Του Κωστή Πλάντζου
«Γεύση» από μεταμνημονιακή επιτήρηση από τις αγορές πήρε χθες ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών στη Νέα Υόρκη. Στο 20o συνέδριο Invest in Greece που διοργανώνει το Capital Link και μπροστά σε ένα κοινό Επενδυτών και κυβερνητικών αξιωματούχων που ενδιαφέρονται για να γίνουν επενδύσεις στην χώρα μας, ο κύριος Ευκλείδης Τσακαλώτος άκουσε τον επικεφαλής του Κλιμακίου της Κομισιόν και της Τρόικας για την Ελλάδα, Ντέκλαν Κοστέλο να τους λέει ότι ελάφρυνση χρέους από τους Ευρωπαίους δεν θα υπάρξει, εάν δεν εκπληρώσει η κυβέρνηση τις μεταμνημονιακές δεσμεύσεις που έχει αναλάβει. Και επίσης, το ίδιο κοινό άκουσε τον κύριο Κοστέλο να καλεί την κυβέρνηση να επιδείξει μεγάλη προσοχή στις αλλαγές που επαγγέλλεται για τα Εργασιακά, γιατί μπορεί να σημάνει πισωγύρισμα της ελληνικής Οικονομίας.
Ουσιαστικά ο Ντέκλαν Κοστέλο έθεσε το πλαίσιο των όσων πρέπει να περιμένουν από την Ελλάδα οι επενδυτές, προκειμένου να φέρουν τα λεφτά τους, δίνοντας το «σήμα» στις αγορές ότι η μεταμνημονιακή χαλάρωση και η παροχολογία έχουν όρια και ημερομηνία λήξεως, ως την επόμενη Αξιολόγηση τον Απρίλιο και τα οριστικά στοιχεία για την πορεία της ελληνικής Οικονομίας το 2018 και τις αρχές του 2019.
Επιχείρηση πειθούς
Με σύνθημα «Greece is back» («η Ελλάδα επέστρεψε») ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, προσπάθησε να διαλύσει τις ανησυχίες παρουσιάζοντας μια αισιόδοξη κατάσταση για την μεταμνημονιακή πορεία της χώρας, όπως και νωρίτερα είχε κάνει σε μήνυμά τους προς τους συνέδρους -μέσω streaming μετάδοσης από την Αθήνα- ο Πρωθυπουργός, κύριος Αλέξης Τσίπρας, τονίζοντας πως η Ελλάδα είναι πλέον ασφαλής επενδυτικός προορισμός για τα διεθνή κεφάλαια.
Στην ομιλία του το βράδυ της Δευτέρας (ώρα Ελλάδος) ο κύριος Τσακαλώτος επεσήμανε την ανάγκη «κοινωνικής ενσωμάτωσης των μεταρρυθμίσεων», δίνοντας τον μεταμνημονιακό ορισμό της «υιοθέτησης του Προγράμματος από τους Έλληνες», για την οποία η Κυβέρνηση επιδοκιμάστηκε από τους διεθνείς θεσμούς –αν και αρχικά επικρίθηκε για την έλλειψή της. Έδωσε μάλιστα την πολιτική διάσταση ότι χωρίς «κοινωνική ενσωμάτωση» των μεταρρυθμίσεων, τροφοδοτείται η ανάπτυξη ακραίων και εθνικιστικών τάσεων.
Παράλληλα θέλησε να καθησυχάσει τις ανησυχίες για τον τραπεζικό κλάδο από τα «κόκκινα δάνεια»: «Χωρίς να θέλω να μειώσω το πρόβλημα, υπάρχει μεγάλη πρόοδος στα κόκκινα δάνεια (NPLs)».
