Του Μάριου Ροζάκου
Τον προβληματισμό τους για τις σημαντικές καθυστερήσεις σε μια σειρά από κρίσιμες μεταμνημονιακές δεσμεύσεις και την ανησυχία τους για τα θέματα των δικαστικών αποφάσεων και του κατώτατου μισθού θα μεταφέρουν σήμερα το απόγευμα στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης οι υψηλόβαθμοι τεχνοκράτες των ευρωπαϊκών θεσμών. Ωστόσο, όπως φάνηκε από τις χθεσινές συναντήσεις τους με εκπροσώπους κομμάτων της αντιπολίτευσης, οι απεσταλμένοι των δανειστών δεν είναι διατεθειμένοι να ανεβάσουν τους τόνους.
Αντιθέτως, εμφανίζονται αισιόδοξοι ότι οι βασικές εκκρεμότητες σταδιακά θα κλείσουν και ότι τελικά η δεύτερη έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας, που θα δημοσιοποιηθεί στις 27 Φεβρουαρίου, θα μπορέσει να ανοίξει τον δρόμο για την επιστροφή 750 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων. Η σχετική απόφαση αναμένεται να ληφθεί στο Eurogroup της 11ης Μαρτίου.
Οι εκπρόσωποι των πιστωτών δείχνουν έτοιμοι να σπρώξουν τις ανησυχίες τους… κάτω από το χαλί για τρεις λόγους:
1. Εξαιτίας της πολιτικής έντασης που επικρατεί στην Ελλάδα, ενόψει των εθνικών εκλογών και εν μέσω της οξύτατης αντιπαράθεσης στη Βουλή για τη συμφωνία των Πρεσπών.
2. Λόγω των ευρωεκλογών του Μαΐου, που θεωρείται βέβαιο ότι θα διαμορφώσουν νέο πολιτικό σκηνικό στα ευρωπαϊκά όργανα.
3. Επειδή θέλουν να διευκολύνουν τον σχεδιασμό για την πρώτη μεταμνημονιακή έξοδο της Ελλάδας στις αγορές με 5ετές ομόλογο την ερχόμενη εβδομάδα. Η έκδοση πιθανότατα θα επιδιώξει να αντληθούν 2 δισ. ευρώ με απόδοση που δεν θα ξεπεράσει το 3,5%-3,6% Στόχος είναι να ακολουθήσει και δεύτερος κρατικός τίτλος (ενδεχομένως 3ετούς διάρκειας) μέσα στο επόμενο τρίμηνο, ώστε να αντληθούν άλλα 2 δισ. ευρώ περίπου.
Τα κυριότερα ανοιχτά μέτωπα της δεύτερης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, στα οποία εντοπίζονται καθυστερήσεις, είναι:
1. Το διάδοχο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη για την προστασία της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς. Από τις χθεσινές επαφές των υψηλόβαθμων τεχνοκρατών των δανειστών με αντιπροσωπείες της Νέας Δημοκρατίας και του Κινήματος Αλλαγής διεφάνη, σύμφωνα με πληροφορίες, ο προβληματισμός των δανειστών για το γεγονός ότι δεν έχει διαμορφωθεί ακόμα ξεκάθαρο σχέδιο. Η γενική κατεύθυνση είναι να μεταφερθεί στα ελληνικά δεδομένα το κυπριακό μοντέλο του προγράμματος «Εστία», με επιδότηση της μηνιαίας δόσης του στεγαστικού δανείου από το κράτος, υπό προϋποθέσεις, και σύνδεση της αξίας του δανείου με την εμπορική αξία της πρώτης κατοικίας. Εντούτοις, δεν έχουν καθοριστεί τα ανώτατα όρια εμπορικής αξίας των ακινήτων και τα εισοδηματικά όρια που θα ισχύσουν, προκειμένου να εμπίπτουν οι δανειολήπτες στο νέο πλαίσιο προστασίας. Δεν έχουν συμφωνηθεί ούτε οι προϋποθέσεις «κουρέματος» ή επιμήκυνσης των στεγαστικών δανείων.
2. Η μείωση των «κόκκινων» δανείων στις ελληνικές τράπεζες μέσω τιτλοποιήσεων: Το σχέδιο που βρίσκεται υπό επεξεργασία προβλέπει τη δημιουργία εταιρίας ειδικού σκοπού (APS) για την τιτλοποίηση μη εξυπηρετούμενων δανείων ύψους έως 20 δισ. ευρώ με κρατική εγγύηση, στα πρότυπα της λύσης που εφαρμόστηκε στην Ιταλία. Ωστόσο, το μεγάλο ύψος των κρατικών εγγυήσεων και των προμηθειών των τραπεζών που θα χρειαστούν προβληματίζει τους εκπροσώπους των δανειστών, οι οποίοι θέλουν να μην υπάρξουν σοβαρές δημοσιονομικές επιπλοκές τόσο για τον φετινό όσο και για τους επόμενους κρατικούς προϋπολογισμούς. Σημειώνεται ότι ο νόμος Κατσέλη και η αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων θα είναι τα πρώτα θέματα που θα συζητηθούν αναλυτικά σήμερα το απόγευμα στη συνάντηση των εκπροσώπων των θεσμών με τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο, η οποία θα ξεκινήσει στις 5.00 το απόγευμα στο υπουργείο Δικαιοσύνης.
