Η ραγδαία αύξηση των ενοικίων και εν γένει του κόστους στέγασης, αποτελεί το «μείζον» θέμα συζήτησης και προβληματισμού στο σύνολο των συμπολιτών μας, ιδιαίτερα όσων σκέφτονται είτε να κάνουν το επόμενο βήμα στη ζωή τους δημιουργώντας οικογένεια και αναζητούν ένα ακίνητο με ένα επιπλέον δωμάτιο, είτε για όσους έχει λήξει ή/λήγει το μισθωτήριο συμβόλαιο τους επόμενους μήνες και αναμένουν να ενημερωθούν για τις νέες «απαιτήσεις» του ιδιοκτήτη.
Η πρώτη κουβέντα των ενδιαφερομένων ενοικιαστών όταν επικοινωνούν μαζί μας είναι:
‘’ξέρουμε ότι οι τιμές είναι σε υψηλά επίπεδα, τα διαθέσιμα ακίνητα είναι λιγοστά και η ζήτηση είναι μεγάλη, αλλά παρακαλώ πολύ ενημερώστε μας αν υπάρξει μια ευκαιρία’’.
Εννοώντας, αν βρεθεί κάποιο ακίνητο με 2 Υ/Δ, άνω του 1ου ορόφου, κατάλληλο για οικογένεια με μίσθωμα που να μην ξεπερνά τα 550€/μήνα – 600€/μήνα όσον αφορά το Ν.Αττικής.
Η ανοδική πορεία των ενοικίων
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 5 ποσοστιαίες
μονάδες πάνω από τον πληθωρισμό το 2005 και κατά 5,8 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον πληθωρισμό το πρώτο τρίμηνο του 2006. Ενώ από το 2007 έως και το 2011 καταγράφηκε αύξηση των ενοικίων +15,20 % , από το 2012 ως το 2017 καταγράφηκε μείωση που άγγιξε το -25,5 %, ενώ το 2018 επιστρέφουν με αύξηση +8,4 % , το 2019 ο ρυθμός αύξησης των ενοικίων άγγιξε το +10% και το 2020 κυμάνθηκε από 5,8% έως 6,7%. Η ανοδική πορεία συνεχίστηκε και το 2021 από 3% έως 7%, ενώ τη φετινή χρονιά θα αγγίξει το +10%.
«Εφιάλτης» η ανανέωση του μισθωτηρίου συμβολαίου
Είθισται μεγάλο μέρος μισθωτηρίων συμβολαίων που αφορούν κατοικίες να έχουν «γενέθλια» τον Αύγουστο ή/και τον Σεπτέμβριο κυρίως για τις οικογένειες. Ενώ, γενέθλιος μήνας των μισθωτηρίων συμβολαίων μπορεί να χαρακτηριστεί και ο Φεβρουάριος.
Το φετινό καλοκαίρι και κυρίως τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, μεγάλο μέρος των μισθωτηρίων συμβολαίων που υπογράφηκαν προς τριετίας, το 2019, θα πρέπει να ανανεωθούν ή οι ενοικιαστές να προβούν σε αναζήτηση νέας κατοικίας προς μίσθωση.
Όλοι μας κατανοούμε ότι η αλλαγή κατοικίας και κυρίως για μια οικογένεια δεν είναι εύκολο πράγμα και μάλιστα αν υπάρχουν και παιδιά.
Ήδη από αρχές Ιουνίου/Ιουλίου του τρέχοντος έτους, μέρος των ιδιοκτητών που εκμισθώνουν ακίνητα έχουν προβεί σε επικοινωνία με τους ενοικιαστές για την ανανέωση της τριετούς μισθωτικής σύμβασης που επίκειται να λήξει εντός των επομένων 2-3 ή/και 4 μηνών. Μέρος των ιδιοκτητών ακινήτων για να πραγματοποιήσουν την ανανέωση της μισθωτικής σύμβασης στον ίδιο ενοικιαστή, ζητούν αύξηση του ενοικίου ακόμη και 25-30%% σε σχέση με το ενοίκιο το 2019.
Σε περίπτωση που ο ενοικιαστής δεν δεχθεί την ραγδαία αύξηση, θα πρέπει να εντάξει την οικογένεια του στη δίνη της αναζήτησης κατοικίας.
