Στο παρελθόν περνάει πλέον η ανωνυμία των μετόχων των εταιριών. Στο εξής θα πρέπει όλα τα νομικά πρόσωπα, εταιρείες εισηγμένες και μη, σύλλογοι, σωματεία, συνεταιρισμοί “trusts” κλπ που έχουν έδρα στην Ελλάδα να καταγράψουν και να δηλώσουν τα πλήρη στοιχεία των μελών και μετόχων τους, στο ειδικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.
Ένα χρόνο μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου και με δύο χρόνια καθυστέρησης από τότε που η 4η Οδηγία για το «Ξέπλυμα» προέβλεπε πως θα όφειλαν όλες οι χώρες να συμμορφωθούν, ο υπουργός Οικονομικών υπέγραψε την σχετική απόφαση που δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ στις 20 Ιουνίου και ανάβει το «πράσινο φως» για να ξεκινήσει η διαδικασία δηλώσεων των μετόχων στα «κατάστιχα» της Φορολογικής Διοίκησης.
Ένα μήνα μετά, από τις 20 Ιουλίου, θα πρέπει να ανοίξει η σχετική εφαρμογή προκειμένου οι 450.000 υπόχρεοι να εξοικειωθούν με την χρήση της ηλεκτρονικής εφαρμογής, όπου θα καταγράψουν τους τα πλήρη στοιχεία των Πραγματικών Δικαιούχων (μετόχων, μελών τους κλπ). Τα δεδομένα που θα συλλέγουν στο πιλοτικό στάδιο, θα διαγραφούν. Οι κανονικές εγγραφές θα ξεκινήσουν αργότερα, στο διμηνο Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου όπου θα πρέπει σταδιακά (κατά ομάδες) οι υπόχρεοι φορείς να γνωστοποιήσουν ΑΦΜ, ονοματεπώνυμο, διευθύνσεις και όλα τα προσωπικά ή άλλα στοιχεία ταυτοποίησης των μετόχων, σε ένα ηλεκτρονικό αρχείο που θα δημιουργηθεί για αυτόν τον σκοπό.
Τα προσωπικά στοιχεία τηρούνται online για 5 χρόνια αλλά και μετά ένουν αποθηκευμένα στις βάσεις της ΓΓΠΣ.
Όλες τις λεπτομέρειες που προβλέπει ο νόμος 4557 του 2018, τις καθορίζει η απόφαση Αριθμ. 67343 ΕΞ 2019, του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου (ΦΕΚ B’ 2443/20.06.2019):
Υπόχρεοι καταχώρισης στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων
Α. Κάθε είδους νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που έχουν έδρα στην Ελλάδα ή ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα που φορολογείται στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως της έδρας ή τυχόν απαλλαγής τους από φορολογία δυνάμει ειδικών διατάξεων υποχρεούνται να συμμορφώνονται με τις διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 4557/2018 και να τηρούν ειδικό Μητρώο πραγματικών δικαιούχων, το οποίο συνδέεται με το Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων που τηρείται στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών.
Ειδικότερα, υπόχρεοι καταχώρισης είναι:
1. Εμπορικές επιχειρήσεις που δεν είναι εισηγμένες σε ρυθμισμένη αγορά ή Πολυμερή Μηχανισμό Διαπραγμάτευσης:
α) Ομόρρυθμες Εταιρείες.
β) Ετερόρρυθμες εταιρείες.
γ) Ετερόρρυθμες εταιρείες κατά μετοχές.
δ) Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης.
ε) Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης μονοπρόσωπες.
στ) Ανώνυμες Εταιρείες.
ζ) ΙΜΕ ΕΠΕ.
η) Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες.
θ) Θυγατρικές εταιρείες ή υποκαταστήματα ημεδαπών ή αλλοδαπών εταιρειών με πραγματικό δικαιούχο εισηγμένη εταιρεία στην Ελλάδα ή την αλλοδαπή.
2. Ναυτικές – ναυτιλιακές εταιρείες:
α) ναυτικές εταιρείες του ν. 959/1979 και ειδικές ναυτικές επιχειρήσεις (ΕΝΕ) εγκριτικών πράξεων του άρθρου 13 του ν.δ. 2687/1953 που έχουν καταχωρηθεί στο Μητρώο ΝΕ του ν. 959/1979,
β) τα εγκατεστημένα γραφεία στην Ελλάδα αλλοδαπών ναυτιλιακών εταιρειών του άρθρου 25 του ν. 27/1975 και οι ημεδαπές ναυτιλιακές εταιρείες υπαχθείσες στις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 27/1975,
γ) οι ναυτιλιακές εταιρείες πλοίων αναψυχής του ν. 3182/2003 (ΝΕΠΑ),
δ) οι συμπλοιοκτησίες.
