Προεκλογικές ακροβασίες με τα αυθαίρετα σε δάση και αιγιαλό

Της Μαριάννας Τζάννε

Τον προεκλογικό παροξυσμό της κυβέρνησης να προχωρήσει σε μαζικές διευθετήσεις σε δάση και αιγιαλό εξαιρώντας από την κατεδάφιση πλήθος βιομηχανιών, επιχειρήσεων και κατοικιών, φρενάρουν οι αποφάσεις του ΣτΕ και οι φωνές που υψώνουν σθεναρά περιβαλλοντικές οργανώσεις και επιστημονικοί φορείς. Είναι ίσως η μόνη ελπίδα στις πρόχειρες και βεβιασμένες προσπάθειες των δύο συναρμόδιων υπουργείων Οικονομίας και Περιβάλλοντος να κλείσουν άρον- άρον τις εκκρεμότητες με τους παρανομούντες που έχτισαν ολόκληρες περιουσίες μέσα σε δασικούς θύλακες και ακτές, αδιαφορώντας για τα στοιχειώδη: την ύπαρξη ελεύθερου κοινόχρηστου χώρου που κόστισε τη ζωή σε δεκάδες συμπολίτες μας στην καταστροφή του περσινού καλοκαιριού στο Μάτι αλλά και στην προστασία του δασικού μας πλούτου που έχει σφυροκοπηθεί διαχρονικά από την επέκταση των οικισμών.

Παρά την απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ, η οποία έκρινε αντισυνταγματική την ρύθμιση της προσωρινής εξαίρεσης από την ανάρτηση των δασικών χαρτών 290.000 στρεμμάτων που ενσωματώνουν την δηλωμένη επιφάνεια των αυθαίρετων οικισμών μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις (αποκαλούμενων και ως οικιστικές πυκνώσεις), ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος εμφανίζεται υπέρμαχος του νομοσχεδίου που έχει εκπονήσει το υπουργείο υπό την αίρεση της ενσωμάτωσης σε αυτό, της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας.

«Περιμένουμε να μελετήσουμε το σκεπτικό της απόφασης, γιατί πιστεύω ότι αυτά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας δεν αντικατοπτρίζουν το πλήρες κείμενο» αναφέρει, εκφράζοντας την άποψη ότι δεν δημιουργείται κάποιο σοβαρό ζήτημα. «Θα εφαρμοστεί ο νόμος των δασικών χαρτών στις οικιστικές πυκνώσεις, με τους ειδικούς κανόνες έτσι ώστε να είναι σύμφωνο με το συνταγματικό πλαίσιο και με τη νομολογία του ΣτΕ».

Είναι πάντως αδιευκρίνιστο πως το υπουργείο θα υπερπηδήσει την ουσία της κρίσης του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου που θεωρεί ότι η διάταξη της εξαίρεσης των πυκνώσεων από την ανάρτηση των δασικών χαρτών προσκρούει στο άρθρο 24 του Συντάγματος και επομένως κρίνεται αντισυνταγματική. Όταν επιπλέον, οποιαδήποτε αλλαγή χρήσης του δάσους και των δασικών εκτάσεων που δεν γίνεται για λόγους δημόσιου συμφέροντος (αλλά για οικιστικούς στην περίπτωσή μας) δεν είναι επιτρεπτή.

Το υπουργείο είναι αναγκασμένο εκ των πραγμάτων να προχωρήσει σε ανάρτηση των χαρτών που αφορούν το σκέλος των οικιστικών πυκνώσεων ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες των ενστάσεων. Δασολόγοι αλλά και παράγοντες του ΥΠΕΝ εκτιμούν ότι πρόκειται για διαδικασία που θα βάλλει σε μεγάλη δοκιμασία την κύρωση των δασικών χαρτών καθώς λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών (αυθαίρετοι οικισμοί σε δάση-δασικές εκτάσεις) θα πέσουν βροχή οι ενστάσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις χιλιάδες ενστάσεις που έχουν διατυπωθεί μέχρι σήμερα, έχουμε πενιχρά αποτελέσματα σε ότι αφορά τις αποφάσεις από τις ειδικές επιτροπές εξέτασης αντιρρήσεων.

Όπως σημειώνει ο κ. Νίκος Χλύκας δασολόγος, ο οποίος συμμετείχε και στην Επιτροπή που κατήρτισε το αρχικό σχέδιο των οικιστικών πυκνώσεων σε περιπέτειες θα μπουν οι χάρτες σε περιοχές όπως η Αττική, η Κορινθία, η Χαλκιδική, στις οποίες εντοπίζεται η αυθαίρετη δόμηση. Υπολογίζεται ότι μια έκταση περίπου 500.000 στρεμμάτων θα μείνει σε εκκρεμότητα, μέχρι να εκδικαστούν οι ενστάσεις εάν υπολογιστούν και οι αντιρρήσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα (αντιπροσωπεύουν περίπου 200.000 στρέμματα) στους χάρτες που έχουν αναρτηθεί.

