Συνεχίζεται με αμείωτους ρυθμούς η έντονη παραβατικότητα στην αγορά υγραερίου, η οποία έχει ενταθεί στην Αττική από την έλλειψη ελέγχων και την ατιμωρησία. Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου και με βάσει τις αναρτήσεις της πλατφόρμας παρατηρητηρίου τιμών του Υπουργείου Ανάπτυξης (fuelprices.gr), υπάρχουν περισσότερα από 50 πρατήρια που δηλώνουν λιανική τιμή πώλησης χαμηλότερη των 0,60 ευρώ/λίτρο.
Η τιμή πώλησης του νόμιμου υγραερίου κινητήρων από τα διυλιστήρια είναι τις τελευταίες 20 μέρες σταθερά μεγαλύτερη από 0,60 ευρώ/λίτρο. Άρα, τα εν λόγω πρατήρια διαθέτουν υγραέριο κίνησης στους οδηγούς φθηνότερο από την τιμή χονδρικής των διυλιστηρίων.
Φυσικά τα πρατήρια αυτά δεν επιτελούν κάποιο κοινωνικό έργο, αλλά εκμεταλλεύονται την έλλειψη ελέγχων και στην ουσία πωλούν υγραέριο θέρμανσης αντί για υγραέριο κινητήρων, το οποίο κοστίζει περίπου 0,21 ευρώ φθηνότερα. Είναι εύκολα αντιληπτό ότι το οικονομικό κίνητρο για παραβατική συμπεριφορά μέρους των πρατηρίων παραμένει ιδιαίτερα ισχυρό.
Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο. Πριν 2 χρόνια εφαρμόστηκε ο φορολογικός μηχανισμός και στο υγραέριο κίνησης – η αυτόματη έκδοση αποδείξεων λιανικής πώλησης και για τις αντλίες υγραερίου (με ποσότητα (λίτρα) και τιμή, όπως ισχύει και στα υγρά καύσιμα).
Τα οφέλη ήταν δυστυχώς προσωρινά, καθώς βρέθηκαν τρόποι ώστε η παραπάνω παράμετρος να παρακαμφθεί. Όμως το φαινόμενο της παραβατικότητας εκτιμάται πως είναι πλέον ευρύτερο και από την περίοδο πριν την εφαρμογή του φορολογικού μηχανισμού. Λάδι στην φωτιά ρίχνει η απουσία ελέγχων και η ελλιπής εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας, η οποία έχει συντελέσει στην ασυδοσία των παραβατών.
Παράλληλα δεν υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα εισροών/εκροών για το υγραέριο κίνησης ενώ το πρόβλημα επιτείνεται και από την έλλειψη πόρων, μέσων, ανθρώπινου δυναμικού στους ελεγκτικούς μηχανισμούς (πχ. Τελωνεία, Μετρολογία, Γενική Γραμματεία Εμπορίου, ΚΕΔΑΚ κλπ), έλλειψη ελεγκτών αλλά και ποινών που θα απέτρεπαν την επανάληψη τέτοιων φαινομένων.
Οι περισσότεροι τύποι αντλιών επιδέχονται εύκολα παρεμβάσεις με διάφορες μεθόδους (διπλές πλακέτες, bypass φορολογικού μηχανισμού, totalizers reset κλπ), παρακάμπτονται και τα υποτυπώδη συστήματα ελέγχου. Όπως ισχύει για όλα τα καύσιμα και για τον πελάτη του υγραερίου τα φθηνά πρατήρια δεν είναι πάντοτε η καλύτερη επιλογή.
Υπάρχουν δεκάδες πρατήρια στην Αττική που η λιανική τιμή του υγραερίου κίνησης είναι τόσο φθηνή, που δεν δικαιολογεί ούτε καν το να μεταφερθεί το καύσιμο από τα διυλιστήρια στο σημείο πώλησης – πολλώ δε μάλλον νόμιμο κέρδος εταιρίας & πρατηρίου.