3. Αστικές επαγγελματικές εταιρείες:
α) αστικές επαγγελματικές εταιρείες δικηγόρων,
β) αστικές επαγγελματικές εταιρείες συμβολαιογράφων, γ) αστικές επαγγελματικές εταιρείες δικαστικών επιμελητών.
4. Οντότητες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα:
α) σύλλογοι – σωματεία,
β) ιδρύματα,
γ) αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες,
δ) μη κερδοσκοπικές οργανώσεις κατά την έννοια του άρθρου 11 του ν. 2731/1999.
5. Καταπιστεύματα και παρεμφερή μορφώματα:
α) οι νομικές οντότητες της περιπτ. δ του άρθρου 2 του ν. 4172/2013,
β) τα αλλοδαπά εμπιστεύματα (trusts) του οποίου ο ιδρυτής, εμπιστευματούχος ή δικαιούχος είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος,
γ) αλλοδαπά ιδρύματα (foundation).
6. Συνεταιρισμοί:
α) αστικοί συνεταιρισμοί,
β) οικοδομικοί συνεταιρισμοί, γ) αγροτικοί συνεταιρισμοί, δ) πιστωτικοί συνεταιρισμοί,
ε) πιστωτικοί συνεταιρισμοί που λειτουργούν με τη μορφή πιστωτικού ιδρύματος.
7. Εταιρείες που βρίσκονται σε πτώχευση, εκκαθάριση ή ειδική εκκαθάριση ή σε παρόμοιες διαδικασίες αφερεγγυότητας.
Ο σύνδικος της πτώχευσης, ο διαχειριστής αφερεγγυότητας ή ο εκκαθαριστής ή ειδικός εκκαθαριστής καταχωρίζουν σε ειδική μερίδα του Κεντρικού Μητρώου τα στοιχεία των πραγματικών δικαιούχων.
Β. Οι εισηγμένες εταιρείες σε ρυθμισμένη αγορά ή Πολυμερή Μηχανισμό Διαπραγμάτευσης που λειτουργεί στην Ελλάδα καταχωρίζονται αυτόματα στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων, μέσω σύνδεσης του Κεντρικού Αποθετηρίου Αξιών με τη ΓΓΠΣ. Τα στοιχεία καταχώρισης αφορούν τον Α.Φ.Μ. και τον κωδικό αναγνώρισης νομικού προσώπου (Legal Entity Identifier).
Διαδικασία καταχώρισης στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων
Για την υποβολή στοιχείων στην εφαρμογή του Κεντρικού Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων:
α. Η εφαρμογή παρέχεται μέσω της ιστοσελίδας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (Γ.Γ.Π.Σ.) www.gsis.gr και την επιλογή με τη σήμανση «Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων (ν. 4557/2018)».
β. Πρόσβαση στην εφαρμογή για την υποβολή στοιχείων έχει ο εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος, που μπορεί να είναι οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο, πιστοποιημένο και ενεργοποιημένο με κλειδάριθμο, που έχει δηλωθεί στο TAXISnet στο σύστημα εξουσιοδοτήσεων της υπηρεσίας myTAXISnet της ιστοσελίδας www.gsis.gr ή www.aade.gr, από τον νόμιμο εκπρόσωπο του νομικού προσώπου.
γ. Με την επιτυχή εισαγωγή στο σύστημα, πραγματοποιούνται έλεγχοι για την διαπίστωση του ρόλου και των δικαιωμάτων πρόσβασης.
Αναλόγως αποδίδονται οι ρόλοι «Πάροχος στοιχείων πραγματικού δικαιούχου Ν.Π.»
«Αρμόδια Ελεγκτική Αρχή», «Αρμόδια Αρχή», «Υπόχρεο Πρόσωπο», «Κεντρικός Συντονιστικός Φορέας».
Στοιχεία καταχώρισης υπόχρεων
Α. Ο πάροχος στοιχείων καταχωρίζει:
1. Για νομικά πρόσωπα
α) Για το νομικό πρόσωπο ή τη νομική οντότητα που εκπροσωπεί:
ΑΦΜ, Επωνυμία, Διακριτικό τίτλο, ΑΡ.ΓΕΜΗ, μορφή νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας, στοιχεία επικοινωνίας (Χώρα, Οδός, Αριθμός, ΤΚ, Πόλη, Περιφερειακή Ενότητα, Περιφέρεια, τηλ. σταθερό, fax, email), κωδικό αναγνώρισης νομικού προσώπου (Legal Entity Identifier), όπου απαιτείται.
β) Για τον ίδιο:
ΑΦΜ, Όνομα, Επώνυμο, Πατρώνυμο, τύπος πιστοποιητικού ταυτοποίησης, αριθμός πιστοποιητικού, ημερομηνία γέννησης, διεύθυνση κατοικίας (Χώρα διαμονής, Οδός, αριθμός, ΤΚ, Πόλη, Περιφερειακή Ενότητα, Περιφέρεια, τηλ. σταθερό, τηλ. κινητό, fax, email).