Επίσης αναφέρθηκε στο πακέτο θετικών μέτρων αλλά και στη μη περικοπή των συντάξεων, ενώ επεσήμανε πως η φορολογία στις επιχειρήσεις θα μειώνεται κατά 1% κάθε χρόνο για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Ανησυχίες για τις τράπεζες
Όσον αφορά τη στάση των επενδυτών, ο κ. Τσακαλώτος ανέφερε πως οι επενδυτές “έχουν κάποιες ανησυχίες για τις τράπεζες και συζητούν για τις πρωτοβουλίες που θα λάβει η κυβέρνηση και παίρνει ο ιδιωτικός τομέας”, ωστόσο, ανέφερε πως δεν διαπίστωσε να είναι επιφυλακτικοί και να τηρούν στάση αναμονής μέχρι τις εκλογές.
“Δεν έχω διαπιστώσει καμία τέτοια τάση. Καταλαβαίνουν ακόμη και πως το χρηματιστήριο που δεν πάει τόσο καλά, έχει να κάνει με το ότι η αγορά είναι μικρή και 1-2 παίκτες μπορούν να το αλλάξουν. Αλλά αυτοί που ανησυχούν για τις τράπεζες βλέπουν ότι συνεχώς πιάνουν τους στόχους, μειώνουν τον ELA και υπάρχει επιστροφή καταθέσεων. Επίσης μας ρωτούν για το πώς θα αντιμετωπίσουμε τα κόκκινα δάνεια και τι στρατηγική θα ακολουθήσουμε”.
Για τις ιδιωτικοποιήσεις, είπε πως θα ολοκληρωθούν αυτές που είναι στο πρόγραμμα του ΤΑΙΠΕΔ, ενώ ανέφερε ότι το “υπερταμείο” έχει ένα σχέδιο αύξησης της αξίας των ΔΕΚΟ και της περιουσίας του Δημοσίου όπου δεν είναι υποχρεωμένο να κάνει ιδιωτικοποιήσεις, αλλά μπορεί να προχωρήσει με άλλους τρόπους για να αυξήσει την αξία και για το καλό του ελληνικού δημοσίου, της αναπτυξιακής πολιτικής αλλά και τους πιστωτές (παραχωρήσεις, joint ventures κλπ). Διαβεβαίωσε επίσης για την επένδυση του Ελληνικού ότι σύντομα θα βγει η προκήρυξη, αφού το τελευταίο εμπόδιο ήταν η άδεια για το Καζίνο.
Νωρίτερα ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Τρόικας στην Αθήνα, Ντέκλαν Κοστέλο, είχε επιστήσει την προσοχή στην αύξηση του κατώτατου μισθού και στις αλλαγές που θα γίνουν στον νόμο Κατσέλη για προστασία της α’ κατοικίας από πλειστηριασμούς, ενώ ζήτησε επίσπευση των αποκρατικοποιήσεων και των μεταρρυθμίσεων στο Δημόσιο.
«Η γενική αξιολόγησή μας είναι θετική, αλλά η Ελλάδα θα μπορούσε να πετύχει καλύτερες επιδόσεις» ανέφερε, λέγοντας ότι ο προϋπολογισμός του 2019 είναι σύμφωνος με τους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα. Ωστόσο τόνισε πως «πρέπει να συνεχιστεί η υλοποίηση δραστικών μεταρρυθμίσεων, να ολοκληρωθούν αποκρατικοποιήσεις-κλειδιά, να γίνει προσεκτικά η αναθεώρηση του κατώτατου μισθού και να μην τεθεί σε κίνδυνο η πρόοδος στη μείωση των ‘κόκκινων’ δανείων» και υπογράμμισε πως η ολοκλήρωση των εκκρεμών μεταμνημνονιακών δεσμεύσεων αποτελεί προϋπόθεση, για να ενεργοποιηθούν οι πρόσθετες παρεμβάσεις ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους κατά 700 εκατ. ευρώ το 1ο τρίμηνο του 2019 (επιστροφή κερδών από ελληνικά ομόλογα της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών της ευρωζώνης και ακύρωση της επιτοκιακής αύξησης σε τμήμα του δανείου του 2ου Μνημονίου από τον EFSF).
