Πάνω από €400 εκατ. «ρίχνει» η κυβέρνηση για το σύστημα των αναλογικών διοδίων

Της Μαριάννας Τζάννε

Με μία υπέρογκη δαπάνη που θα ξεπεράσει τα 400 εκατ. ευρώ θα χρηματοδοτήσει την κατασκευή του αναλογικού συστήματος διοδίων, το υπουργείο Υποδομών, δίνοντας το τέλειο άλλοθι στην κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει όσους αντιδρούν για τα διόδια σε Άγιο Στέφανο και Βαρυμπόμπη. Με απόφαση που αναρτήθηκε χθες στην Διαύγεια και υπογράφει ο υπουργός κ. Χρίστος Σπίρτζης, παίρνει σάρκα και οστά ο νέος σχεδιασμός, για τον οποίο ο σχετικός διαγωνισμός αναμένεται να προκηρυχθεί στις 20 Φεβρουαρίου.

Εντύπωση προκαλεί το υψηλό κόστος του έργου, του οποίου η χρηματοδότηση εγκρίθηκε με απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομίας κ. Αλέξη Χαρίτση που υπογράφηκε στις 21 Δεκεμβρίου.

Αρμόδιες πηγές αποδίδουν τo ύψος της δαπάνης στην άποψη, ότι πρόκειται για ένα σύστημα που έρχεται να παντρέψει τα δορυφορικά διόδια για τα φορτηγά και τα επαγγελματικά οχήματα με την αναγνώριση πινακίδων που θα ισχύει για τα ΙΧ. Επισημαίνουν ότι στη Βουλγαρία η εγκατάσταση μόνο των δορυφορικών διοδίων που είναι σε εξέλιξη θα κοστίσει 100 εκατ. δολάρια (80 εκατ. ευρώ). Μολονότι υπάρχουν ακόμη πολλά αδιευκρίνιστα ερωτήματα για τη μορφή και την έκταση του αναλογικού συστήματος, πληροφορίες (που εν μέρει φαίνεται να δικαιολογούν και το κόστος) μιλούν για ένα πλήρως κλειστό σύστημα διοδίων με πυκνή εγκατάσταση μεταλλικών γεφυρών που θα διαβάζουν όλες τις πινακίδες των οχημάτων.

Σύμφωνα με πληροφορίες δεν έχει ακόμη αποφασιστεί αν ο εξοπλισμός αυτός θα εγκατασταθεί σε όλες τις εισόδους και εξόδους των αυτοκινητοδρόμων ή εναλλακτικά ανάμεσα σε δύο κόμβους. Λόγω της πυκνότητας των κόμβων που υπάρχουν στο εθνικό δίκτυο (σ.σ μόνο στην Εγνατία υπολογίζονται σε 78) η λειτουργία ενός αντίστοιχου συστήματος εκτινάσσει το κόστος. Σε αυτό, πρέπει να συνυπολογιστεί και το μήκος του συνολικού δικτύου, στο οποίο απευθύνονται τα αναλογικά διόδια που είναι 2.200 χιλιόμετρα.

Η απόφαση του υπουργού κάνει λόγο για εφαρμογή αναλογικών διοδίων στο σύνολο των αυτοκινητοδρόμων. Ωστόσο, οι παραχωρησιούχοι παραμένουν επιφυλακτικοί, ρίχνοντας το μπαλάκι στις τράπεζες. Μέχρι σήμερα, συζητήσεις μαζί τους δεν έχουν γίνει και αυτό γιατί δεν είχε εξειδικευτεί ο τρόπος λειτουργίας του συστήματος. Πηγές με γνώση των διαδικασιών, υποστηρίζουν ότι οι δανείστριες τράπεζες, δεν θα κοντράρουν τα αναλογικά διόδια εφόσον αυτά δεν υπονομεύουν τα έσοδά τους. Τονίζουν πάντως ότι δεν θα μπουν σε ένα διάλογο με την κυβέρνηση εάν δεν πάρουν εγγυήσεις ότι δεν θα διαταραχθεί το ισοζύγιο των εσόδων τους. Αυτό προϋποθέτει μια μακριά και επίμονη διαπραγμάτευση που εξαρτάται από τις διαθέσεις της πολιτείας εάν θα φτάσει μέχρι τέλους.

