Με αιχμές για τις διαφωνίες και τις επιφυλάξεις των κεντρικών τραπεζιτών της Ολλανδίας και της Γερμανίας ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Μάριο Ντράγκι, στην αποψινή ομιλία του στην Ακαδημία Αθηνών, όπου βραβεύθηκε για τον κεντρικό ρόλο που έπαιξε στη διάσωση του ευρώ, υπογράμμισε την ανάγκη να τονωθεί το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα και σε όσες χώρες επλήγησαν περισσότερο από την κρίση μέσα από πολιτικές σύγκλισης σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε μια ομιλία γεμάτη ηχηρά μηνύματα προς τους ηγέτες και τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης ακριβώς ένα μήνα προτού παραδώσει τα ηνία της ΕΚΤ στη διάδοχό του, Κριστίν Λαγκάρντ, ο κ. Ντράγκι επισήμανε: «Η πραγματική σύγκλιση στο κατά κεφαλήν εισόδημα είναι σημαντική για τη συνοχή της νομισματικής ένωσης. Έτσι, είναι ζωτικής σημασίας να εφαρμοστούν οι κατάλληλες πολιτικές σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να βοηθηθούν να συγκλίνουν ξανά οι χώρες που έμειναν πίσω από την αρχή της κρίσης, και ιδίως η Ελλάδα».
Παράλληλα, ο κεντρικός τραπεζίτης της ευρωζώνης ανέδειξε τη σημασία «αποτελεσματικών μηχανισμών ασφάλισης» (effective insurance mechanisms), εννοώντας την ευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων, δηλαδή έναν κοινό ευρωπαϊκό «κουμπαρά», που θα θωρακίσει τις τράπεζες και συνολικά τις οικονομίες της ευρωζώνης και θα συνοδευθεί από την ταχύτερη σύγκλιση των δημοσιονομικών πολιτικών και την ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων στα κράτη-μέλη της νομισματικής ένωσης. Όπως κατέστησε σαφές, αυτή η πολιτική αποτελεί μονόδρομο για να αποφευχθούν νέες κρίσεις. «Θέλουμε να ορίζουμε τις συγκυρίες, όχι να οδηγούμαστε από αυτές. Η διάγνωση για το τι πρέπει να γίνει είναι καθαρή και ο δρόμος έχει στρωθεί», είπε χαρακτηριστικά.
Η απάντηση του κ. Ντράγκι στην πρόκληση του Ολλανδού κεντρικού τραπεζίτη Κλάας Κνοτ, ο οποίος μετά την τελευταία απόφαση της ΕΚΤ διαφώνησε ανοιχτά με την πολιτική Ντράγκι, ήταν ιδιαίτερα αιχμηρή για το πρωτόκολλο των κεντρικών τραπεζιτών: αφού αποδόμησε τη λογική χωρών να αντιστέκονται σε μια πανευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων, ο επικεφαλής της ΕΚΤ ανέφερε την Ολλανδία ως παράδειγμα χώρας που, αν θα έπρεπε να στηρίξει μόνη της το τραπεζικό της σύστημα σε μια κρίση, θα έπρεπε να δαπανήσει το 12% του ΑΕΠ της.
Σύμφωνα με τον κ. Ντράγκι, η κρίση στην ευρωζώνη έδειξε πως η απουσία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού ασφάλισης «δεν οδηγεί σε χαμηλότερους κινδύνους ούτε για μεμονωμένες χώρες ούτε για ολόκληρη την ευρωζώνη». Αντιθέτως, όπως είπε δίνοντας αποστομωτική απάντηση στους Γερμανούς, «όταν οι χώρες βρίσκονται υπό πίεση στην αγορά, συνήθως είτε υποχρεώνονται να εισέλθουν σε προγράμματα μακροοικονομικής προσαρμογής είτε εκτελούν μεταρρυθμίσεις που έχουν σχεδιαστεί κακώς και αντιστρέφονται εύκολα. Αυτό συνήθως σημαίνει, μεταξύ άλλων, την ενοποίηση των προϋπολογισμών με αύξηση φόρων, η οποία επιδεινώνει την ύφεση. Και όταν βρίσκονται σε αυτή τη θέση πολλές χώρες, επειδή δεν υπάρχουν αναχώματα για την πρόληψη της μετάδοσης, η κρίση εξαπλώνεται και παρατείνεται σε όλη τη νομισματική ένωση».