Πήραν πίσω το νόμο μετά το Μάτι

Ο νόμος για τους αυθαίρετους οικισμούς σε δάση ήταν έτοιμος από το περσινό καλοκαίρι. Όμως η κυβέρνηση υπό το βάρος των ολέθριων αποτελεσμάτων των περσινών πυρκαγιών στην Αττική, «μάζεψε» γρήγορα επιλέγοντας να τον καθυστερήσει, κάνοντας παράλληλα όλες τις αναγκαίες βελτιώσεις που απαιτούσε η κρισιμότητα των περιστάσεων. Τον περασμένο Δεκέμβριο η πολιτική ηγεσία του υπουργείου είχε ανακοινώσει λεπτομέρειες της ρύθμισης που ακολουθούσε τα πρότυπα των αυθαιρέτων.

Κτίσματα που ανεγέρθηκαν έως και την 11η Ιουνίου του 1975 (ημερομηνία ψήφισης του Συντάγματος) που θα τακτοποιούνταν έναντι προστίμου για 40 χρόνια και όσα χτίστηκαν μετά την επίμαχη ημερομηνία έως και τις 28 Ιουλίου του 2011, όπου η τακτοποίηση ήταν για 25 χρόνια. Η ρύθμιση αφορούσε αυστηρά αυθαίρετα που βρίσκονται εντός συστάδας οικισμών δηλ. εντός δασικών περιοχών με 50 αυθαίρετα στα 25 στρέμματα, 100 αυθαίρετα στα 100 στρέμματα κ.α. Φυσικά έβαζε τις κόκκινες γραμμές όλων των προηγούμενων νόμων εξαιρώντας από την δυνατότητα κατεδάφισης περιοχές Natura, ρέματα, αιγιαλούς κ.α. Οι εκτάσεις αυτές θα περνούσαν στην συνέχεια από τον έλεγχο του κτηματολόγιο, των δασικών υπηρεσιών και του ΥΠΕΝ, οι οποίοι θα αξιολογούσαν ποια μπορούν να τακτοποιηθούν και ποια όχι ώστε στην συνέχεια οι χάρτες με τις οικιστικές πυκνώσεις, να έπαιρναν το δρόμο της ανάρτησης.

Πώς ο αιγιαλός γλίτωσε τα χειρότερα

Τις περιβαλλοντικές ακροβασίες στα δάση, επέκτεινε πρόσφατα η κυβέρνηση και στις ρυθμίσεις για τον αιγιαλό, που εντάχθηκαν σε νομοσχέδιο το υπουργείου Οικονομίας για την Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων. Μετά τα απανωτά πυρά των τελευταίων ημερών, το υπουργείο Οικονομίας προχώρησε χθες σε πλήρη αναδίπλωση των σχεδίων απαλείφοντας μεγάλο τμήμα των διατάξεων που προέβλεπαν παντός είδους τακτοποιήσεις στον κοινόχρηστο χώρο του αιγιαλού.

Με βάση τις νομοτεχνικές βελτιώσεις που έγιναν αφαιρέθηκε όλη η διάταξη που προέβλεπε εξαίρεση από την κατεδάφιση όσων έργων κατασκευάστηκαν μετά την 28η Ιουλίου 2011, ημερομηνία που αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων.

Για τα πριν της 28ης Ιουλίου 2011, για να διατηρηθούν και για να γίνει παραχώρηση της χρήσης τους, θα πρέπει να είναι δημοσίου ή κοινωφελούς σκοπού, σύμφωνα με τις αλλαγές που έγιναν από το υπουργείο Οικονομικών στην αρχική ρύθμιση. Μάλιστα, όπως αναφέρεται σε νέα παράγραφο που προστέθηκε στο άρθρο 28 του νομοσχεδίου, θα πρέπει να υπάρχει απόφαση των συναρμόδιων υπουργών για την τακτοποίησή τους εάν αφορούν βιομηχανικές μονάδες, ξενοδοχειακές μονάδες καθώς και εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών, επιχειρήσεων μεταλλευτικών, λατομικών και βιομηχανικών ορυκτών.

Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να υποβάλλουν αίτηση για αδειοδότηση και όχι για εξαίρεση από την κατεδάφιση όπως προέβλεπε η αρχική ρύθμιση. 

Σχετικά με τα έργα που έχουν κατασκευαστεί έως τις 28.7.2011 (σε αιγιαλό, παραλία, όχθη, παρόχθια ζώνη,  υδάτινο στοιχείο,  πυθμένα και υπέδαφος του βυθού της θάλασσας, λιμνοθάλασσας, λίμνης και κοίτης πλεύσιμου ποταμού) χωρίς να υφίσταται απόφαση παραχώρησης της χρήσης, ανεξαρτήτως της έκδοσης πρωτοκόλλου κατεδάφισης, θα μπορούν να λάβουν την παραχώρηση χρήσης µε αιτιολογημένη απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.

Στα έργα αυτά περιλαμβάνονται ξενοδοχειακές μονάδες που έχουν κατασκευαστεί από το Δημόσιο, τον Ε.Ο.Τ. ή για λογαριασμό του (ή των οποίων το Δημόσιο ή ο Ε.Ο.Τ είχαν τη διαχείριση) ή για έργα που είναι ουσιωδώς απαραίτητα για τη λειτουργία των εν λόγω μονάδων του Ε.Ο.Τ.. Επίσης, στη συγκεκριμένη ρύθμιση θα μπορούν να υπαχθούν και οι αυθαίρετες κατασκευές που εξυπηρετούν τη λειτουργία μονάδων υδατοκαλλιέργειας.