Βήμα προς βήμα η Έκθεση των Θεσμών για την 5η Αξιολόγηση, περιγράφει τα μεγάλα ορόσημα από τα οποία θα εξαρτηθούν οι επόμενες φοροελαφρύνσεις. Ο δρόμος έως τον Ιούνιο και τις αποφάσεις, μόνο στρωμένος με ροδοπέταλα δεν είναι για την κυβέρνηση. Πίσω από τις διθυραμβικές κριτικές για την ανάκαμψη της Οικονομίας, η Έκθεση μεταθέτει για τον Μάιο ουσιαστικά τις αποφάσεις ακόμα και τον θεωρητικά πιο εύκολο από τους στόχους που έχει θέσει η κυβέρνηση, προκειμένου να εξασφαλίσει δημοσιονομικό χώρο και να προσφέρει φοροελαφρύνσεις.
Όπως τονίζεται στην Έκθεση των Θεσμών «η κυβέρνηση σκοπεύει να μειώσει περαιτέρω τον ΕΝΦΙΑ και να μειώσει την ειδική εισφορά αλληλεγγύης και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης».
Πώς θα συμβούν όμως όλα αυτά; Σύμφωνα με την Έκθεση:
Βήμα 1ον: οι ελληνικές αρχές άρχισαν να εφαρμόζουν τον προϋπολογισμό 2020 και την άνοιξη η κυβέρνηση αναμένει ότι θα προκύψει ο δημοσιονομικός χώρος (υπέρβαση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ) από όπου θα χρηματοδοτήσει τις παροχές αυτές. Η αξιολόγηση των μέτρων αυτών θα πραγματοποιηθεί τον Μάιο του 2020, στο πλαίσιο της προετοιμασίας του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής
Βήμα 2ον: η Έκθεση των θεσμών τον Μάιο του 2020 θα αξιολογήσει αν η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, σε συμμόρφωση με τις αποφάσεις του ΣτΕ, έγινε κατά τρόπο δημοσιονομικά ουδέτερο, ή όχι. Επιπλέον θα φανεί και το κόστος της εκκαθάρισης του «στοκ» των κρατικών εγγυήσεων για τραπεζικά δάνεια, ύψους 1,1% του ΑΕΠ, εντός 5 ετών.
Βήμα 3ον: η κυβέρνηση ζητά μεγαλύτερη ευελιξία, ώστε κρατικές δαπάνες για το μεταναστευτικό να μην επιβαρύνουν το πρωτογενές πλεόνασμα. Αν συμβεί αυτό, απευλευθερώνεται δημοσιονομικός χώρος για παροχές. Θεωρητικά η Ελλάδα μπορεί να μη προσμετρά έως και του 0,2% του ΑΕΠ (περίπου 380 -400 εκατ. ευρώ) από δαπάνες Μετανάστευσης στο πρωτογενές αποτέλεσμα, αλλά με βάση την ισχύουσα μεθοδολογία, τα ποσά που αφαιρούνται από το πρωτογενές αποτέλεσμα είναι σταθερά πολύ λιγότερα από τα 400 εκατ. ευρώ. Οι αρχές και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα έχουν ξεκινήσει μια αποτίμηση για τα εμπόδια που δεν επιτρέπουν τις αρχές να υπολογίζουν το συνολικό κόστος των δαπανών για την Μετανάστευση, αλλά «θα αναφέρει τα συμπεράσματα στην επόμενη έκθεση» που θα εκδοθεί σε 3 μήνες, δηλαδή τον Μάιο.
Συνεπώς, μοιάζει έτσι να χάνεται η ευκαιρία να ληφθούν αποφάσεις στο Eurogroup Μαρτίου ή Απριλίου (ή και του Μαΐου ακόμη) όπως ήταν ο άμεσος στόχος, μετά και τις δημόσιες δηλώσεις υποστήριξης επ αυτού από τον Επίτροπο Τζεντιλόνι και τον Γάλλο υπουργό Οικονομικών Μπρούνο Λεμέρ.
