζουν πηγές που παρακολουθούν την εξέλιξη του project, προσθέτοντας, από την άλλη πλευρά, ότι τουλάχιστον φαίνεται να προχωρά, έστω και ασθμαίνοντας, η διαδικασία της εκκένωσης της έκτασης, ένα ακόμη προαπαιτούμενο ώστε να ξεκινήσει το έργο. Επισημαίνεται εδώ ότι η διενέργεια του πλειοδοτικού διαγωνισμού για την επιλογή του παραχωρησιούχου της νέας άδειας καζίνου εντός της περιοχής Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού – Αγίου Κοσμά έχει ανατεθεί στην Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ).
Η τελευταία, με τη βοήθεια χρηματοοικονομικού συμβούλου, έχει επιφορτιστεί με την κατάρτιση των τευχών του διαγωνισμού, η προκήρυξη του οποίου τοποθετείται προς το τέλος του καλοκαιριού. Μέρος του σχεδίου των επενδυτών αποτελεί και η δημιουργία του πρώτου στην Ελλάδα ολοκληρωμένου τουριστικού συγκροτήματος, το οποίο προβλέπεται να αποτελείται από ξενοδοχείο 5 αστέρων και να διαθέτει υποδομές για την υποδοχή επαγγελματικού τουρισμού υψηλών απαιτήσεων (εκθέσεις, συνέδρια, επαγγελματικές συναντήσεις και τουρισμός κινήτρων εν γένει, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και το καζίνο) με στόχο την προσέλκυση νέων επισκεπτών στην Αθήνα.