Την πρόβλεψη ότι αν η Νέα Δημοκρατία κάνει μεταρρυθμίσεις, οι Ευρωπαίοι θα δείξουν ευελιξία στους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα διατυπώνει ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος του γραφείου της PIMCO στο Λονδίνο και επικεφαλής του τμήματος έρευνας για το χρέος των ευρωπαϊκών κρατών Νικόλα Μάι μιλώντας αποκλειστικά στο «business stories».

Οπως αναφέρει, οι αγορές πρέπει να δουν θετικά την πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα, καθώς «η Ν.Δ. έχει φιλική προς τις επιχειρήσεις και την Ευρώπη ατζέντα», ενώ τονίζει ότι μεγάλη πρόκληση για τη νέα κυβέρνηση θα είναι να περικόψει δαπάνες προκειμένου να προχωρήσει σε μειώσεις φόρων, διότι «δεν υπάρχει πολύς δημοσιονομικός χώρος».

Με φόντο την πρόσφατη μεγάλη συμφωνία μεταξύ της PIMCO, που είναι ένας από τους μεγαλύτερους διαχειριστές κεφαλαίων στον κόσμο, και της Eurobank για την τιτλοποίηση κόκκινων δανείων, ο κ. Νικόλα Μάι συστήνει στην Ελλάδα να προχωρήσει σε νέες εκδόσεις ομολόγων τον επόμενο έναν χρόνο, αλλά τονίζει ότι ο επενδυτικός κολοσσός δεν προτίθεται επί του παρόντος να επενδύσει σε ελληνικούς κρατικούς τίτλους, εξαιτίας της αβέβαιης μακροπρόθεσμης πορείας της ανάπτυξης και των ιδιαιτεροτήτων του δημόσιου χρέους, αλλά και λόγω των αδυναμιών της Ευρωζώνης.

Παράλληλα, εντοπίζει πολλές μεγάλες προκλήσεις για την ελληνική οικονομία, προειδοποιεί για τον κίνδυνο να συνεχιστούν οι χαμηλές αναπτυξιακές πτήσεις, χαρακτηρίζει «δίκοπο μαχαίρι» την αύξηση του κατώτατου μισθού, ενώ καυτηριάζει την εμμονή των Ευρωπαίων με την υπερβολική λιτότητα στη διάρκεια των μνημονίων.

-Ποιες είναι οι κυριότερες προκλήσεις για τη νέα κυβέρνηση;

Η ελληνική οικονομία ανακάμπτει, αλλά με αργό ρυθμό, συνεπώς το ζητούμενο είναι η αύξηση της αναπτυξιακής δυναμικής. Σημαντικά θέματα είναι η διαμόρφωση φιλικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η προσέλκυση περισσότερων ξένων άμεσων επενδύσεων, η αντιμετώπιση των αδυναμιών του Δημοσίου και μια λειτουργική Δικαιοσύνη.

Επιπλέον, η ανταγωνιστικότητα έχει αποκατασταθεί σε όρους κόστους εργασίας, αλλά όχι τόσο σε όρους κόστους εξαγωγών και τελικών τιμών για τους καταναλωτές. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην ανάγκη απελευθέρωσης ορισμένων κλάδων.

Η Ελλάδα πρέπει να βρει το επιχειρηματικό μοντέλο της, το οποίο θα αυξήσει τις εξαγωγές και θα την κάνει πιο ανταγωνιστική, και επίσης να ενισχύσει την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση – και όλα αυτά διατηρώντας το δημοσιονομικό ισοζύγιο υπό έλεγχο. Η αντιμετώπιση του υψηλού δημόσιου χρέους είναι μία ακόμα σημαντική πρόκληση, καθώς η Ελλάδα έχει χρέος 180% του ΑΕΠ. Το μεγαλύτερο μέρος του προέρχεται από μακροπρόθεσμα δάνεια του επίσημου τομέα με χαμηλά επιτόκια, επομένως το πρόβλημα του χρέους είναι λιγότερο ανησυχητικό απ’ όσο φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι ένα υψηλό επίπεδο χρέους και, καθώς θα εκδίδονται νέα ομόλογα που τελικά θα αντικαταστήσουν τα δάνεια αυτά, τα επιτόκια του νέου χρέους θα είναι υψηλότερα και θα δημιουργούνται κίνδυνοι για τη βιωσιμότητα του χρέους σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

 -Ωστόσο, δεν υπάρχει πρόβλημα έως το 2032 χάρη στη συμφωνία με τους Ευρωπαίους να ληφθούν, εάν χρειαστεί τότε, πρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης. Ετσι δεν είναι;