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ αναγνώρισε ότι «η νομισματική μας ένωση γεννήθηκε ημιτελής και μέσα σε μια δεκαετία αντιμετώπισε κρίσεις που ελάχιστοι περίμεναν» και συμπλήρωσε: «Είναι κατανοητό ότι δεν ήταν έτοιμη. Ξέρουμε όμως τώρα τι χρειάζεται για να υπάρξει σταθεροποίηση μεταξύ των χωρών και ξέρουμε τον κίνδυνο εάν δράσουμε πολύ αργά για να σταθεροποιήσουμε την ένωση ως σύνολο. Αυτό οδηγεί σε μια μακρύτερη περίοδο υψηλά διευκολυντικών πολιτικών».
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στις «αξιοθαύμαστες προσπάθειες» που κατέβαλαν η Ελλάδα και άλλες χώρες, προκειμένου να ευημερήσουν ως μέλη της νομισματικής ένωσης υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, ενώ παραδέχθηκε πως «το γεγονός ότι η κρίση διήρκεσε πολύ περισσότερο εδώ παρά σε άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες –και είχε σημαντικό κοινωνικό κόστος– βαραίνει ακόμα στις αντιλήψεις για τη νομισματική ένωση». Εντούτοις, δεν έχασε την ευκαιρία να επισημάνει ότι «η ανθεκτικότητα της ευρωζώνης στο πέρασμα πολλών χρόνων κρίσης απέδειξε πως οι επικριτές της είχαν άδικο». Συμπλήρωσε, εξάλλου, ότι έγιναν σημαντικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις για να ενισχυθεί η ευρωζώνη μετά το ξέσπασμα της κρίσης, με κυριότερες τη δημιουργία της τραπεζικής ένωσης και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM)».
Ο κεντρικός τραπεζίτης της ευρωζώνης ανέδειξε τη μεγάλη υστέρηση της Ευρώπης έναντι των ΗΠΑ, εξαιτίας της απουσίας ενός κοινού σχήματος εγγύησης καταθέσεων. Όπως ανέφερε, στην Ευρώπη, «εξαιτίας των διαφορετικών επιπέδων δημοσίων χρέους, τα κοινά σοκ έχουν ασύμμετρες επιπτώσεις», ενώ στις ΗΠΑ όλες οι πολιτείες αντιμετωπίζουν παρόμοιους κραδασμούς με τη συνδρομή του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού συμβάλλει στην εξομάλυνση των κραδασμών.
Όσον αφορά στην ανάγκη τόνωσης των δημοσίων επενδύσεων, ο κ. Ντράγκι σημείωσε πως «εάν οι χώρες με το μεγαλύτερο χρέος», όπως η Ελλάδα, «συνδυάσουν τις δημόσιες επενδύσεις με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, για να τονώσουν τη μελλοντική ανάπτυξη, τότε ο υψηλότερος δανεισμός θα προκαλεί μικρότερη αβεβαιότητα σχετικά με τη βιωσιμότητα του χρέους». Μάλιστα, έκανε ειδική αναφορά και στα οφέλη από την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων για τη Γερμανία, που αντιδρά στην πολιτική αυτή. Όπως είπε, εάν η Γερμανία αυξήσει τις παραγωγικές δημόσιες επενδύσεις κατά 1% επί μια πενταετία θα πετύχει πρόσθετη αύξηση του ΑΕΠ της κατά 2% και περαιτέρω ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων έως και 2%.
Παπαδήμος: Καταλυτικός ο ρόλος του , ριζοσπαστική η πολιτική του
Προλογίζοντας τον επικεφαλής της ΕΚΤ ο Λουκάς Παπαδήμος αναφέρθηκε στον καταλυτικό ρόλο που διαδραμάτισε ο Μάριο Ντράγκι σε κρίσιμα ζητήματα κατά την περίοδο της ελληνικής κρίσης.
«Συνετέλεσε εποικοδομητικά και αποφασιστικά» στην επίλυση προβλημάτων σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την αναδιάρθρωση του χρέους, ανέφερε ο πρώην πρωθυπουργός, προσθέτοντας πως «γνωρίζει από πρώτο χέρι» πόσο βοήθησε.
Παράλληλα, ο κ. Παπαδήμος χαρακτήρισε ριζοσπαστική την επεκτατική νομισματική πολιτική του Μάριο Ντράγκι, υποστηρίζοντας πως σταθεροποίησε την ευρωπαϊκή οικονομία.