του Δημήτρη Μαρκόπουλου
Απίστευτη ταλαιπωρία αλλά και κινδύνους για τη βιωσιμότητα χιλιάδων επιχειρήσεων κρύβει ο κακοσχεδιασμένος και εντέλει, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, αποτυχημένος, αν κρίνουμε και από τα απογοητευτικά στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, εξωδικαστικός συμβιβασμός.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες, μπροστά σε αρνητική έκπληξη βρέθηκαν επιχειρήσεις που ενώ εκκίνησαν διαδικασίες ένταξής τους στο πολυδιαφημισμένο αυτό εργαλείο κουρέματος και διευθέτησης χρεών προς τράπεζες και προμηθευτές, τελικά κατέληξαν εκτός πρίζας. Κι αυτό διότι, προτού καν ολοκληρωθούν οι τυπικές διαδικασίες, οι εμπλεκόμενες τράπεζες, ενδεχομένως πληροφορημένες από κέντρα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, φτάνουν έως και του σημείου διακοπής όλων των γραμμών πίστωσης εξαιτίας της υποβολής αιτήσεων στον νόμο 4469/2017. Δηλαδή αφενός οι τράπεζες παρατύπως λαμβάνουν ενημέρωση για το ποιος και πότε αναλαμβάνει πρωτοβουλία αίτησης ένταξής του στον εξωδικαστικό συμβιβασμό και κατόπιν, προκαταλαμβάνοντας τις ενέργειές τους μέσα από αθέμιτες πρακτικές και πληροφορίες που κακώς διαρρέονται πριν καν ολοκληρωθούν οι διαδικασίες, διακόπτουν επιθετικά κάθε σχέση με τους αντισυμβαλλόμενους με τρόπο τιμωρητικό. Πρόκειται για μείζον πρόβλημα αξιοπιστίας του συστήματος διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους και της εμπιστευτικότητας κρίσιμων προσωπικών δεδομένων.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Σε πρόσφατες καταγγελίες που περιήλθαν υπόψη της διοίκησης του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης από επιχειρηματίες της πόλης -μέλη του ΒΕΘ-, τονίζεται ότι εταιρεία (η οποία δεν είναι η μόνη, καθώς υπάρχουν καταγγελίες και για πολλές άλλες στη νότια Ελλάδα) βρέθηκε σε δυσάρεστη έκπληξη κατά τη διαδικασία σύνταξης αίτησης προς τον Ν.4469/17.
Συγκεκριμένα, ενώ η εν λόγω επιχείρηση βρισκόταν σε διαδικασία υποβολής αίτησης προς το Ν.4469/17 -η οποία μάλιστα δεν είχε προχωρήσει απόλυτα- στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ), ο οφειλέτης δέχθηκε τηλεφώνημα από μία από τις πιστώτριες τράπεζες με τις οποίες συνεργάζεται. Σε αυτό το τηλεφώνημα το αρμόδιο κατάστημα της συγκεκριμένης τράπεζας (τα στοιχεία της είναι στη διάθεσή μας), του ανακοίνωσε ότι είχε λάβει εντολή «από τα κεντρικά» να διακόψει όλες τις γραμμές πίστωσης προς αυτόν εξαιτίας του ότι είχε υποβάλει αίτηση στον Ν.4469/17! Δηλαδή, αφενός η τράπεζα έλαβε γνώση ότι η συγκεκριμένη εταιρεία βρισκόταν σε διαδικασία υποβολής αίτησης προς τον Ν.4469/17 πριν καν την ολοκληρώσει και ενημερωθεί επίσημα μέσω του Συντονιστή -όπως προβλέπει ο νόμος- περί αυτής και αφετέρου αντέδρασε επιθετικά διακόπτοντας τη μόνη γραμμή πίστωσης που του είχε απομείνει σαν εταιρεία και εξυπηρετείτο κανονικά, δημιουργώντας του ουσιαστικότατο πρόβλημα συνέχισης της λειτουργίας της.
Πρέπει να υπογραμμίσουμε εδώ ότι η όλη επιθετική διαδικασία συνέβη πριν από την ολοκλήρωση της κατάθεσης φακέλου, σε μια πορεία όπως πολλοί γνωρίζουν χρονοβόρα, η οποία διαρκεί αρκετές ημέρες, και πριν αυτή ολοκληρωθεί ώστε να θεωρηθεί επίσημα ως υποβληθείσα.
Σε σχετική ερώτηση του συμβούλου της θιγόμενης εταιρείας προς την ΕΓΔΙΧ δόθηκε η εξής επίσημη απάντηση: «Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ενημερώνονται για την όποια αίτηση μόνο μετά την υποβολή της και μέσω του Συντονιστή, όπως προβλέπει ο νόμος». Παρά ταύτα, ήδη πληροφορίες και από άλλες πλευρές της χώρας μιλούν για σειρά διαρροών προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και προβλημάτων που έχουν προκύψει στις σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων, τραπεζών και Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Αρα τόσο η ενημέρωση όσο και οι ενέργειες των τραπεζών έρχονται σε αντίθεση με αυτά που ανακοινώνει η ΕΓΔΙΧ και η κυβέρνηση. Πληροφορίες από τη θιγόμενη εταιρεία κάνουν λόγο για ενδεχόμενη διαρροή είτε από την πλευρά της ΕΓΔΙΧ, είτε μέσω του «Τειρεσία», όπου λόγω της διαδικασίας της πλατφόρμας ένταξης στον εξωδικαστικό μηχανισμό ζητάει διασταύρωση στοιχείων οφειλών κατά τη διάρκεια της συμπλήρωσης της αίτησης, τα οποία ανεβαίνουν αυτόματα σε αυτόν.
Αλλα διαφήμιζαν και άλλα γίνονται
Οπως τονίζουν εκπρόσωποι του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, καθώς και επιχειρήσεων που βλέπουν με τρόπο ορατό να δημιουργούνται ζητήματα εις βάρος τους, «αφενός σε πρώτο άκουσμα τίθεται θέμα νομιμότητας αναφορικά με το πώς μπορεί μια τράπεζα να μπορεί να λαμβάνει γνώση περί αίτησης στον Ν.4469 πριν την υποβολή αυτής της αίτησης και τη συμφωνία του αιτούντος για άρση του τραπεζικού του απορρήτου και αφετέρου έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα του νόμου περί υποστήριξης βιώσιμων επιχειρήσεων μέσω αυτού του νόμου». Πρόκειται ουσιαστικά για την πλήρη ακύρωση του ευνοϊκού υποτίθεται πλαισίου που η κυβέρνηση και ο υπουργός Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Δημήτρης Παπαδημητρίου πολυδιαφήμιζαν.
Οπως αναφέρει γνωστός σύμβουλος για τέτοιες διαδικασίες από τη Βόρεια Ελλάδα, με εμπειρία διαχείρισης διαπραγματεύσεων ρύθμισης δανείων με τράπεζες άνω των 150 εκατ. ευρώ από το 2009, τα προβλήματα που τελικά οδηγούν στην αποτυχία του εξωδικαστικού συμβιβασμού έχουν να κάνουν με μια σειρά παραγόντων, όπως ότι η όλη διαδικασία δημιουργεί επιθετική αντίδραση από τις τράπεζες. Ο Ν.Γ. (για προσωπικούς λόγους θέλει να παραμείνουν τα στοιχεία του εκτός δημοσιότητας) αναφέρει ότι «για μια επιχείρηση η οποία εξακολουθεί να εξαρτάται από τραπεζικά πλαφόν κ.λπ. για να συνεχίσει τη λειτουργία της, αυτό σημαίνει ξαφνικό θάνατο». Ο ίδιος μάλιστα τονίζει ότι «η όλη διαδικασία έχουμε επισημάνει ότι είναι δυσλειτουργική, καθώς δίνει πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα του οφειλέτη (ΕΝΦΙΑ, Ε9, πραγματική αξία περιουσιακών στοιχείων, οφειλές προς τράπεζες, Δημόσιο κ.λπ.) σε όποιον πιστωτή θελήσει να συμμετάσχει στη διαδικασία (εφόσον καλύπτει το κριτήριο του 1,5%) και ενημερώνει τις τράπεζες με την έναρξη της διαδικασίας της αίτησης, γεγονός το οποίο βάζει σε μπελάδες την επιχείρηση πριν καν καταλήξει αν θα υποβάλει την αίτηση οριστικά ή όχι, παραβιάζοντας τα προσωπικά δεδομένα του οφειλέτη.
Επίσης είναι ιδιαίτερα δύσκολη και χρονοβόρα η πλατφόρμα. Κι αυτό διότι απαιτεί εισαγωγή στοιχείων όλων των πιστωτών και κάθε οφειλής με το χέρι, έναν-έναν και μία-μία σε ειδικό παράθυρο, με όνομα, ΑΦΜ, διεύθυνση, στοιχεία επικοινωνίας, ποσό οφειλής κ.λπ. (δεν επιτρέπει να γίνει upload). Φανταζόσαστε τι σημαίνει αυτό για μια επιχείρηση με πολλές δεκάδες ή εκατοντάδες πιστωτές».
Και ο Ν.Γ. καταλήγει πως η όλη διαδικασία «αφήνει την τελική αξιολόγηση της βιωσιμότητας πάλι στις τράπεζες (πλειοψηφία συμμετεχόντων πιστωτών), επομένως μπορεί στο τέλος να αποδειχθεί τζάμπα κόπος, καθώς ο πιο εύκολος τρόπος να αρνηθούν οι τράπεζες μια καλή ρύθμιση θα είναι να χαρακτηρίσουν την επιχείρηση μη βιώσιμη, ανεξάρτητα από το τι αναφέρει η μελέτη βιωσιμότητας. Αρα προς τι ο νόμος;».
Πλήρης αποτυχία και σειρά πτωχεύσεων
Θα πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι η ΕΓΔΙΧ ανέμενε δεκάδες χιλιάδες αιτήσεων ώστε και η κυβέρνηση να βρεθεί σε θέση να πανηγυρίσει για την επιτυχημένη και ριζοσπαστική της παρέμβαση υπέρ της αγοράς. Βέβαια τίποτα τέτοιο δεν συνέβη και η κυβέρνηση σήμερα απλά ψελλίζει κάτι περί «του χρόνου που θα ωριμάσει η συνολική δράση».
Τι έγινε όμως και έχουμε πολύ λίγες αιτήσεις; Για ποιον λόγο, όπως τονίζει και η γνωστή νομικός για θέματα κόκκινων δανείων Αριάδνη Νούκα, τέσσερις στις τέσσερις περιπτώσεις που εξετάστηκαν πήραν τελικά αρνητική απάντηση; «Αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής είναι και οι τέσσερις επιχειρήσεις πλέον αναγκαστικά και εκ του νόμου να οδηγούνται σε πτώχευση γεγονός που κάθε άλλο παρά θετικά θα λειτουργήσει ως πρότυπο για όποιον άλλο θελήσει να ακολουθήσει αυτό τον δρόμο», αναφέρει.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε περιπτώσεις αρνητικών απαντήσεων για ένταξη στον εξωδικαστικό συμβιβασμό οι επιχειρήσεις οδηγούνται σε ακαριαίο θάνατο, γεγονός που απέτρεψε πολλές εταιρείες να καταθέσουν φακέλους.
Σύμφωνα με τον σύμβουλο τέτοιων εταιρειών για θέματα με τις τράπεζες και τους προμηθευτές Ν.Γ., «μέχρι στιγμής πάνω από το 80% των υποθέσεων που χειριζόμαστε παραμένουν στη διαδικασία διμερών διαπραγματεύσεων με τις τράπεζες όπως και χωρίς τον νόμο».