γ) Για τους πραγματικούς δικαιούχους:
i) Βασικά στοιχεία:
ΑΦΜ, Όνομα, Επώνυμο, Πατρώνυμο, τύπος πιστοποιητικού, αριθμός πιστοποιητικού, ημερομηνία γέννησης, υπηκοότητα, διεύθυνση κατοικίας (Χώρα διαμονής, Οδός, αριθμός, ΤΚ, Πόλη, Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, τηλ. σταθερό, τηλ. κινητό, fax, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου),Φορολογική κατοικία και TAX ID.
ii) Διεύθυνση επικοινωνίας/αλληλογραφίας:
Οδό ς, αριθμός, ΤΚ, Πόλη, Περιφερειακή Ενότητα, Περιφέρεια, Χώρα.
iii) Ιδιότητες πραγματικού δικαιούχου:
Μέλος Δ.Σ., δ/νων σύμβουλος, εντεταλμένος σύμβουλος, διοικητής, γενικός δ/ντής, δ/ντής, άλλο πρόσωπο εντεταλμένο είτε άμεσα από το νόμο είτε από ιδιωτική βούληση είτε με δικαστική απόφαση στη διοίκηση, διαχείριση ή εκπροσώπηση της εταιρείας, εταίρος, μέτοχος, άλλη ιδιότητα.
iv) Είδος και έκταση δικαιωμάτων:
Είδος μέλους, είδος τίτλου, ποσοστό ιδιοκτησίας, ποσοστό δικαιώματος ψήφου, δυνατότητα ελέγχου με άλλο τρόπο (εξωεταιρική συμφωνία για διορισμό μελών ΔΣ ή για από κοινού λήψη αποφάσεων στη Γενική Συνέλευση), τυχόν ιδιότητα πολιτικώς εκτεθειμένου προσώπου/ στενού συγγενή ή στενού συνεργάτη του κατά τους ορισμούς 9,10,11 του άρθρου 3 του ν. 4557/2018.
δ) Στην περίπτωση κατοχής εταιρείας από άλλη εταιρεία, καταχωρίζει:
i) Βασικά στοιχεία:
Επωνυμία, Διακριτικός τίτλος, ΑΦΜ, ΑΡ. ΓΕΜΗ, είδος Ν.Π., στοιχεία προσδιορισμού έδρας (Χώρα, Οδός, Αριθμός, ΤΚ, Πόλη, Περιφερειακή Ενότητα, Περιφέρεια, τηλέφωνο fax, διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, επίσημος ιστοσελίδα νομικού προσώπου αν υπάρχει), Φορολογική κατοικία και TAX ID.
ii) Είδος και έκταση δικαιωμάτων:
Είδος μέλους, είδος τίτλου, ποσοστό ιδιοκτησίας, ποσοστό δικαιώματος ψήφου, δυνατότητα ελέγχου με άλλο τρόπο.
2. Για νομικές οντότητες (καταπιστεύματα και άλλα είδη νομικών μορφωμάτων παρεμφερή με καταπιστεύματα)
Τα στοιχεία
α) του ιδρυτή,β) του ή των καταπιστευματοδόχων,
γ) του προστάτη (ενδεχομένως),
δ) των δικαιούχων ή της κατηγορίας δικαιούχων,
ε) οποιουδήποτε άλλου φυσικού προσώπου ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο επί του καταπίατεύματος.
Β. Τα στοιχεία αυτά αντλούνται από τη βάση δεδομένων της Φορολογικής Διοίκησης αλλά επικαιροποιούνται και επιβεβαιώνονται από τον πάροχο στοιχείων, ο οποίος φέρει και την ευθύνη της ακρίβειας και πληρότητας αυτών.
Τήρηση δεδομένων και επεξεργασία τους
Τα δεδομένα, τα οποία έχουν καταγραφεί, αποθηκευτεί και αναπαραχθεί με οποιοδήποτε τρόπο, τηρούνται online για πέντε (5) έτη, και φυλάσσονται πέραν τούτου σε βάση δεδομένων που τηρείται στη ΓΓΠΣ, σύμφωνα με το ν. 2472/1997 (Α’50) και τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων. Η Γ.Γ.Π.Σ. ως εκ του ρόλου της είναι ο εκτελών την επεξεργασία.
Δικαιώματα πρόσβασης
1. Οι αρμόδιες Ελεγκτικές Αρχές έχουν πλήρη και απεριόριστα δικαιώματα προβολής των στοιχείων.
Οι αρμόδιες αρχές και τα υπόχρεα πρόσωπα έχουν περιορισμένα δικαιώματα πρόσβασης στα στοιχεία του Μητρώου και μόνο για τους σκοπούς άσκησης μέτρων δέουσας επιμέλειας που προβλέπονται στα άρθρα 11 έως και 19 του ν. 4557/2018.
