Διπλά ωφελημένοι θα βγουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες και οι αγρότες από το νέο σύστημα εισφορών ελεύθερης επιλογής σε συνδυασμό με τη μείωση των φορολογικών συντελεστών. Η συνολική ελάφρυνση είναι σημαντική (1.000 ευρώ ετησίως για εισόδημα 10.000 ευρώ), ενώ τα νέα επίπεδα εισφορών οδηγούν σε υψηλότερες συντάξεις.
Οι νέες κατηγορίες εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες που θα προβλέπονται στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο κυμαίνονται από 210 ευρώ η κατώτερη υποχρεωτική έως 566 ευρώ η ανώτερη. Eτσι, το νέο επίπεδο κύριων συντάξεων διαμορφώνεται από 507 ευρώ με 20 έτη ασφάλισης έως 1.454 ευρώ με 40 έτη. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες στην αρχή κάθε έτους θα μπορούν να αλλάζουν κατηγορία – όχι μόνο να ανεβαίνουν επίπεδο ασφαλιστικής εισφοράς αλλά και να κατεβαίνουν.
Σύμφωνα με τους ειδικούς της ασφάλισης, η βελτίωση των συντελεστών της κύριας σύνταξης θα δώσει κίνητρο στους ελεύθερους επαγγελματίες να επιλέξουν υψηλότερη ασφαλιστική κατηγορία. Διαφορετικά, λόγω της χαμηλής ανταποδοτικότητας εισφορών – παροχών θα προτιμήσουν να παραμείνουν στην κατώτατη ασφαλιστική κατηγορία.
Τα σενάρια που επεξεργάζεται η επιστημονική ομάδα του υπουργείου Εργασίας για τη βελτίωση των συντελεστών αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων οδηγούν σε αυξήσεις έως 16% με 38 και 42 έτη ασφάλισης όπου είχαν εντοπιστεί οι μεγαλύτερες αδικίες. Επομένως, η σύνταξη που θα αντιστοιχεί στην ανώτερη εισφορά των 566 ευρώ και σε 40 έτη ασφάλισης από 1.454 ευρώ σήμερα θα ανέλθει σε 1.660 ευρώ.
Το συνολικό κονδύλι που θα διατεθεί για τις εν λόγω αυξήσεις δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 300 εκατ. ευρώ ετησίως. Ολες οι αλλαγές είναι δημοσιονομικά μελετημένες ώστε να μην προκύψουν αποκλίσεις έναντι των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα όσον αφορά στη συνταξιοδοτική δαπάνη.
Ενδεικτικά, οι νέες συντάξεις των μη μισθωτών θα κινηθούν στα εξής επίπεδα:
1. Ενας ελεύθερος επαγγελματίας επιλέγει την κατώτατη υποχρεωτική εισφορά, η οποία διαμορφώνεται από τις αρχές του 2020 στα 210 ευρώ από 185,18 ευρώ που είναι σήμερα (20% επί του κατώτατου μισθού των 650 ευρώ για κύρια ασφάλιση, 6,95% επί του ίδιου ποσού για εισφορά υγείας και 10 ευρώ τον μήνα για τον λογαριασμό ανεργίας). Από τα 210 ευρώ τα 155 αφορούν τις εισφορές υπέρ της σύνταξης και τα 55 ευρώ την εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης. Μετά από 40 χρόνια ασφάλισης στην ίδια κατηγορία θα περιμένει σύνταξη περίπου 716 ευρώ (από 662 ευρώ σήμερα). Με την αναμενόμενη αύξηση των συντελεστών η σύνταξη θα διαμορφωθεί στα περίπου 800 ευρώ.
2. Αν ένας ελεύθερος επαγγελματίας διανύσει 40 χρόνια ασφάλισης επιλέγοντας τη δεύτερη ασφαλιστική κατηγορία και καταβάλλει μηνιαία εισφορά 252 ευρώ (186 υπέρ σύνταξης και 66 υπέρ υγείας), θα περιμένει σύνταξη 782 ευρώ. Με την αύξηση των συντελεστών η σύνταξη θα ανέλθει στα 858 ευρώ.
3. Ενας ελεύθερος επαγγελματίας που επέλεξε την τρίτη κατηγορία καταβάλλοντας εισφορά 302 ευρώ (236 υπέρ σύνταξης +66 υπέρ υγείας), μετά από 35 χρόνια ασφάλισης θα περιμένει σύνταξη 783 ευρώ. Με την αύξηση των συντελεστών η σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 850 ευρώ.
