Της Μαίρης Λαμπαδίτη
Παρεμβάσεις που αποκαθιστούν στρεβλώσεις και αδικίες για τους ελεύθερους επαγγελματίες , ασφαλισμένους και συνταξιούχους εισάγει το νομοσχέδιο του υπουργείου εργασίας που υπερψηφίστηκε στην ολομέλεια της Βουλής.
Οι διατάξεις προβλέπουν μεταξύ άλλων, μειώσεις 30% κατά μέσο όρο στις επικουρικές συντάξεις τις οποίες αιτήθηκαν ασφαλισμένοι μετά την 1/1/2015, αύξηση ασφαλίστρων υπέρ του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (σ.σ. των μερισμάτων Δημοσίου), επιστροφές του ΕΦΚΑ σε όσους δήλωσαν χαμηλότερο εισόδημα το 2016 σε σχέση με το 2015 καθώς και απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής εισφορών για όσους μηχανικούς ή δικηγόρους που δεν έχουν εισόδημα . Ταυτόχρονα για πρώτη φορά δίνεται διέξοδος στους εγκλωβισμένους απλήρωτους εργαζομένους οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα επιδότησης ανεργίας μετά από τη μη καταβολή δεδουλευμένων ενώ αυστηροποιούνται οι ποινές κατά των παραβατών εργοδοτών.
Αναλυτικότερα, στο νομοσχέδιο προβλέπονται τα εξής:
1. Άτοκη επιστροφή εισφορών
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους προβλέπεται η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, αφού προηγηθεί συμψηφισμός με οφειλές σε φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Δηλαδή, επαγγελματίες που κατέβαλλαν υψηλότερες εισφορές το 2017 με βάσει τα δηλωθέντα εισοδήματα του 2015 αναμένουν συμψηφισμό μετά την εκκαθέριση των δηλώσεων του 2016 στις περιπτώσεις που το δηλωθέν εισόδημα είναι χαμηλότερο. Με την προωθούμενη διάταξη τους παρέχονται δύο δυνατότητες. Να εισπράξουν τα επιστρεφόμενα ποσά ή να αφήσουν τα χρήματα στον λογαριασμό τους ως «πιστωτικό υπόλοιπο» το οποίο θα χρησιμοποιείται για την πληρωμή μελλοντικών εισφορών.
2. Πληρώνετε περισσότερα , παίρνετε περισσότερα
Το σχέδιο νόμου δίνει τη δυνατότητα καταβολής αυξημένων εισφορών με αντίστοιχη αύξηση της σύνταξης στους ελεύθερους επαγγελματίες που το επιθυμούν. Αξίζει να σχολιάσουμε σε αυτό το σημείο ότι οι δηλώσεις του αρμόδιου υφυπουργού Τάσου Πετρόπουλου ότι οι έμποροι του ζητούν να αυξήσει τα ασφάλιστρα παρά τις επικρίσεις που δέχτηκαν αποτύπωναν μέρος της πραγματικότητας. Δηλαδή όντως η ΓΣΕΒΕΕ ζήτησε από τον κ.Πετρόπουλο να δοθεί η δυνατότητα σε μια μερίδα ασφαλισμένων που πλήρωναν για 25 χρόνια υψηλές εισφορές ( 6η και 7η κλάση) και βρίσκονται κοντά στη σύνταξη , να καταβάλλουν υψηλότερες εισφορές στον ΕΦΚΑ ώστε να «περισώσουν» τις συντάξεις τους οι οποίες με το νόμο Κατρούγκαλου θα «κατρακυλήσουν» στα τάρταρα. Σύμφωνα με στελέχη του Υπουργείου Εργασίας, το ίδιο το αίτημα των επαγγελματιών αποκαλύπτει ότι η αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των εισφορών έφερε χαμηλότερες επιβαρύνσεις και ταυτόχρονα επιβεβαιώνει ότι καταβάλλοντας μεγαλύτερη εισφορά (δηλαδή μη αποκρύπτοντας το εισόδημα) ο ασφαλισμένος – ελεύθερος επαγγελματίας λαμβάνει μεγαλύτερη σύνταξη.
3.Αποδεσμεύεται επίσης η ασφάλιση από την ιδιότητα στους κλάδους μηχανικών και νομικών, ώστε να καταβάλλουν εισφορές μόνο κατά την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας. Δηλαδή οι συγκεκριμένοι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες δε θα καταβάλλουν εισφορές στον ΕΦΚΑ αν δεν έχουν εισόδημα.
Σύμφωνα με τον υφυπουργό κοινωνικών ασφαλίσεων κ. Τάσο Πετρόπουλο με τον νέο τρόπο υπολογισμού των εισφορών -στο πραγματικό εισόδημα και όχι επί αυθαίρετων, εξωπραγματικών ασφαλιστικών κλάσεων -το 80% των ελευθέρων επαγγελματιών και το 90% των αγροτών καταβάλλει την κατώτατη εισφορά των 158 ευρώ και των 86 ευρώ αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει ότι τα ποσοστά αυτών που πληρώνουν λιγότερο σε σχέση με το παρελθόν είναι ακόμα μεγαλύτερα αν σκεφτούμε ότι η χαμηλότερη εισφορά για τον ασφαλισμένο στο πρώην ΟΑΕΕ ήταν 210 ευρώ.