Βήμα 4ον Τεχνικές συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικά με την πιθανή αλλαγή χρήσης των SMP-ANFA για συμφωνημένες επενδύσεις, αντί να μειώνουν τις ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης του χρέους. Η τελική Έκθεση θα υποβληθεί στο Eurogroup τον Ιούνιο 2020. Οι συντάκτες σημειώνουν πως υπάρχει «η γενική αντίληψη ότι οι επενδύσεις πρέπει να ενισχύουν την Ανάπτυξη», κάτι που υπογράμμισε ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βλάντις Ντομπρόβσκις ανακοινώνοντας χθες την έγκριση της 5ης Αξιολόγησης για τη χώρα μας.
Βήμα 5ον Η κυβέρνηση επίσης πρότεινε να εξεταστεί το ενδεχόμενο θέσπισης ενός μηχανισμού εξομάλυνσης της δημοσιονομικής πολιτικής που θα επιτρέπει να λαμβάνονται υπόψηπροηγούμενες υπερβολικές επιδόσεις των πρωτογενών στόχων πλεονασμάτων (υπερπλεονάσματα) κατά το επόμενο έτος, ώστε να μην απαιτείται η επίτευξη του στόχου 3,5%. Επίσης έχουν θέσει και τη μείωση του στόχου του αυτού για το πρωτογενές πλεόνασμα έως το 2022. Ωστόσο, όπως τονίζεται στην Έκθεση, «κάθε πρόταση που μεταβάλλει τον στόχο στην συμφωνία που επετεύχθη με τους ευρωπαίους εταίρους τον Ιούνιο του 2018, θα πρέπει να συζητηθεί στο Eurogroup, λαμβάνοντας υπόψην τη βιωσιμότητα του χρέους αλλά και τη συμμόρφωση προς το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ». Σε αυτήν την περίπτωση, η Έκθεση δεν προσδιορίζει καν σε ποιο Eurogroup και πότε θα εξεταστεί και θα κριθεί το διπλό ελληνικό αίτημα.
Θαυμασμός για τις επιδόσεις της Ελλάδας
Ως προς την βιωσιμότητα του χρέους πάντως, τονίζεται η πτώση των επιτοκίων και η έκδοση νέου 15ετούς ομολόγου τον Ιανουάριο του 2020.
Συνολικά, όπως τονίζεται στην Εκθεση, οι δημοσιονομικές και οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας έχουν βελτιωθεί. Οι συνεχείς στέρεες δημοσιονομικές επιδόσεις και η φιλική προς την Ανάπτυξη πολιτική ατζέντα επηρέασαν θετικά το οικονομικό κλίμα, καθώς οι δείκτες των προσδοκιών προσεγγίζουν τα επίπεδα πριν από την κρίση. Η Ελλάδα επέστρεψε με επιτυχία στις αγορές κρατικών ομολόγων, επιτυγχάνοντας ιστορικά χαμηλές αποδόσεις.
Οι διαφορές αποδόσεων μειώθηκαν και έχει οδηγήσει σε σταδιακή αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας.
Ανησυχίες και κίνδυνοι όμως καταγράφονται:
1ον) παρά τις αλλαγές στο Νόμο Κατρούγκαλου, εξακολουθούν να εκκρεμούν μεγάλος αριθμός υποθέσεων από διεκδικήσεις για αναδρομικές πληρωμές προς τους συνταξιούχους και οι οποίες θα κριθούν στο Συμβούλιο της Επικρατείας μέσω μιας «πιλοτικής δοκιμής».
2ον) η δικαστική διεκδίκηση (εκατομμυρίων ευρώ) στο Εφετείο από την τουριστική εταιρία «Αττικός Ήλιος» κατά της Εταιρίας Ακινήτων του Δημοσίου
3ον) τις ρυθμίσεις σχετικά με τον Ταμείο Συντάξεων της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.
Ο δημοσιονομικός αντίκτυπος θα εξαρτηθεί από το χρονοδιάγραμμα της στατιστικής καταγραφής της μεταφοράς των συνταξιοδοτικών υποχρεώσεων προς τη γενική κυβέρνηση καθώς και για τις αποφάσεις των δύο εκκρεμούσες δικαστικές υποθέσεις που αφορούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (το κράτος, την τράπεζα και τους συνταξιούχους).