Νομίζω ότι έχετε δίκιο. Η αναλογία χρέους – ΑΕΠ θα πρέπει να βρίσκεται σε πτωτική πορεία έως το 2030 περίπου, αλλά η πρόκληση για τη δυναμική του χρέους θα εμφανιστεί τελικά καθώς τα υφιστάμενα δάνεια θα λήγουν και θα αντικαθίστανται μέσω δανεισμού από τις αγορές. Επί του παρόντος, το περιβάλλον είναι πολύ φιλικό για το ελληνικό χρέος, οι χρηματοδοτικές υποχρεώσεις της χώρας είναι καλυμμένες για τα επόμενα 2-3 χρόνια, άρα είναι καλή περίοδος για να εκδοθούν νέα ομόλογα τον ερχόμενο χρόνο με σχετικά χαμηλά επιτόκια. Ισως να είναι καλή ιδέα να αρχίσει η Ελλάδα να χρηματοδοτεί από τώρα ορισμένες από τις ανάγκες που θα έχει, π.χ., σε μία δεκαετία.

 -Η PIMCO εξετάζει την πιθανότητα να επενδύσει σε νέα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου;

Βλέπουμε αβεβαιότητα στη μακροπρόθεσμη πορεία ανάπτυξης της οικονομίας και τη μελλοντική διαχείριση του προφίλ του χρέους, ενώ παράλληλα ανησυχούμε για τη δομή και τον εύθραυστο χαρακτήρα της Ευρωζώνης σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Δεν υπάρχει συμπαγής δομή στην Ευρωζώνη, δεν υπάρχει δημοσιονομική ένωση. Αντιθέτως, υπάρχει μεγάλος πολιτικός κατακερματισμός και αυξανόμενος λαϊκισμός. Εξαιτίας όλων αυτών των παραγόντων, είμαστε γενικά προσεκτικοί στις επενδύσεις στην περιφέρεια της Ευρωζώνης και ιδίως σε μικρά κράτη της περιφέρειας, των οποίων τα ομόλογα έχουν περιορισμένη ρευστότητα. Για εταιρείες του δικού μας μεγέθους, εάν θέλουμε να κάνουμε σημαντικές τοποθετήσεις, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τα επίπεδα ρευστότητας, επειδή μπορεί να μην είναι εύκολο να πάρεις θέση και να βγεις από την αγορά. Εντούτοις, εάν δούμε αλλαγή στις πολιτικές της Ευρωζώνης και πειστική βελτίωση στα θεμελιώδη μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, θα εξετάσουμε τις επενδύσεις μας.

-Πριν από λίγες ημέρες η PIMCO κατέληξε σε μια σημαντική συμφωνία για την τιτλοποίηση κόκκινων δανείων της Eurobank. Βλέπετε ευκαιρίες για επενδύσεις στις ελληνικές τράπεζες και την αγορά ακινήτων;

Τις επενδύσεις αυτές τις διαχειρίζονται τα ιδιωτικά funds μας, γι’ αυτό δεν θα κάνω κάποιο σχόλιο.

-Τα κόκκινα δάνεια αποτελούν σημαντικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας. Η τιτλοποίηση μέσω εταιρείας ειδικού σκοπού (APS) έχει δοκιμαστεί στη χώρα σας, την Ιταλία, αλλά δεν έχει εγκριθεί ακόμα από την Κομισιόν για την Ελλάδα. Πώς το σχολιάζετε;

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια παραμένουν πρόβλημα. Η Ιταλία τα αντιμετώπισε εν μέρει μέσω του APS και εν μέρει μέσω της ανάπτυξης. Οταν επανέρχεται η ανάπτυξη, επιβραδύνεται η δημιουργία νέων κόκκινων δανείων και τα ήδη υπάρχοντα έχουν περισσότερες πιθανότητες να αρχίσουν να εξυπηρετούνται.

-Αναφερθήκατε νωρίτερα στο εργασιακό κόστος. Πώς αποτιμάτε την πρόσφατη αύξηση του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα;

Εχω την αίσθηση ότι είναι λίγο δίκοπο μαχαίρι. Από τη μία πλευρά, αυξάνοντας τον κατώτατο μισθό κινδυνεύεις να πιέσεις την οικονομία και να την καταστήσεις λιγότερο ανταγωνιστική. Από την άλλη, υπάρχουν ζητήματα ανισότητας: πολλοί από το φτωχότερο τμήμα του πληθυσμού υπέφεραν πολύ εξαιτίας της κρίσης και ίσως είναι καλό να τους δίνεις λίγο περισσότερο εισόδημα.

