Αναφορά στο πρόσφατο παρελθόν και συγκεκριμένα στο 2015, οπότε και μία σειρά από άστοχοι πολιτικοί χειρισμοί είχαν ως συνέπεια την επιβολή των capital controls και εν, συνεχεία την ανακεφαλαιοποίηση – για τρίτη φορά – των τραπεζών, έκανε ο πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης.

«Ας μην ξεχνάμε, μέρες, που είναι, τι συνέβαινε σε αυτή την χώρα πριν από πέντε χρόνια, αποτέλεσμα των τραγικών χειρισμών του Ιουλίου του 2015», ανέφερε χαρακτηριστικά από βήματος της Βουλής, αντικρούοντας την κριτική της αντιπολίτευσης περί «σφιχτών» κριτηρίων από πλευράς των τραπεζών στη χορήγηση των χρηματοδοτήσεων και δη, ενόσω έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί τρεις φορές με χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου.

Ειδικότερα, ήταν τέλη Ιουνίου, αρχές Ιουλίου του 2015, οπότε και ο τότε πρωθυπουργός, κ. Αλέξης Τσίπρας, έχοντας προηγουμένως ανακοινώσει με διάγγελμά του τη διενέργεια δημοψηφίσματος για τη συμφωνία με τους εταίρους, υπογράφει την απόφαση για την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων. Επιβλήθηκαν το βράδυ της Κυριακής, 28 Ιουνίου, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, που δημοσιεύτηκε τα ξημερώματα της 29ης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, με τις τράπεζες να προχωρούν σε αργία έως τις 20 Ιουλίου. Το εύρος της «ζημιάς», που προκάλεσαν στο τραπεζικό σύστημα όλοι αυτοί οι μήνες της αβεβαιότητας, με την χώρα να βρίσκεται εκτός προγράμματος προσαρμογής και το «φάντασμα» του Grexit να πλανάται, αντικατοπτρίζεται στα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) για τις καταθέσεις. Από 209,5 δισ. ευρώ, που ήταν τον πρώτο χρόνο της οικονομικής κρίσης (Δεκέμβριος 2010), έπεσαν στα 160 δισ. ευρώ στα τέλη του 2014, ενώ μέσα σε έναν χρόνο έκαναν… φτερά περί τα 40 δισ. ευρώ, «αγγίζοντας» τα 123,2 δισ. ευρώ. Οι εκροές, μάλιστα, συνεχίστηκαν και τον επόμενο χρόνο (-2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση), ενώ από τον Γενάρη του 2017 έως και τον Απρίλιο του 2020 έχουν επιστρέψει στις ελληνικές τράπεζες περί τα 26 δισ. ευρώ.

Όσον αφορά στα «κόκκινα» δάνεια, αυτά ανήλθαν το 2015 σε νέα ιστορικά υψηλά, ξεπερνώντας τα 106 δισ. ευρώ έναντι μόλις 38,4 δισ. ευρώ το 2010 και περίπου 97 δισ. ευρώ στα τέλη του 2014. Μέσα σε μία τετραετία, ωστόσο, τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κατάφεραν να μειώσουν το προβληματικό τους χαρτοφυλάκιο κατά σχεδόν 45,6 δισ. ευρώ, στα 60,9 δισ. ευρώ τον περασμένο Απρίλιο.

Τέλος, τα υπόλοιπα των δανείων μειώθηκαν κατά τρία δισ. ευρώ το διάστημα Δεκέμβριος 2014 – Δεκέμβριος 2015.

Οι τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις   

Βαρύς είναι ο «λογαριασμός» των τριών ανακεφαλαιοποιήσεων, με το Δημόσιο να έχει συνεισφέρει περί τα 30 δισ. ευρώ για τη σωτηρία των ελληνικών τραπεζών. Ειδικότερα:

·        Ο πρώτος γύρος ανακεφαλαιοποίησης, ο οποίος κατέστη αναγκαίος λόγω και των επιπτώσεων του PSI, ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2013, με τη χρήση ιδιωτικών κεφαλαίων, σε συνδυασμό με πόρους του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (συνολικά 28,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 25,5 δισ. ευρώ το ΤΧΣ και τρία δισ. ευρώ ιδιώτες).

·        Ο δεύτερος γύρος ανακεφαλαιοποίησης πραγματοποιήθηκε το 2014, εξ ολοκλήρου με τη συμμετοχή επενδυτών από τον ιδιωτικό τομέα (8,3 δισ. ευρώ).

·        Στο τέλος του 2015 έγινε η τρίτη ανακεφαλαιοποίηση. Στο πλαίσιο της συμφωνίας για το τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής προβλέφθηκε ποσό, ύψους 25 δισ. ευρώ για το τραπεζικό σύστημα. Τον Αύγουστο του 2015 η ΕΚΤ διενήργησε έλεγχο ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού (Asset Quality Review – AQR) και άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων στις τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες. Με την άσκηση αυτή προσδιορίστηκαν οι κεφαλαιακές ανάγκες, σύμφωνα με ένα βασικό μακροοικονομικό σενάριο και ένα σενάριο δυσμενών εξελίξεων. Το ποσό κεφαλαίων, που αντλήθηκε (14,4 δισ. ευρώ) κάλυπτε τις κεφαλαιακές ανάγκες βάσει του δυσμενούς σεναρίου. Το κράτος, και συγκεκριμένα το ΤΧΣ τοποθέτησε μόνο 5,4 δισ. ευρώ από τα απαιτούμενα 14,4 δισ. ευρώ (σε Εθνική Τράπεζα και Τράπεζα Πειραιώς), με τα υπόλοιπα εννέα δισ. ευρώ να προέρχονται από επενδυτές του ιδιωτικού τομέα.

Η πορεία των καταθέσεων (ποσά σε εκατ. ευρώ)

Δεκέμβριος 2010: 209.521

Δεκέμβριος 2011: 174.137

Δεκέμβριος 2012: 161.373

Δεκέμβριος 2013: 163.052

Δεκέμβριος 2014: 160.072

Δεκέμβριος 2015: 123.232

Δεκέμβριος 2016: 121.236

Δεκέμβριος 2017: 126.201

Δεκέμβριος 2018: 134.308

Δεκέμβριος 2019: 142.953

Απρίλιος 2020: 146.566

Σύνολο μη εξυπηρετούμενων δανείων (ποσά σε εκατ. ευρώ)

Δεκέμβριος 2010: 38.412

Δεκέμβριος 2011: 52.313

Δεκέμβριος 2012: 67.990

Δεκέμβριος 2013: 90.867

Δεκέμβριος 2014: 97.684

Δεκέμβριος 2015: 106.506

Δεκέμβριος 2016: 104.827

Δεκέμβριος 2017: 94.433

Δεκέμβριος 2018: 81.801

Δεκέμβριος 2019: 68.527

Μάρτιος 2020: 60.902

Υπόλοιπα δανείων

Δεκέμβριος 2010: 272.405

Δεκέμβριος 2011: 242.771

Δεκέμβριος 2012: 217.474

Δεκέμβριος 2013: 230.003

Δεκέμβριος 2014: 224.763   

Δεκέμβριος 2015: 221.593   

Δεκέμβριος 2016: 215.984

Δεκέμβριος 2017: 200.115

Δεκέμβριος 2018: 180.180

Δεκέμβριος 2019: 168.707

Μάρτιος 2020: 163.056