Οι ιδιοκτήτες επειδή γνωρίζουν ότι η εύρεση κατοικίας με προσιτό ενοίκιο και παράλληλα η εύρεση κατοικίας που να συνάδει η κατάσταση του ακινήτου με το ζητούμενο μίσθωμα αποτελεί «τζόκερ», ξέρουν ότι ο ενοικιαστής θα αναγκαστεί να αποδεχθεί την όποια αύξηση, διότι δεν υπάρχουν επιλογές και παράλληλα μια μετακόμιση έχει μεγάλο κόστος.
Αξίζει να αναφέρουμε ‘’ότι το μεγαλύτερο μέρος των ιδιοκτητών που ζητούν ραγδαίες αυξήσεις δεν είναι φυσικά πρόσωπα που εκμισθώνουν 1-2 ακίνητα, αλλά ιδιοκτήτες (φυσικά ή/και νομικά πρόσωπα) πολλών διαμερισμάτων ή/και ολόκληρων πολυκατοικιών’’.
Κάποιος θα μπορούσε να αναφέρει ότι ο ενοικιαστής δεν είναι «σωστός» στις μισθωτικές υποχρεώσεις και γι΄αυτό ο ιδιοκτήτης ζητάει μεγάλη αύξηση με στόχο να αποχωρήσει.
Το άνωθεν αποτελεί μια λογική που έχει βάση, αλλά μεγάλο μέρος των ενοικιαστών που έχουν έρθει και έρχονται αντιμέτωποι με ραγδαίες αυξήσεις για την ανανέωση της μισθωτικής σύμβασης, είναι πλήρως «σωστοί» στις μισθωτικές υποχρεώσεις τους, χωρίς οφειλές σε κοινόχρηστα και λογαριασμούς ΔΕΚΟ, αντιθέτως καταγράφονται περιπτώσεις που καταβάλλουν το μίσθιο νωρίτερα από την συμφωνηθείσα ημερομηνία ανά μήνα.
‘’Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η επικοινωνία ιδιοκτήτη με τον ενοικιαστή όπου όταν ο ενοικιαστής του ανάφερε ότι η αύξηση που ζητάει είναι μεγάλη (25%), ο ιδιοκτήτης του απάντησε, μπες στις ιστοσελίδες των αγγελιών να δεις τη ζητάνε για 50τμ. ‘’
Σε αντίστοιχη περίπτωση, στο Γαλάτσι, για κατοικία 60τμ με 1 Υ/Δ που η τριετία της μίσθωσης λήγει στα μέσα του Οκτωβρίου με μίσθωμα 460€/μήνα, ο ιδιοκτήτης στην επικοινωνία με τον ενοικιαστή, ζήτησε να αυξηθεί το ενοίκιο στα 540€/μήνα, αλλά, η ανανέωση να γίνει μόνο για ένα έτος. Παράλληλα, στο μισθωτήριο συμβόλαιο που έστειλε στον ενοικιαστή, ανέφερε ρητά, ότι σε περίπτωση πέρας του έτους, το ενοίκιο των 540€/μήνα δεν ισχύει και θα πρέπει να οριστεί νέο μίσθωμα.
Ο ενοικιαστής με τον φόβο της αύξησης στην ανανέωση του μισθωτηρίου συμβολαίου τον Οκτώβριο του 2023, ζήτησε να πραγματοποιηθεί ανανέωση για τρία έτη με μίσθωμα τα 540€/μήνα. Ο ιδιοκτήτης αρνήθηκε, προτείνοντας του μηνιαίο μίσθωμα της τάξεως των 600€/μήνα για μισθωτήριο διάρκειας τριών ετών . Ο ενοικιαστής αποδέχθηκε τη συνολική αύξηση κατά 30% της αρχικής μίσθωσης λόγω των συνθηκών και παράλληλα του φόβου των αυξήσεων τα επόμενα έτη.
Στη Νέα Σμύρνη, σε πολυκατοικία όπου ένας ιδιοκτήτης κατέχει 5 διαμερίσματα, δεν προέβει καν σε συζήτηση με τους ενοικιαστές που λήγουν τα μισθωτήρια συμβόλαια τέλος του έτους, απλά, τους κοινοποίησε με δικαστικό επιμελητή ότι δεν επιθυμεί την ανανέωση της μισθωτικής σύμβασης και ότι θα πρέπει να αποχωρήσουν στη λήξη του μισθωτηρίου συμβολαίου.
Η ιδιοκτήτρια, προέβει στην άνωθεν «κίνηση» όχι γιατί οι ενοικιαστές χρωστούσαν, αλλά, επειδή δεν επιθυμεί να διαπραγματευτεί με τους ήδη ενοικιαστές το νέο ζητούμενο μίσθωμα που θέλει να λάβει, τη στιγμή που η ζήτηση είναι καθημερινά αυξανόμενη.
