Η εποχή όπου τα επιτόκια στα ελληνικά κρατικά ομόλογα γίνονταν πρώτη είδηση σε όλο τον κόσμο φτάνοντας και στις 1.000 μονάδες πάνω από αυτά της Γερμανίας (τον Απρίλιο του 2010) ανήκει στο παρελθόν. Εν έτει 2024 τα διεθνή μέσα ενημέρωσης κάνουν πλέον την ίδια σύγκριση αλλά… από την ανάποδη.
«Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ είναι πιθανό να ζηλεύει τα τελευταία στοιχεία του Αθηναίου συναδέλφου του», έγραψε προ ημερών σε ανάλυση για την Ελλάδα η έγκριτη γερμανική οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt» προσθέτοντας ότι «τα ελληνικά κρατικά ταμεία είναι καλά γεμάτα». Αντίστοιχα, η γαλλική «Le Point» έγραφε «η Γαλλία πληρώνει πλέον περισσότερα από την Ελλάδα», επειδή τα επιτόκια στα ελληνικά ομόλογα έπεσαν κάτω από αυτά της Γαλλίας, της έβδομης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο.
Και οι εκπλήξεις συνεχίζονται, καθώς τα νεότερα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού υποδεικνύουν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2024 μπορεί τελικά να αποδειχθεί (στις αρχές του 2025) πάνω και από 2,4% του ΑΕΠ, που είναι η επίσημη πρόβλεψη στο προσχέδιο προϋπολογισμού, αντί του 2,1%, που ήταν ο ετήσιος στόχος για φέτος.
«Κάν’ το όπως η Ελλάδα»
Για πρώτη φορά στα χρονικά φτάνει η χώρα μας να μπορεί να δανείζεται φθηνότερα από τη Γαλλία, η οποία έχει μεν αξιολόγηση ΑΑ, αλλά και έλλειμμα κοντά στο 6% του ΑΕΠ. Και αυτό όταν η ατμομηχανή της Ευρώπης, η Γερμανία, δεν φαίνεται να αποφεύγει φέτος την ύφεση, ενώ οκτώ χώρες στην Ευρώπη μπαίνουν σε επιτήρηση και ψάχνουν να επιβάλουν νέους φόρους, χωρίς να μπορούν να συνέλθουν από την τετραετία των μεγάλων κρίσεων.
Τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα είναι οξυμένα παντού στην Ευρώπη, αλλά η Αθήνα καταφέρνει να πορεύεται με τετραπλάσια ανάπτυξη από την υπόλοιπη Ε.Ε. και καταθέτει Προϋπολογισμό με αυξήσεις μισθών, νέες παροχές και φοροελαφρύνσεις άνω του 1,1 δισ. ευρώ για το 2025, μειώνοντας ταυτόχρονα τους δείκτες φτώχειας και κοινωνικών ανισοτήτων – ιδίως για νέους μέχρι 24 ετών, οικογένειες με παιδιά και ζευγάρια συνταξιούχων.
Λόγω του πολέμου στη Μέση Ανατολή τα μακροοικονομικά σενάρια ενδεχομένως να αλλάξουν τον Νοέμβριο, όταν κατατεθεί το τελικό σχέδιο προϋπολογισμού στη Βουλή. Θα αλλάξουν όμως τότε και διεθνώς προς το χειρότερο οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για όλες τις χώρες.
Ωστόσο, η Ελλάδα μπορεί να αποδειχθεί και πάλι η θετική έκπληξη της Ε.Ε. Μέσα σε ένα ταραγμένο οικονομικό περιβάλλον οι αγορές δείχνουν αυξημένη εμπιστοσύνη στη χώρα μας ότι, παρά τις πιέσεις και τα προβλήματα, κοιτά μπροστά χωρίς πισωγυρίσματα.
Αυτό αποτυπώνεται και στις αγορές κρατικών ομολόγων, η εικόνα των οποίων στις αρχές της εβδομάδας θα άγγιζε τα όρια της φαντασίας για τη χώρα μας μέχρι και πριν από λίγα χρόνια.
Πώς αλλιώς θα σχολίαζε κανείς το γεγονός ότι:
– στα ομόλογα πενταετούς διάρκειας οι αγορές τιμολογούσαν την Ελλάδα με επιτόκια (αποδόσεις) μόλις 2,532%. Το ρίσκο της χώρας, όπως αντανακλάται στη ζήτηση των ομολόγων από τους επενδυτές, ήταν χαμηλότερο από:
■ της Λετονίας (4,1%),
■ της Λιθουανίας (3,16%),
■ της Ιταλίας (2,94%),
■ της Κύπρου (2,82%),
■ της Μάλτας (2,75%),
■ της Κροατίας (2,73%),
■ της Γαλλίας (2,62%),
■ της Σλοβακίας (2,61%),
■ της Ισπανίας (2,56%).
Παραπλήσια με την απόδοση (ρίσκο) της Ελλάδας είχαν χώρες όπως το Βέλγιο (2,47%), η Σλοβενία (2,422%), η Αυστρία και η Φινλανδία (2,4%). Χαμηλότερη απόδοση είχαν μόνο η Ιρλανδία (2,33%), η Ολλανδία και η Πορτογαλία (2,289%), η Γερμανία (2,13%) και η Δανία (1,99%).
– και μεσομακροπρόθεσμα όμως, στα ομόλογα δεκαετούς διάρκειας, η Ελλάδα εμφάνιζε απόδοση 3,184%, χαμηλότερη δηλαδή από χώρες όπως:
■ της Ιταλίας (3,54%),
■ της Λιθουανίας (3,42%),
■ της Μάλτας (3,23%),
■ της Σλοβακίας (3,28%).
Γλιτώνει η Ελλάδα
Ωστόσο τα δύσκολα είναι ακόμα μπροστά για την Ευρώπη. Από τις 26 Ιουλίου οκτώ χώρες τέθηκαν σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, επειδή με αλόγιστες πολιτικές παραβίασαν το όριο του 3% στο ετήσιο συνολικό έλλειμμα του 2023.
Ανάμεσα σε αυτές φιγουράρουν όχι μόνο οι «συνήθεις ύποπτοι» και «πτωχοί συγγενείς», αλλά και η δεύτερη και η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.
Συγκεκριμένα:
■ η Ιταλία με έλλειμμα 7,4%,
■ η Ουγγαρία με έλλειμμα 6,7%,
■ η Ρουμανία με έλλειμμα 6,6%,
■ η Γαλλία με έλλειμμα 5,5%,
■ η Πολωνία με έλλειμμα 5,1%,
■ η Μάλτα με έλλειμμα 4,9%,
■ η Σλοβακία με έλλειμμα 4,9%,
■ το Βέλγιο με έλλειμμα 4,4%.
Το ευτύχημα είναι ότι η Ελλάδα δεν είναι πια το μαύρο πρόβατο, αλλά πλέον παρακολουθεί τους άλλους από απόσταση ασφαλείας να αναζητούν νέα μέτρα λιτότητας, τα οποία θα πάρουν αυτοβούλως οι ίδιες, αλλιώς θα τους επιβληθούν από τις Βρυξέλλες με όρους εποπτείας.
Λιτότητα παντού
Με βάση τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, σε περίπτωση παραβίασης της τιμής αναφοράς του ελλείμματος (3%) ή του ορίου δαπανών, το κράτος-μέλος τίθεται σε Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος (Excessive Deficit Procedure).
Τι θα συμβαίνει σε αυτές τις χώρες;
– Με την ενεργοποίηση της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος:
■ Εκδίδεται σύσταση του Συμβουλίου για την διορθωτική πορεία που πρέπει να ακολουθήσει το κράτος-μέλος.
■ Το κράτος-μέλος υποβάλλει αναφορά προς το Συμβούλιο σχετικά με τα μέτρα λιτότητας που λαμβάνει για την εκπλήρωση των δημοσιονομικών στόχων.
■ Τα μέτρα που ανακοινώνουν τα κράτη πρέπει να εξασφαλίζουν ετήσια προσαρμογή ύψους τουλάχιστον 0,5% του ΑΕΠ, εφόσον υπάρχει υπέρβαση της τιμής αναφοράς του ελλείμματος 3%.
■ Αν τα μέτρα λιτότητας που παίρνουν δεν κριθούν επαρκή (no effective action), το Συμβούλιο αποφασίζει την επιβολή κυρώσεων στο κράτος-μέλος.
■ Στις κυρώσεις προβλέπεται και υποχρέωση καταβολής ποσού έως 0,05% του ΑΕΠ ανά εξάμηνο, μέχρι το Συμβούλιο να κρίνει ότι έχουν ληφθεί επαρκή μέτρα με δυνατότητα αύξησης του προστίμου.
Αν δεν πιάσουν τόπο όλα αυτά, τότε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αποφασίσει την επιβολή ενισχυμένης εποπτείας στα κράτη-μέλη που δεν συμμορφώνονται, δηλαδή αυστηρό οικονομικό έλεγχο και λήψη μέτρων, όπως αυτή από την οποία βγήκε η Ελλάδα στις 20 Αυγούστου του 2022, έπειτα από 13 χρόνια κρίσης και μνημονίων.
Διαβάστε ακόμη
Ανατροπές σε έμμεσους φόρους φέρνει το 2025 η πράσινη φορολογική πολιτική
Επίδομα θέρμανσης: Στήριξη 1,3 εκατ. νοικοκυριών έως και 1.200 ευρώ
Ξένοι millionaires αγοράζουν πολυτελείς κατοικίες στην Ελλάδα (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα