Η πολιτική αναταραχή που επικρατεί σε δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης τορπίλισε τις ελπίδες επίτευξης σημαντικής προόδου όσον αφορά την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης ή τη μεταρρύθμιση του ταμείου διάσωσης.
Στις συνομιλίες που διεξήχθησαν μέχρι αργά το βράδυ της Τετάρτης στις Βρυξέλλες, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν τις μακροχρόνιες διαφορές τους, αποτυγχάνοντας έτσι να οριστικοποιήσουν ένα πακέτο μέτρων για την ενίσχυση του ενιαίου νομίσματος μέχρι το τέλος του έτους. Αντ’ αυτού, σημείωσαν επιφανειακή πρόοδο, αφήνοντας ανοιχτά τα βασικά τεχνικά ζητήματα και συμφώνησαν μόνο στη συνέχιση των συνομιλιών.
Βασικό θέμα είναι ο οδικός χάρτης προς ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης καταθέσεων, το οποίο θα σταθεροποιούσε το χρηματοπιστωτικό σύστημα μειώνοντας τους κινδύνους ενδεχόμενων μαζικών αναλήψεων καταθέσεων (bank runs).
Τα σχέδια αυτά που βρίσκονταν σε στασιμότητα εδώ και χρόνια εξαιτίας των αντιθέσεων των χωρών για την αναγκαιότητα κατανομής των κινδύνων, είχαν λάβει ώθηση τον περασμένο μήνα όταν ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς δήλωσε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να ξεκινήσει συζητήσεις προκειμένου να σημειωθεί πρόοδος. Ωστόσο η πρόταση του Σόλτς δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει την απαιτούμενη υποστήριξη του Βερολίνου και επιπλέον προκάλεσε την αντίδραση της Ρώμης. Ο ίδιος ο Σολτς βλέπει το πολιτικό του κεφάλαιο εξαιρετικά μειωμένο μετά την ήττα του στις εσωτερικές εκλογές του κόμματός του.
Η Γερμανία και οι χώρες που συντάσσονται μαζί της υποστηρίζουν ότι πριν από την οποιαδήποτε κατανομή κινδύνων οι Ευρωπαϊκές τράπεζες θα πρέπει να μειώσουν τους κινδύνους στους ισολογισμούς τους. Οι χώρες που συντάσσονται με την Ιταλία, από την άλλη, αρνούνται να συμφωνήσουν σε οτιδήποτε θα περιλάμβανε τη μείωση της έκθεσης των τραπεζών στο δημόσιο χρέος ή να κάνουν μια πιο ρεαλιστική εκτίμηση του κινδύνου αυτής της έκθεσης.
Οι ελπίδες για μια συμφωνία “πάγωσαν” όταν ο Σολτς έχασε τις εκλογές για την ηγεσία του κόμματος του (SPD) στη Γερμανία, θέτοντας παράλληλα σε αμφισβήτηση και το πολιτικό του μέλλον.
“Δεν έχουμε ακόμα έναν σαφή χάρτη πορείας, αλλά έχουμε ένα “άνοιγμα” με τη σαφή δέσμευση να συνεργαστούμε ώστε αυτή η συζήτηση να καταλήξει σε μια απόφαση σε ρεαλιστικό χρόνο” δήλωσε ο Ιταλός Επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλότι αναφερόμενος στην πενταετή θητεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ξεκίνησε νωρίτερα αυτό το μήνα.
“Παγωμένες” μεταρρυθμίσεις
Οι επίμονες διαφωνίες για την τραπεζική ένωση αποτελούν ένα ακόμη εμπόδιο στις προσπάθειες προετοιμασίας και διασφάλισης της ευρωζώνη έναντι μιας ενδεχόμενης νέας οικονομικής αναταραχής. Η προσπάθεια για ένα εργαλείο προϋπολογισμού που θα σταθεροποιούσε τις οικονομίες της περιφέρειας σε περιόδους κρίσης και υποστηρίχθηκε από τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν, υποβιβάστικε σε ένα εργαλείο με ασήμαντη δύναμη πυρός, που θα βοηθά τις χώρες απλά να ανταπεξέρχονται στις μεταρρυθμίσεις.
Ακόμα μία καθυστέρηση καταγράφεται στις προσπάθειες του Ευρωπαϊκού μπλοκ για την αναδιάρθρωση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), που λειτουργεί ως χρηματοοικονομικό τείχος προστασίας, και η οποία δεν έλαβε το τελικό πράσινο φως από τους υπουργούς Οικονομικών. Αυτή τη φορά, το θέμα ήταν η Ιταλία, η στήριξη της οποίας κατέστη αβέβαιη καθώς υπήρξε διαφωνία μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων.
Η ιταλική αντίδραση εστιάζει στην πρόβλεψη του μεταρρυθμιστικού σχεδίου που θα απαιτεί από όλα τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ να εκδίδουν ομόλογα με ρήτρες συλλογικής δράσης – οι οποίες κάνουν πιο απλές τις αναδιαρθρώσεις χρέους. Οι υπουργοί συμφώνησαν την Τετάρτη κατ ‘αρχήν για τις κύριες πτυχές των ρητρών συλλογικής δράσης, ενώ οι τεχνικές εργασίες θα συνεχιστούν μέχρι το επόμενο έτος.
Ο πρόεδρος της Eurogroup Μάριο Σεντένο, ο οποίος ήταν επικεφαλής της συζήτησης των υπουργών, δήλωσε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν “κάποια θέματα νομικής φύσης” που χρειάζονται διευκρίνιση και ότι ελπίζει να υπάρξει συμφωνία στο ζήτημα στις αρχές του επόμενου έτους.
Το κοινοβούλιο της Ιταλίας πρόκειται να ψηφίσει επί του θέματος στις 11 Δεκεμβρίου, ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στην οποία θα υπογράφονταν η νέα συμφωνία για τον ESM.
Αντ ‘αυτού, οι ηγέτες που θα συναντηθούν στις Βρυξέλλες την επόμενη εβδομάδα θα λάβουν επιστολή που θα περιγράφει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί και θα παρουσιάζει τα ανοικτά θέματα που εξακολουθούν να υπάρχουν.