4. Ενας ελεύθερος επαγγελματίας που επέλεξε την πέμπτη κατηγορία πληρώνοντας εισφορά 435 ευρώ (369 υπέρ σύνταξης + 66 υπέρ υγείας), μετά από 30 χρόνια ασφάλισης θα περιμένει σύνταξη περίπου 871 ευρώ.
5. Ενας ελεύθερος επαγγελματία που επέλεξε την έκτη και ανώτερη κατηγορία πληρώνοντας εισφορά 566 ευρώ (500 υπέρ σύνταξης +66 υπέρ υγείας), μετά από 40 χρόνια θα περιμένει σύνταξη 1.454 ευρώ. Με την αύξηση των συντελεστών η σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 1.660 ευρώ.
Το νέο σύστημα προβλέπει και μια χαμηλή κατηγορία εισφορών για να διευκολύνει τους νέους ασφαλισμένους (όχι μόνο τους αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες) τα 5 πρώτα χρόνια της σταδιοδρομίας τους, η οποία θα ανέρχεται σε 93 ευρώ υπέρ σύνταξης και 33 υπέρ υγείας, σύνολο 126 ευρώ.
Φορολογικό όφελος 1.300 ευρώ: Οι αλλαγές στις εισφορές μαζί με τη φορολογική επίδραση της μείωσης του φόρου της πρώτης κλίμακας των 10.000 ευρώ στο 9% από 22% από το 2020 θα έχουν θετικό αποτέλεσμα στο εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών. Αυτή η µείωση των 13 ποσοστιαίων µονάδων µεταφράζεται, σύµφωνα µε τους ειδικούς, σε µια ετήσια µείωση φόρου έως και 1.300 ευρώ, δηλαδή έως 108,33 ευρώ τον µήνα.
Για παράδειγμα, με φόρο 22% και ελάχιστη εισφορά 185 ευρώ ο ελεύθερος επαγγελματίας με φορολογητέο εισόδημα 10.000 ευρώ καταβάλλει σήμερα 2.200 ευρώ φόρο και 2.220 ευρώ εισφορά, σύνολο 4.420 ευρώ ετησίως.
Με συντελεστή 9% ο φόρος μειώνεται στα 900 ευρώ και η εισφορά αυξάνεται κατά τι, στα (210Χ12) 2.520 ευρώ, συνολικά 3.420 ευρώ ετησίως. Το όφελος είναι 1.000 ευρώ.
Πώς θα διαμορφωθούν οι εισφορές για επικουρική και εφάπαξ
Ελευθερία επιλογής θα προβλέπεται και για τις εισφορές υπέρ επικούρησης και εφάπαξ που καταβάλλουν κυρίως οι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες. Ετσι θεσπίζονται τρία επίπεδα εισφορών. Το κατώτερο υπέρ επικουρικής θα παραμείνει στα 42 ευρώ όπως ισχύει και σήμερα. Υπενθυμίζουμε ότι από το δεύτερο εξάμηνο του 2022 έχει νομοθετηθεί η μείωση των εισφορών υπέρ επικουρικής.
Επομένως, η εν λόγω εισφορά θα μειωθεί στα 39 ευρώ. Στο δεύτερο επίπεδο προβλέπεται εισφορά υπέρ επικούρησης ύψους 51 ευρώ, η οποία θα μειωθεί στα 47. Στο τρίτο επίπεδο προβλέπεται εισφορά 61 ευρώ η οποία θα μειωθεί στα 56 ευρώ.
Αντίστοιχα, με ελευθερία επιλογής, σε τρία επίπεδα θα διαμορφωθούν και οι εισφορές υπέρ εφάπαξ. Στο πρώτο η εισφορά θα ανέρχεται σε 26 ευρώ, στο δεύτερο σε 31 και στο τρίτο σε 37 ευρώ.
Πώς θα διαμορφωθούν οι εισφορές για τους αγρότες
Απλό, ευέλικτο, αποσυνδεδεμένο από το εισόδημα και με ελευθερία επιλογής θα είναι το σύστημα εισφορών και για τους αγρότες, το οποίο θα προβλέπει 6 επίπεδα και μεταβατική περίοδο. Δηλαδή στο κατώτερο επίπεδο θα προβλέπεται εισφορά 119 ευρώ για το 2020, η οποία θα αυξηθεί στα 121 ευρώ το 2021 και στα 124 το 2022. Στο έκτο και ανώτερο επίπεδο η εισφορά θα ανέρχεται σε 319 ευρώ το 2020 και θα αυξηθεί στα 326 ευρώ το 2021 και στα 324 το 2022.