Τα φυσικά πρόσωπα έχουν δικαίωμα πρόσβασης στα οριζόμενα στην παρ. 7 του άρθρου 20 του ν. 4557/2018 στοιχεία.
2. Για την πρόσβαση των υπόχρεων προσώπων καθορίζεται ετήσιο τέλος ύψους εκατό (100) ευρώ.
Για την πρόσβαση φυσικών προσώπων καθορίζεται τέλος ύψους είκοσι (20) ευρώ για 10 αναζητήσεις.
Η είσπραξη των τελών γίνεται με τη χρήση ηλεκτρονικού παραβόλου το οποίο εκδίδεται με την αίτηση για αναζήτηση. Η πληρωμή του παραβόλου επιτρέπει την αναζήτηση. Το παράβολο συνδέεται με τον λογαριασμό γενικών εσόδων από παράβολα που είναι «1450189001 παράβολα από κάθε αιτία».
Τα έσοδα που δημιουργούνται από την είσπραξη των τελών για τις αναζητήσεις του Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων καλύπτουν τις δαπάνες λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος της ΓΓΠΣ και αποδίδονται για τον σκοπό αυτό στον προϋπολογισμό της, με την εγγραφή ισόποσων πιστώσεων σύμφωνα με το άρθρο 74 του ν. 4270/2014.
3. Με την πρόσβαση στο σύστημα οι χρήστες αποδέχονται την καταγραφή των στοιχείων τους. Περαιτέρω, οι χρήστες -φυσικά πρόσωπα αποδέχονται την ενημέρωση των υπόχρεων καταχώρισης για τις αναζητήσεις που έγιναν από αυτούς. Οι υπόχρεοι καταχώρισης δεν ενημερώνονται για αναζητήσεις των ελεγκτικών αρχών, των αρμόδιων αρχών ή των υπόχρεων προσώπων.
Διαδικασία ηλεκτρονικής εγγραφής αιτήματος χορήγησης πληροφοριών
1. Οι αρμόδιες Ελεγκτικές αρχές, οι αρμόδιες αρχές και τα υπόχρεα πρόσωπα εκτυπώνουν από την ιστοσελίδα της ΓΓΠΣ και την επιλογή με τη σήμανση «Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων (ν. 4557/2018)», τυποποιημένο έγγραφο, το οποίο συμπληρώνουν, υπογράφουν, επισυνάπτουν σε σχετική ηλεκτρονική φόρμα και υποβάλουν στον Κεντρικό Συντονιστικό Φορέα, ο οποίος εγκρίνει την πρόσβαση των ειδικά εξουσιοδοτημέων προσώπων που ορίζονται από κάθε φορέα, με σχετική φόρμα καταχώρισης της εφαρμογής.
2. Τα φυσικά πρόσωπα μπαίνουν στο σύστημα με τους κωδικούς taxisnet και καταχωρίζουν σε σχετική φόρμα – αίτηση το λόγο αναζήτησης.
Χρόνος και σειρά καταχώρισης
1. Η παραγωγική λειτουργία της εφαρμογής για τη διευκόλυνση των υπόχρεων γίνεται σταδιακά. Η διαδικασία καταχώρισης των στοιχείων της παρ. 2 πραγματοποιείται χρονικά ανά Ομάδα υπόχρεων προσώπων, σύμφωνα με το Παράρτημα Α’, στο οποίο έχει καταχωρισθεί το σύνολο των υπόχρεων σε φορολογία εισοδήματος στην Ελλάδα νομικών προσώπων και οντοτήτων, ως εξής:
α) Η Ομάδα Α από 16/9/2019-14/10/2019
β) Η Ομάδα Β από 30/9/2019-1/11/2019
γ) Η Ομάδα Γ από 14/10/2019-29/11/2019
2. Για την εξοικείωση των χρηστών η εφαρμογή θα λειτουργήσει πιλοτικά από 20/07/2019. Τα δεδομένα που θα συλλέγουν θα διαγραφούν. Σχετικές πληροφορίες θα αναρτηθούν στην επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομικών www.minfin.gr.
Άρθρο 9
Διαρκής υποχρέωση σύνδεσης με το Κεντρικό Μητρώο και Έλεγχος
Κάθε νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που συνιστάται κατά τη διάρκεια του χρόνου καταχώρισης όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 6 ή μετά την ολοκλήρωσή του οφείλει να καταχωρίζει τα προβλεπόμενα στοιχεία εντός 60 ημερών από τη σύστασή του, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 4557/2018. Ο έλεγχος συμμόρφωσης με την παρούσα συμπεριλαμβάνεται στους ελέγχους δέουσας επιμέλειας που διενεργεί η ΑΑΔΕ.