3. Οι ιδιωτικοποιήσεις και πρωτίστως το Ελληνικό, η Εγνατία και οι ενεργειακές αποκρατικοποιήσεις (ΕΛΠΕ, ΔΕΗ): Το βεβαρυμένο ιστορικό καθυστερήσεων και προβλημάτων στις αποκρατικοποιήσεις, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το 2019 είναι εκλογική χρονιά, προβληματίζει έντονα τόσο τους τεχνοκράτες των δανειστών όσο και τους επενδυτές. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί περιμένουν να δουν πρόοδο πρωτίστως στο κομβικής σημασίας project του Ελληνικού. Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος πρόσφατα ότι οι μπουλντόζες θα μπορούσαν να πιάσουν δουλειά μέχρι το καλοκαίρι.
4. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα: Τα τελευταία στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους έδειξαν ότι τα κρατικά φέσια μειώθηκαν μόλις κατά 40 εκατ. ευρώ τον περασμένο Νοέμβριο, στα 2,581 δισ. ευρώ από τα 2,621 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο. Ο κ. Τσακαλώτος έχει αναγνωρίσει το πρόβλημα, αλλά έχει υποστηρίξει ότι οφειλές ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ δεν μπορούν να πληρωθούν, γιατί Δημόσιο και ιδιώτες βρίσκονται γι’ αυτές στα δικαστήρια.
5. Η επιλογή των νέων Γενικών Γραμματέων των υπουργείων: Με φόντο τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης για «φωτογραφικές» προκηρύξεις, υψηλόβαθμη κυβερνητική πηγή παραδέχθηκε την περασμένη εβδομάδα ότι δεν επαρκεί ο χρόνος για να υλοποιηθεί η συγκεκριμένη δέσμευση, που κανονικά έπρεπε να είχε καλυφθεί έως τον περασμένο Δεκέμβριο. Η προαναφερθείσα πηγή απέδωσε την καθυστέρηση στον φόρτο εργασίας του ΑΣΕΠ και πρόσθεσε ότι οι υπόλοιπες 5 δράσεις του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης βρίσκονται εντός χρονοδιαγράμματος.
Παράλληλα, δύο μεγάλες εστίες ανησυχίας είναι:
1. Οι αναμενόμενες δικαστικές αποφάσεις: «Πρόκειται για ένα σοβαρό ζήτημα με εξαιρετικά σημαντικό κόστος που μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στον προϋπολογισμό και ειδικότερα στον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2019», σχολίασαν οι υψηλόβαθμοι τεχνοκράτες των θεσμών στις χθεσινές επαφές τους με κόμματα της αντιπολίτευσης. Η ανησυχία για τις δημοσιονομικές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας για τις περικοπές στις συντάξεις και για την κατάργηση του 13ου και του 14ου μισθού στο Δημόσιο είχε αποτυπωθεί στην πρώτη έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας, όπου τονιζόταν ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι έτοιμη να λάβει, εάν χρειαστεί, πρόσθετα μέτρα. Το ερώτημα πώς σκοπεύει η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει το θέμα θα τεθεί τώρα πιο επίμονα. Απομένει να φανεί εάν οι τεχνοκράτες των δανειστών θα πειστούν από τη σχετική μελέτη που έχουν ετοιμάσει το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και το υπουργείο Εργασίας.
2. Η αύξηση του κατώτατου μισθού: Η κατάργηση του υποκατώτατου μισθού για τους νέους εργαζόμενους και η αύξηση του κατώτατου έχουν θορυβήσει τόσο τους ευρωπαϊκούς θεσμούς όσο και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Η εισήγηση της ειδικής επιτροπής του υπουργείου Εργασίας προτείνει αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 5% έως 10%. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Ευρωπαίοι δέχονται μια αύξηση από 5% έως 7,5%-8%, αλλά θεωρούν ότι μεγαλύτερο ποσοστό δεν δικαιολογείται από την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Σε κάθε περίπτωση, οι θεσμοί δεν θα μπλοκάρουν την απόφαση της κυβέρνησης, η οποία αναμένεται να ανακοινωθεί στο τέλος του τρέχοντος μηνός από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και θα τεθεί σε ισχύ από 1ης Φεβρουαρίου.
Η αποστολή των δανειστών στην Αθήνα θα ολοκληρωθεί την Παρασκευή με την έκδοση σύντομης ανακοίνωσης τόσο από τους Ευρωπαίους όσο και από το ΔΝΤ. Οι ανακοινώσεις αυτές αναμένεται να αποπνέουν αέρα αισιοδοξίας για την έγκαιρη κάλυψη των εκκρεμών μεταμνημονιακών δεσμεύσεων, ώστε να διευκολυνθεί η έκδοση του 5ετούς ομολόγου από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) την προσεχή εβδομάδα. Για το θέμα αυτό αντιπροσωπεία της Νέας Δημοκρατίας που συναντήθηκε χθες με τους τεχνοκράτες του κουαρτέτου τόνισε ότι η έξοδος στις αγορές πρέπει να είναι συνεχής, σταθερή και με χαμηλό κόστος δανεισμού, να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της χώρας και να μην υπαγορεύεται από πολιτικές σκοπιμότητες.
Τα συμπεράσματα από τη σύντομη επίσκεψη των θεσμών στη χώρα μας θα συζητηθούν σε επίπεδο Euro Working Group στις 31 Ιανουαρίου. Εκτός από τη δεύτερη έκθεση στο πλαίσιο της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει και ειδική έκθεση για τις μακροοικονομικές ισορροπίες που εντόπισε στην ελληνική οικονομία τον περασμένο Νοέμβριο (πολύ υψηλό δημόσιο χρέος, μεγάλος όγκος «κόκκινων» δανείων, αρνητική καθαρή διεθνής επενδυτική θέση, υψηλή ανεργία).
Ξεχωριστή έκθεση για τη χώρα μας θα καταρτίσει το ΔΝΤ.