Στο Νέο Κόσμο, ιδιοκτήτρια που έχει ανανεώσει την αρχική μίσθωση για δεύτερη φορά με προσαύξηση του ενοικίου (άρα κατανοούμε ότι δεν υπάρχουν οφειλές ) και η ανανέωση λήγει το 2024, επικοινώνησε με τον ενοικιαστή αναφέροντας του ότι θα πρέπει να αυξήσει το ενοίκιο κατά 12% διότι όλα τα ενοίκια έχουν αυξηθεί στη περιοχή και αυτή δεν μπορεί να χάνει εισοδήματα.
Ο ενοικιαστής επικαλέστηκε το μισθωτήριο συμβόλαιο που είναι σε ισχύ και ότι λήγει σε 2 χρόνια και το γεγονός ότι δεν αναφέρει στους όρους κάποια αύξηση ανά έτος. Η ιδιοκτήτρια, στο άκουσμα των άνωθεν, του απάντησε ότι «θα δεις τι θα πάθει όταν λήξει», θα φύγεις από το σπίτι ή θα τα πληρώσεις όλα μαζεμένα.
Σε νέα μίσθωση 900€/μήνα που πραγματοποιήθηκε πριν λίγες ημέρες στη περιοχή του Π. Φαλήρου, ο ιδιοκτήτης στο ιδιωτικό συμφωνητικό μίσθωσης, επειδή έχει αναρτήσει το ακίνητο προς πώληση, είχε συμπεριλάβει τον όρο, ότι σε περίπτωση που πουληθεί η κατοικία, ο ενοικιαστής παραιτείται από οποιοδήποτε δικαίωμα και δεν έχει καμία αξίωση, έχοντας την υποχρέωση να αποχωρήσει από την οικία εντός 30ημέρων ακόμη και πριν την λήξη της τριετίας.
Τα άνωθεν, θέλουμε να πιστεύουμε ότι αποτελούν μεμονωμένα γεγονότα και δεν αντικατοπτρίζουν το μεγαλύτερο μέρος της σημερινής εικόνας που βιώνουν μέρος των συμπολιτών μας κατά την ανανέωση των μισθωτηρίων συμβολαίων τους, και ότι οι ιδιοκτήτες κατανοούν τα σημερινά δεδομένα που διέπουν την εγχώρια οικονομία με πληθωρισμό 12,1% τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με την Eurostat.
Θα πρέπει να επισημάνουμε όμως, ότι υπάρχουν και ιδιοκτήτες, που δεν συμμετέχουν στο «ράλι» των αυξήσεων. Πρόκειται κυρίως για ιδιοκτήτες που μισθώνουν ένα ή/και δύο ακίνητα και με τα χρήματα αυτά είτε σπουδάζουν τα παιδία τους, είτε πληρώνουν δανειακές υποχρεώσεις, που το σημαντικότερο γι΄αυτούς είναι να έχουν διαχρονικά τους ίδιους ενοικιαστές που καταβάλλουν κανονικά τις υποχρεώσεις τους, φροντίζουν το ακίνητο και ανάλογα με τα δεδομένα, συζητούν από κοινού την ενδεχόμενη αύξηση σε λογικά πλαίσια και όχι σε πλαίσια στιγμιαίας χρηματιστηριακής αξίας. Ιδιοκτήτες που κατανοούν και ζουν την ίδια καθημερινότητα με τους ενοικιαστές τους.
Αυξήσεις ακόμη και 60% των ζητούμενων μισθωμάτων
Εν μέσω πανδημίας, η ανάγκη για ένα επιπλέον δωμάτιο ή/και η ανάγκη επιπλέον χώρου για χρήση γραφείου, οδήγησε μεγάλο μέρος των ενδιαφερόμενων ενοικιαστών που θέλησαν να μετακομίσουν, σε περιοχές του υπολοίπου Αττικής ή/και σε περιοχές όπως Σπάτα, Κορωπί, Λαγονήσι, κλπ. Οδηγήθηκαν στην άνωθεν περιοχές , τόσο λόγω της ανάγκης να βρεθούν κοντά στη φύση, όσο και τους γεγονότος ότι δεν διέθεταν επιπλέον κεφάλαια από τα ήδη διαθέσιμα, για κατοικία στα «καλά» προάστια της Αττικής.
