Του Κωστή Πλάντζου
Ανάσα μετά από 13 μήνες ασφυξίας και αβεβαιότητος παίρνει και πάλι η αγορά που νοιώθει την ανάγκη να αφήσει πίσω της ό,τι την ταλάνισε. Καλή ή κακή, η συμφωνία με τους δανειστές είναι πλέον δεδομένη και αυτό είναι το μεγάλο κέρδος που αποτυπώνεται στην υποχώρηση των spreads εχθές -κατά 0,3 μονάδες έστω- σε 4,6% από 4,9% προχθές για το διετές ομόλογο και από 5,9% σε 5,6% για το δεκαετές.
Ωστόσο τα “εάν και εφόσον” της νέας συμφωνίας παραμένουν πολλά -ή και αυξάνονται σε σχέση με τη συμφωνία του Μαΐου του 2016- και αυτό βολεύει, μέχρι να λυθούν το 2018, για να πανηγυρίζουν τόσο η ελληνική πλευρά, όσο και η πλευρά των δανειστών.
Για αυτό η κυβέρνηση στέκεται σε δύο κυρίως σημεία της συμφωνίας, που προέκυψε μετά από 13 μήνες διαπραγματεύσεων. Αλλά και πάλι επιλέγει να βλέπει το ποτήρι “μισογεμάτο” και όχι “μισοάδειο”, όπως στην πραγματικότητα είναι.
Οι λέξεις – κλειδιά της συμφωνίας
Από μια ανακοίνωση 1.390 λέξεων που εξέδωσε το Eurogroup, στο διάγγελμά του χθες ο Πρωθυπουργός επέλεξε να κρατήσει … τις τελευταίες 50, που λένε ότι:
– “Στο τέλος του τρέχοντος προγράμματος τον Αύγουστο του 2018, το Eurogroup δεσμεύεται να προσφέρει στήριξη στην Ελλάδα προκειμένου να επιστρέψει στις αγορές”. Η κυβέρνηση λέει πως αυτό σημαίνει πως δεν θα υπάρξει ξανά για Μνημόνιο μετά τον Αύγουστο του 2018. Από την άλλη όμως σημαίνει και ότι η επιστροφή στις αγορές μετατίθεται για το τέλος του προγράμματος.
– “Το Eurogroup συμφωνεί ότι οι μελλοντικές εκταμιεύσεις θα πρέπει να καλύπτουν όχι μόνο την ανάγκη εκκαθάρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών αλλά και την περαιτέρω δημιουργία ταμειακών αποθεμάτων για την υποστήριξη της εμπιστοσύνης των επενδυτών και τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά”. Με άλλα λόγια, η στήριξη που υπόσχονται οι δανειστές έγκειται στο εξής: μέχρι το τέλος του προγράμματος το δημόσιο θα καλύπτει από μόνο του τις ανάγκες του, με υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα και χωρίς τις δόσεις που υπολόγιζε. Ό,τι περισσεύει , οι δανειστές θα τα φυλάνε για να τα έχει “κάβα” τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα, ώστε να μη φοβούνται οι ξένοι επενδυτές πως δεν θα πάρουν τα λεφτά τους αν αρχίσουν να αγοράζουν ελληνικά ομόλογα.
Αυτό σημαίνει ότι το Κράτος θα πιέζεται από φέτος κιόλας να βρίσκει χρήματα, χωρίς να στηρίζεται στους δανειστές που δεν θα βάλουν ξανά άλλα λεφτά για τη χώρα μας.
Στην πραγματικότητα, η υπόλοιπη ανακοίνωση του Eurogroup υπογραμμίζει πως όλα θα γίνουν:
– “με βάση τους όρους που συμφωνήθηκαν τον Μάιο του 2016”. Δηλαδή “εάν χρειαστεί”, αφού δεν απαλείφθηκε τελικά το “εάν” που από πέρυσι ενοχλούσε τον κύριο Τσακαλώτο.
– “μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος”. Δηλαδή αν ΕΕ-ΕΚΤ και ΔΝΤ συμφωνήσουν ότι η Αθήνα τα κάνει όλα καλά και δεν τους δώσει (ή δεν βρουν) άλλες αφορμές και “πατήματα” για να τρενάρουν την αξιολόγηση και μετά τον Αύγουστο του 2018 , όπως έγινε από πέρυσι τον Μάιο μέχρι εφέτος τον Ιούνιο, αλλά και το 2013-2014 που το ΔΝΤ είχε στυλώσει τα πόδια και δεν έκλεινε καμιά αξιολόγηση.
Ο πρωθυπουργός στάθηκε ακόμη και στην φράση από την ανακοίνωση του Eurogroup, για να πει ότι “πήραμε 15ετή επιμήκυνση των ωριμάνσεων των ελληνικών ομολόγων και ισόποσο πάγωμα των επιτοκίων”. Η ανακοίνωση του Eurogroup όμως λέει άλλα πράγματα.
Συγκεκριμένα μιλά για “παράταση του μέσου χρόνου ωρίμανσης του δανείου του EFSF αλλά και των επιτοκίων μεταξύ 0 και 15 ετών. Όπως συμφωνήθηκε τον Μάιο του 2016 αυτά τα μέτρα δεν πρόκειται να επιβαρύνουν τα υπόλοιπα κράτη-μέλη”.
Άρα η παράταση μπορεί να είναι για 15 έτη, μπορεί όμως να είναι και… για μηδέν! Από το 0 ως το 15, ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση συγκράτησαν μόνον τον αριθμό 15!
Ιδιαίτερη σημασία για την τακτική του Μαξίμου έχει και το σχόλιο του Μαξίμου πως στις 15 Ιουνίου “υπήρξε θετική εκτίμηση του ΔΝΤ σε σχέση με τη βιωσιμότητα του χρέους, σε αντίθεση με την εκτίμηση της 22ας Μαΐου, όπου το ΔΝΤ θεωρούσε ότι το ελληνικό χρέος δεν βρίσκεται σε τροχιά βιωσιμότητας”. Η αναφορά αυτή κρύβει δύο πράγματα:
α) το ΔΝΤ μπαίνει στο ελληνικό πρόγραμμα χωρίς να βάλει λεφτά, άρα λέει “ναι” μέχρι να δει τους ευρωπαίους να παίρνουν τις αποφάσεις για ελάφρυνση χρέους, που δεν τις πήραν εδώ και 4,5 χρόνια (από τον Νοέμβριο του 2012)
β) ως κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί “βιώσιμο” το χρέος και χωρίς “κούρεμα”, αρκεί να το πουν αυτό οι δανειστές που μέχρι το δημοψήφισμα του 2015 έλεγαν πως είναι βιώσιμο, αλλά μετά τα πράγματα άλλαξαν και επεβλήθη διαρκής λιτότητα και πλεονάσματα από περίπου 2% και άνω μέχρι το 2060.
Όσο για την Αναπτυξιακή τράπεζα κλπ, ήδη η ΕΣΕΕ τονίζει σε ανακοίνωσή της πως μακάρι να υλοποιηθεί και σύντομα. Αλλά γεγονός είναι πως και σε άλλες αποφάσεις του Eurogroup και Συνόδους Κορυφής από το 2010 και μέχρι πέρυσι έχει γίνει πολύς λόγος για Αναπτυξιακά σχέδια, αναπτυξιακά κονδύλια, επενδυτική Τράπεζα (με την KWV κλπ) αλλά όλα έχουν μείνει στο συρτάρι.