Σοβαρές συνέπειες για όλους
Για τον καταναλωτή:
Όπου υπάρχουν “πειραγμένες” αντλίες, ο καταναλωτής μπορεί να παραλαμβάνει βιομηχανικό υγραέριο ακατάλληλων προδιαγραφών και αμφίβολης ποσότητας. Δηλαδή ο καταναλωτής πληρώνει ένα κακής ποιότητας υγραέριο που οδηγεί σε χαμηλή απόδοση του αυτοκινήτου του. Η κλοπή στην ποσότητα δεν έχει μετρηθεί ποτέ και μπορεί να φτάσει και διψήφιο ποσοστό.
Για το κράτος:
- Λαθρεμπόριο: Απώλεια εσόδων εκτιμάται πάνω από 20 εκατ. τον χρόνο από διαφυγόντες φόρους & δασμούς.
- Πλαστά τιμολόγια βιομηχανικού υγραερίου, που παρουσιάζονται ως έξοδα από τους συνεργούς (βιομηχανίες, βιοτεχνίες)
Για τον κλάδο:
- Αθέμιτος ανταγωνισμός.
- Βάλλονται οικονομικά οι σωστοί επαγγελματίες του κλάδου (πρατήρια, εταιρίες εμπορίας).
- Το θέμα είναι επίκαιρο, καθώς είναι σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για την περιστολή του λαθρεμπορίου, όμως ενώ συζητούνται λύσεις, η αγορά καταρρέει.
- Αποτελεσματική σφράγιση των αντλιών, ώστε να μην επιδέχονται επεμβάσεις από τους επιτήδειους. Σχολαστικοί έλεγχοι στα ιδιωτικά συνεργεία τα οποία ελέγχουν τους διανομείς υγραερίου.
- Ένταξη του υγραερίου κινητήρων στο σύστημα εισροών/εκροών, αν και αυτό δεν είναι πανάκεια αν δεν αξιολογούνται τα αποτελέσματα των ευρυμάτων.
- Ενεργοποίηση ελεγκτικών μηχανισμών σε ένα κλάδο που γνώρισε μεγάλη και απότομη αύξηση τα τελευταία χρόνια.
- Αφαίρεση άδειας λειτουργίας από τα πρατήρια στα οποία διαπιστώνεται «παρέμβαση» (π.χ. με ηλεκτρονικούς μηχανισμούς) στη λειτουργία των αντλιών ή αποδεικνύεται ότι εφοδιάζονται με υγραέριο θέρμανσης αντί για κίνησης.
- Αυστηρές ποινές για τις εταιρείες εμπορίας υγραερίου και μεταφορείς που αποδεικνύεται ότι εφοδιάζουν τα πρατήρια με υγραέριο θέρμανσης αντί για κίνησης, αλλά και για τις βιομηχανίες.
- Ενημέρωση καταναλωτή
Συμβουλές για καταναλωτές
- Ψωνίστε από τον επαγγελματία που εμπιστεύεστε και από αξιόπιστα σήματα που έχουν συστήματα έλεγχου ποιότητας και ποσότητας.
- Προσοχή στις πολύ χαμηλές τιμές – οι καταναλωτές πρέπει να είστε υποψιασμένοι σε εξόφθαλμες περιπτώσεις.
- Επειδή οι αντλίες του υγραερίου κίνησης δεν εκδίδουν αυτόματα αποδείξεις πρέπει ο καταναλωτής να τη ζητάει. Έτσι ο πρατηριούχος υποχρεούται να δηλώσει το προϊόν που πουλάει και δυσκολεύεται να διακινήσει παράνομες ποσότητες.
- Συχνός έλεγχος της μέσης κατανάλωσης ανά χλμ.- έλεγχος πόσων χιλιομέτρων διανύσατε με ένα γέμισμα.
- Να μην αλλάζετε πολλά πρατήρια- έτσι έχετε ένα μέτρο σύγκρισης.
Το υγραέριο κίνησης αποτελεί μια μοντέρνα, αξιόπιστη και οικονομική λύση για τον αυτοκινητιστή προσφέροντας κατά μέσο όρο 40-45% οικονομία σε σχέση με την βενζίνη, ακόμα και μετά τις πρόσφατες αυξήσεις, ενώ ταυτόχρονα προστατεύει και το περιβάλλον.