Η διαθεσιμότητα ακινήτων κατάλληλα για οικογένειες σύμφωνα με το ζητούμενο μίσθωμα
Η αναζήτηση οικογενειακής κατοικίας με προσιτό ενοίκιο στην Αττική, αποτελεί «τζόκερ». Τα διαθέσιμα προς μίσθωση ακίνητα (80τμ-110τμ, άνω του 1ου ορόφου) με ζητούμενο μίσθωμα έως 600€, σύμφωνα με τις αναρτημένες αγγελίες σε ιστοσελίδες στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, αποτελούν το 19,96% του συνόλου των προς μίσθωση κατοικιών, στα Βόρεια Προάστια μόλις το 0,71%, στα Νότια Προάστια το 4,03%, στα Δυτικά Προάστια το 35,58%, στο Υπόλοιπο Αττικής το 27,20% και στον Πειραιά το 35,46%.
Σύμφωνα με τα άνωθεν δεδομένα, οι κατοικίες που διατίθενται προς μίσθωση στο κέντρο της Αθήνας με ζητούμενο μίσθωμα έως 600€/μήνα, 8 στις 10 είναι κατασκευής έως το 1980, δηλαδή τουλάχιστον 42ετών.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι στο σύνολο των περιοχών του Ν.Αττικής, η διαθεσιμότητα ακίνητων προς μίσθωση είναι πολύ μικρή έναντι των προηγούμενων χρόνων. Παράλληλα ,όπως προκύπτει και από το σύνολο των παρακάτω πινάκων, το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων προς μίσθωση ακινήτων διατίθεται με ζητούμενες τιμές μίσθωσης άνω των 800€/μήνα.
Το κόστος στέγασης στην Ελλάδα έχει εκτιναχθεί σε τέτοια επίπεδα που μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας αναγκάζεται να κάνει περικοπές ακόμη και σε βασικές ανάγκες του. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 76,9% των ενοικιαστών, εφόσον πληρώσουν τα έξοδα του σπιτιού, κάνει περικοπές ή λαμβάνει οικονομική βοήθεια από τρίτους.
Όλα τα άνωθεν προστίθενται στα ήδη απολεσθέντα εισοδήματα που καταγράφονται σε μια σειρά από έρευνες :
- Εurostat (2020): Tο 36,9% των Ελλήνων ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας.
- ΚΕΠΕ (2019): Σύμφωνα με το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, ο μέσος μηνιαίος μισθός στον ιδιωτικό τομέα έχει υποχωρήσει κατά 24,4% τη δεκαετία 2009-2019.
- ΕΛΣΤΑΤ (2022): Σύμφωνα με τα στοιχεία της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών 2021 της ΕΛΣΤΑΤ, που σχεδόν ένας στους τρεις Έλληνες (ποσοστό 28,3%) αντιμετώπισε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού το 2021, με το σχετικό ποσοστό να είναι αυξημένο κατά 0,9% σε σχέση με το προηγούμενο έτος
- ΓΣΕΒΕΕ (2022): Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, ένας πολύ μεγάλος αριθμός νοικοκυριών διαβιεί επί μακρόν σε συνθήκες οικονομικής επισφάλειας, καθώς το μηνιαίο εισόδημα για περισσότερα από 4 στα 10 νοικοκυριά δεν επαρκεί για όλο το μήνα, αλλά για 19 ημέρες (μεσοσταθμικά).
- ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ (2022): 4 από τα 10 νοικοκυριά βρίσκονται σε στεγαστική κρίση, όταν το Μ.Ο στην Ευρώπη είναι 9,2%, ενώ δεύτερη χώρα στην Ευρώπη είναι η Βουλγαρία με 17,4%.
- Eurostat (2022) : Στο 12,1% διαμορφώθηκε ο πληθωρισμός τον Σεπτέμβριο στη χώρα μας
- ΕΛΣΤΑΤ(2022) : Αύξηση του κόστους στέγασης κατά 35% σε σχέση με τον Μάιο του 2021,λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: ενοίκια κατοικιών, ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης, στερεά καύσιμα.
*O Θεμιστοκλής Μπάκας είναι ο Πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates
Διαβάστε ακόμα:
Πόλεμος στην Ουκρανία: Ισχυρή έκρηξη στη γέφυρα που συνδέει τη Ρωσία με την Κριμαία (vids)
Φρέναρε η αγορά και η κατανάλωση εν όψει του δύσκολου χειμώνα (πίνακας)