Επιπλέον ο κ. Πετρόπουλος έχει αφήσει να εννοηθεί ότι αν βοηθήσει η καλή πορεία των εσόδων θα εξεταστεί η ελάφρυνση εκείνων των ασφαλισμένων των οποίων το καθαρό εισόδημα κυμαίνεται μέχρι και 70.000 ευρώ. (αφορά πληθυσμό μικρότερο του 10% των ασφαλισμένων.
4. Λύνονται προβλήματα που μπλόκαραν την έκδοση των συντάξεων. Ειδικότερα, ο υπολογισμός των συντάξεων με το νόμο Κατρούγκαλου γίνεται με βάση τις συντάξιμες αποδοχές μετά το 2002. Σε αρκετές περιπτώσεις όμως είχαν παρουσιαστεί προβλήματα καθώς οι ασφαλισμένοι είχαν διακόψει τη δραστηριότητά τους, κυρίως λόγω της ανεργίας πριν από 2002 και είχαν μείνει στον «αέρα» χωρίς σύνταξη μετά από 25 χρόνια ασφάλισης. Με την προωθούμενη διάταξη σε περιπτώσεις ανεργίας θα αναζητούνται αποδοχές τουλάχιστον 5 ετών.
Αν αυτές δεν συμπληρώνονται από το 2002 και μετά, τότε η 5ετία θα μπορεί να συμπληρώνεται και με αποδοχές πριν από το 2002. Από το 2021 και μετά θα αναζητούνται έως και 10 έτη.
5. Νομοθετείται επίσης ενιαίος τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, με ενιαίο συντελεστή 0,45 ανεξάρτητα από το έτος κατάθεσης της αίτησης συνταξιοδότησης, Έτσι, ξεμπλοκάρεται η έκδοση συντάξεων (αναμένεται μέσα στον Σεπτέμβριο να εκδοθούν οι πρώτες επικουρικές συντάξεις μετά από ενάμισι έτος στην ουρά) μετά το πρόβλημα που είχε με τον δημιουργηθεί με τον ανύπαρκτο» δείκτη της ΕΛΣΤΑΤ που προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου. Ωστόσο η επανεκκίνηση των συνταξιοδοτήσεων συνοδεύεται με μείωση των επικουρικών έως 30%
6. Θα εφαρμόζεται και στους ασφαλισμένους του Δημοσίου διάταξη που ισχύει για τον ιδιωτικό τομέα και ορίζει ότι το ποσοστό μείωσης της σύνταξης δεν δύναται να υπερβαίνει το 30%, ακόμα και στην περίπτωση που η πρόωρη αποχώρηση υπερβαίνει τα 5 έτη. Έτσι, ενώ δημόσιος υπάλληλος που θα ελάμβανε πλήρη σύνταξη σε ηλικία 65 και 6 μηνών (και με βάση τις μεταβατικές διατάξεις δικαιούται να συνταξιοδοτηθεί πρόωρα στα 58, δηλαδή νωρίτερα κατά 7 έτη και 6 μήνες) θα είχε μείωση του ποσού της σύνταξης 45% και επιπλέον ποινή μείωσης 10% επί του μειωμένου ποσού μέχρι τη συμπλήρωση της ηλικίας των 65 ετών, με τη νέα διάταξη, το ανώτατο ποσοστό περικοπής περιορίζεται στο 30%. Επίσης καταργείται η παραγραφή του δικαιώματος σύνταξης για υπαλλήλους του Δημοσίου, εφόσον δεν έχει εκδοθεί η συνταξιοδοτική απόφαση εντός τριετίας.
7. Δίνεται ακόμη η δυνατότητα αναγνώρισης έως και 7 πλασματικών ετών στους αγρότες με χαμηλό αντίτιμο . Δηλαδή η εξαγορά θα γίνεται στο 20% επί του κατώτατου ασφαλισταίου εισοδήματος, ήτοι το 70% του κατώτατου μισθού. Υπολογίζεται ότι η εξαγορά των πλασματικών ετών θα στοιχίζει στους αγρότες περίπου 83 ευρώ μηνιαίως.
8. Προβλέπεται δυνατότητα να αθροίζεται στους αιρετούς και το εισόδημα από άλλες δραστηριότητες για τον υπολογισμό της σύνταξης
9. Καταργείται η αναστολή της σύνταξης για όσους φυλακίζονται.
10. Απαλλάσσονται όσοι λαμβάνουν αναπηρική σύνταξη λόγω ψυχικών νοσημάτων από την υποχρέωση μείωσης της σύνταξής τους, όταν αναλάβουν κάποιο είδος εργασίας.
11. Παρατείνεται για 6 μήνες η χορήγηση αναπηρικής σύνταξης, αν εκκρεμεί εξέταση από τα ΚΕΠΑ.