Στην απόφαση του κ. Σπίρτζη προβλέπεται μεταξύ άλλων, η υποχρέωση των Παραχωρησιούχων για την υποβολή μελέτης με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη του συστήματος ηλεκτρονικών διοδίων που έχει εγκατασταθεί σε κάθε έργο. Όπως σημειώνεται «η μελέτη αυτή θα λαμβάνει υπόψη την χρηματοοικονομική ισορροπία του έργου και την ανάγκη μη δυσμενούς μεταβολής των αποτελεσμάτων του Χρηματοοικονομικού Μοντέλου και των βασικών δεικτών των δανείων και της Δεσμευτικής Επένδυσης κατά την Ημερομηνία Ισχύος Τροποποίησης της Σύμβασης Παραχώρησης, θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων και την τεχνοοικονομική μελέτη περαιτέρω βελτίωσης της ηλεκτρονικής αναλογικής χρέωσης διοδίων τελών».

Με προεπιλογή πέντε εταιρειών ο διαγωνισμός

Η δημοπράτηση του έργου, με βάση την προκήρυξη που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων,  προβλέπεται να γίνει σε δύο στάδια. Στο πρώτο θα υπάρχει προεπιλογή πέντε υποψηφίων οι οποίοι θα κληθούν στην συνέχεια (β΄ στάδιο) να καταθέσουν δεσμευτικές προσφορές. Τα κριτήρια του διαγωνισμού “φωτογραφίζουν” μόνο ξένες εταιρείες καθώς καμία ελληνική δεν έχει την απαιτούμενη εμπειρία. Προϋπόθεση είναι να έχουν κατασκευάσει δορυφορικά διόδια σε αυτοκινητόδρομο ελάχιστου μήκους 100 χλμ. την τελευταία πενταετία ή σύστημα οπτικής ανάγνωσης πινακίδων σε αυτοκινητόδρομο ελάχιστου μήκους 40 χλμ. και με ελάχιστες ημερήσιες διελεύσεις 6.000 που είναι ανάμεσα στα βασικά κριτήρια του διαγωνισμού. Εκτιμάται όμως ότι οι ξένες θα αναζητήσουν εταίρους στην Ελλάδα για τον εξοπλισμό του συστήματος που θα εγκατασταθεί στο οδικό δίκτυο της χώρας.

Σχετικά με τα οικονομικά κριτήρια, οι υποψήφιοι που θα αναλάβουν και την συντήρηση του συστήματος, θα πρέπει να έχουν κατά μέσο όρο κύκλο εργασιών στις τελευταίες τρεις χρήσεις ύψους 120 εκατ. ευρώ και μέσο όρο ενοποιημένων ιδίων κεφαλαίων 40 εκατ. ευρώ.

Η προκήρυξη του διαγωνισμού δίνει έμμεσες λύσεις στο υπουργείο για να αντιμετωπίσει και την ρητορική που αναπτύσσεται σε όσους αντιστέκονται στα νέα διόδια εντός της Αττικής.

Με την πρόσφατη έγκριση των περιβαλλοντικών όρων που φύλαγε για πάνω από ένα χρόνο στα συρτάρια του, το υπουργείο Περιβάλλοντος ενώ επιλύεται μία εκκρεμότητα ετών, στην πραγματικότητα ο σχεδιασμός ακυρώνεται εν τη γενέσει του. Ο λόγος είναι ότι η έγκριση (σ.σ αποτελεί βασική προϋπόθεση για την κατασκευή ενός έργου) συμπίπτει με την αλλαγή γραμμής της κυβέρνησης στο θέμα των διοδίων, προτάσσοντας την αναλογική χρέωση, η οποία όμως δεν περιλαμβάνει συμβατικούς σταθμούς διοδίων. Θα αποτελέσει επομένως ένα μεγάλο δίλημμα εάν ο παραχωρησιούχος θα προχωρήσει στην κατασκευή διοδίων, όταν σε 1 έως 1,5 χρόνο οι συμβατικοί σταθμοί προβλέπεται να καταργηθούν.

Οι παραχωρησιούχοι πάντως στοιχηματίζουν ότι το σύστημα είναι πρακτικά αδύνατο να τεθεί σε λειτουργία εντός του έτους. Τονίζουν επίσης ότι δημιουργεί μεγάλο προβληματισμό, η διαχείρισή του από ένα κρατικό Οργανισμό όπως είναι νέα εταιρεία Οδικών Τελών που έχει συσταθεί στο υπουργείο Υποδομών, κάνοντας λόγο για ένα νέο ΤΕΟ που θα προσλάβει πάνω από 400 εργαζόμενους.