Η «σκιά» του ΔΝΤ
Καταπέλτης τόσο κατά των κυβερνήσεων στα χρόνια του Μνημονίου -όπως τα έζησε ο ίδιος τουλάχιστον στη χώρα μας- ήταν και ο πρώην εκπρόσωπος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στην Ελλάδα, Μπομπ Τράα. Ο κ. Τράα, που είναι πλέον ανεξάρτητος οικονομολόγος, μίλησε στο ίδιο συνέδριο και κατηγόρησε το ελληνικό πολιτικό σύστημα ότι δεν έχει σχέδιο και πως όλες οι κυβερνήσεις δεσμεύονται για φοροελαφρύνσεις, ενώ οι αυξήσεις δαπανών γίνονται με χρήματα τα οποία δεν έχει η Ελλάδα.
«Η Ελλάδα απλά αντιδρά στα γεγονότα, αντί να διαμορφώνει το δικό της μέλλον», σχολίασε ο κ. Τράα. Όσον αφορά στη θητεία του στο ΔΝΤ, παραδέχθηκε ότι τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής είναι σκληρά, αλλά η μόνη αυτοκριτική που έκανε αφορούσε την «ελλιπή επικοινωνία» του ΔΝΤ με τον ελληνικό λαό. «Έπρεπε να κάνουμε πιο πολλά, για να εξηγήσουμε τι συμβαίνει στην οικονομία», δήλωσε.
Οι ανάγκες δανεισμού
Όλα αυτά έγιναν στην Νέα Υόρκη για τα «μάτια των αγορών» και των υποψηφίων επενδυτών. Τον σχεδιασμό του Ελληνικού Δημοσίου για επιστροφή στις αγορές το 2019, περιέγραψε ο επικεφαλής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) Δημήτρης Τσάκωνας που ανέφερε ότι η πολιτική του ΟΔΔΗΧ εστιάζει σε τέσσερις άξονες: την παροχή διαφάνειας, τη μείωση του κόστους δανεισμού, τη διαμόρφωση μιας καμπύλης ομολόγων και τη διατήρηση του διαλόγου και της εμπιστοσύνης απέναντι στους επενδυτές και στους οργανισμούς αξιολόγησης. Όπως είπε, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του 3ου Μνημονίου οι νέες προκλήσεις είναι η κάλυψη των ετήσιων ακαθάριστων αναγκών της Ελληνικής Δημοκρατίας και η διαχείρισή του χρέους.
Σε κάθε περίπτωση, ο κίνδυνος μία παρατεταμένης απουσίας από τις κεφαλαιαγορές έχει αρχίσει να προβληματίζει τα κέντρα των αποφάσεων στις Βρυξέλλες που θεωρούν ότι το θέμα αυτό θα πρέπει οπωσδήποτε να συζητηθεί στην επόμενη επίσκεψη των επικεφαλής στην Αθήνα στις αρχές της νέας χρονιάς.
Η Ελλάδα μπορεί μεν να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της επόμενης χρονιάς που ανέρχονται σε 11,74 δισ. ευρώ από το «μαξιλάρι» των διαθεσίμων, που σήμερα ξεπερνά τα 26,6 δισ. ευρώ, το οποίο όμως δεν μπορεί να καλύψει την πληρωμή χρέους που λήγει το 2019.
Κεντρική πολιτική των υπευθύνων του ΟΔΔΗΧ παραμένει η έκδοση ενός νέου 5ετούς ομολόγου στο πρώτο τρίμηνο του 2019 εφόσον και να ακολουθήσει άλλη μια έκδοση που θα δώσει την δυνατότητα άντλησης 4-5 δισ. ευρώ από τις αγορές. Όλα αυτά ωστόσο προϋποθέτουν την ύπαρξη ευνοϊκών συνθηκών στις αγορές.