Η επιστολή 9 ηγετών της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων και του Κυριάκου Μητσοτάκη υπέρ της έκδοσης ευρωομολόγων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού, των λεγόμενων πλέον «κορωνο-ομολόγων», φέρνει πάλι στην πρώτη γραμμή τον διχασμό μεταξύ Βορρά και Νότου στην Ε.Ε.
Ουδείς αμφισβητεί πλέον ότι χωρίς «ποτάμια» κρατικού χρήματος, η οικονομία δεν θα επιβιώσει από το σοκ του κορωνοϊού, είτε πρόκειται για κάθε χώρα ξεχωριστά είτε για την Ε.Ε. και την ευρωζώνη ως σύνολο.
Όμως, οι πλεονασματικές χώρες του Βορρά, όπως η Γερμανία αλλά και η Ολλανδία –η οποία σημειωτέον είναι αυτή τη φορά πιο σκληρή και από τη Γερμανία- αντιδρούν στην έκδοση ευρωομολόγων με τα οποία θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν χρήματα για να αντιμετωπιστούν οι αναγκαίες δαπάνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ευρωομόλογο σημαίνει ότι όλες οι χώρες εγγυώνται για το δάνειο από κοινού. Πρόκειται για τη λέγομενη «αμοιβαιοποίηση» των χρεών, την οποία οι πλεονασματικές χώρες του πυρήνα της ευρωζώνης, όπως κατ΄εξοχήν η Γερμανία και η Ολλανδία, πολεμούν λυσαλλέα, γιατί εκτιμούν ότι εκείνες τελικά θα επωμιστούν τα βάρη.
Γιαυτό και αντιπροτείνουν, όποια χώρα χρειάζεται χρήματα για τον κορωνοϊό, να παίρνει δάνειο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, τον ESM. Ο τελευταίος, λένε, έχει τα χρήματα (διαθέτει ήδη πάνω από 400 δις. ευρώ, ενώ μπορεί να εκδώσει νέα ομόλογα για να αυξήσει τα διαθέσιμά του).
Ποια είναι η κρίσιμη διαφορά
Πρώτον, ότι ο ESM για να δώσει δάνειο θα πρέπει να υπάρχει είτε πρόγραμμα στήριξης (όπως αυτό που είχε η Ελλάδα και πήρε τα δάνεια από τον ESM), είτε πρόγραμμα Προληπτικής Στήριξης. Και στις δύο περιπτώσεις, όμως, θα πρέπει να υπάρχει ένα μνημόνιο, με όρους, προϋποθέσεις και δεσμεύσεις για τη χώρα που δέχεται τη χρηματοδότηση.
Δεύτερον, ότι ο ESM εκδίδει μεν ομόλογα με την εγγύηση των κρατών μελών, για να αντλήσει τα χρήματα με τα οποία χρηματοδοτεί τις χώρες μέλη, αλλά οι εγγυήσεις αυτές είναι αντίστοιχες με τα ποσοστά κάθε χώρας στο μετοχικό του κεφάλαιο. Ο ESM είναι στην ουσία μια Α.Ε. με κάθε χώρα να διαθέτει ένα ποσοστό ανάλογα με το οικονομικό της μέγεθος (το ΑΕΠ) και βέβαια ο μεγαλύτερος μέτοχος είναι η Γερμανία.
Αντίθετα, εάν εκδοθεί ένα ευρω-ομόλογο, η εγγύηση θα είναι κοινή, επομένως κάθε χώρα –πολύ δε περισσότερο οι ισχυρότερες- είναι εγγυητής, κάτι που ζητούν οι παραδοσιακά οι χώρες του Νότου, αλλά δεν θέλουν οι χώρες του Βορρά.
Οι τελευταίες προτιμούν να δοθούν τα όποια χρήματα μέσω του ESM, διότι οι εγγυήσεις θα είναι περιορισμένες στο ποσοστό συμμετοχής κάθε χώρας, ενώ και η χρήση των χρημάτων θα εξαρτάται από το σεβασμό των όρων και των προϋποθέσεων του εκάστοτε προγράμματος. Με λίγα λόγια, μέσω ESM οι ισχυρές χώρες θα κάνουν το κουμάντο.