-Τι χρειάζεται η Ελλάδα σε επίπεδο ρυθμών ανάπτυξης;

Η ελληνική οικονομία υποαποδίδει για πάρα πολύ καιρό. Το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 30%, πτώση αντίστοιχη της Μεγάλης Υφεσης του 1929. Επομένως, νομίζω ότι υπάρχει δυναμική για τόνωση της ζήτησης. Αν η Ευρωζώνη αναπτυχθεί με αξιοπρεπή ρυθμό και αν η Ελλάδα κρατήσει καλές σχέσεις με τους Ευρωπαίους, διατηρήσει υπό έλεγχο τα δημοσιονομικά της και κάνει ορισμένες μεταρρυθμίσεις, τότε νομίζω ότι θα μπορέσει να πετύχει ανάπτυξη άνω του 2% για μερικά χρόνια. Αλλά το γεγονός ότι η Ευρώπη έχει σημειώσει μεγάλη επιβράδυνση, με φόντο τους εμπορικούς πολέμους και τις παγκόσμιες αβεβαιότητες, αποτελεί σημαντικό κίνδυνο, και γι’ αυτό βραχυπρόθεσμα είναι δύσκολο να αναπτυχθεί η Ελλάδα πολύ γρήγορα.

-Μια και αναφερθήκατε στις σχέσεις με τους Ευρωπαίους, πώς περιμένετε να αντιμετωπίσουν τη νέα κυβέρνηση και το πρόβλημα του δημοσιονομικού κενού που εντόπισαν οι θεσμοί λόγω των προεκλογικών παροχών της απερχόμενης κυβέρνησης;

Νομίζω ότι υπάρχει περιθώριο οι Ευρωπαίοι να είναι ευέλικτοι ως προς τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Είναι ένας πολύ υψηλός στόχος. Η Ελλάδα έχει υψηλό χρέος και θέλουν να αποκλιμακωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ, όμως εκτιμώ ότι μπορούν να δεχτούν χαμηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα, αρκεί η κυβέρνηση να κάνει κάποιες από τις μεταρρυθμίσεις που η Ευρώπη θεωρεί ότι μπορεί να τονώσουν την αναπτυξιακή δυναμική. Επομένως, αν η κυβέρνηση της Ν.Δ. κάνει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και πράγματα που οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι θα τονώσουν την ανάπτυξη, δεν προβλέπω ότι οι τελευταίοι θα επιβάλουν λιτότητα στην Ελλάδα, εφόσον βλέπουν να γίνεται καλόπιστη προσπάθεια.

-Υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για μείωση φόρων; Είναι πρόβλημα ότι ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. ψήφισαν την ακύρωση της μείωσης του αφορολόγητου ορίου από το 2020 προκαλώντας την αντίδραση των Ευρωπαίων;

Δεν υπάρχει πολύς χώρος. Εάν θέλεις να διατηρήσεις το πρωτογενές πλεόνασμα σε υψηλό επίπεδο, θα χρειαστεί να χρηματοδοτήσεις τις μειώσεις φόρων με κάποιου είδους περικοπές δαπανών. Υπάρχει μεγάλη αναποτελεσματικότητα στο γραφειοκρατικό σύστημα, κάτι που σημαίνει ότι πιθανόν να μπορείς να περιστείλεις δαπάνες χωρίς να μειώσεις σημαντικά το επίπεδο των υπηρεσιών προς τους πολίτες. Αυτό θα είναι η πρόκληση της νέας κυβέρνησης. Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι οι μειώσεις φόρων θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη ανάπτυξη και έτσι θα αυτοχρηματοδοτηθούν εν μέρει, αλλά δεν είναι λογικό να περιμένουμε ότι η ανάπτυξη από μόνη της θα μπορέσει να καλύψει το δημοσιονομικό κόστος των φορολογικών μειώσεων. Ακόμα και οι δηλώσεις του προέδρου Τραμπ ότι θα το κατάφερνε δεν ήταν προφανώς ρεαλιστικές.

-Οι ελληνικές κυβερνήσεις ή οι Ευρωπαίοι έκαναν τα μεγαλύτερα λάθη στη διάρκεια των τριών μνημονίων;

Είχαμε συνδυασμό των δύο: η Ελλάδα θα μπορούσε να είχε κάνει περισσότερες μεταρρυθμίσεις και νοικοκύρεμα της οικονομίας, αλλά και οι Ευρωπαίοι ήταν υπερβολικά προσηλωμένοι στη λιτότητα. Οι πολιτικές λιτότητας ήταν πολύ προκυκλικές και οδήγησαν σε βαθύτερη ύφεση απ’ όση ενδεχομένως να είχε προκληθεί χωρίς αυτού του είδους την υπερβολική λιτότητα. Συνεπώς, θεωρώ ότι οι Ευρωπαίοι υπερέβαλαν στη λιτότητα κατά τη διάρκεια της κρίσης, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά στις περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες.