Νέο «μαχαίρι» 10%-38% σε άλλες 120.000 επικουρικές

Της Μαίρης Λαμπαδίτη

Με ρευστοποίηση μέρους της περιουσίας του θα εξακολουθήσει να πληρώνει τις συντάξεις το Ενιαίο Επικουρικό παρά τα τρία πακέτα μειώσεων που πλήττουν 200.000-250.000 συνταξιούχους. Στο τέλος Οκτωβρίου θα γίνει ταμείο προκειμένου να διαπιστωθεί αν με τις περικοπές επιτεύχθηκε ο μνημονιακός στόχος για εξοικονόμηση του ποσού των 360 εκατ. ευρώ.

Και πάλι, όμως, ούτε αυτό το ποσό, ούτε οι αυξήσεις των εισφορών για εργοδότες και εργαζομένους επαρκούν για να απορροφήσουν το έλλειμμα του Ταμείου (ύψους 540 εκατ. ευρώ για το 2016) και να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητά του. Παράγοντες της ασφάλισης εκτιμούν ότι οι επικουρικές θα βρεθούν και του χρόνου υπό την απειλή νέων μειώσεων αν δεν ενισχυθούν τα έσοδα μέσω της αύξησης της απασχόλησης και του περιορισμού της μαύρης εργασίας.

«Μέχρι το 2018», επισημαίνει στο «ΘΕΜΑ» ο διοικητής του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ) Θανάσης Καποτάς, «εκτιμώ ότι το σύστημα θα έχει ισορροπήσει και θα προχωρήσουμε σε βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς να απαιτηθούν νέες μειώσεις. Πάντως θέλω να τονίσω ότι αν εφαρμοζόταν η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, οι επικουρικές θα είχαν σήμερα μειωθεί οριζόντια κατά 15%. Με τον επανυπολογισμό οι μειώσεις κατά μέσο όρο δεν ξεπέρασαν το 10%. Βεβαίως σε κάποιες περιπτώσεις η μείωση θα φτάσει το 35%. Το μαχαίρι όμως δεν ήταν οριζόντιο».

1. Το πρώτο πακέτο του Αυγούστου περιλάμβανε συνολικά 320.000 συντάξεις που επανυπολογίστηκαν. Από αυτές μειώσεις υπέστησαν 66.900 επικουρικές. Τις βαρύτερες απώλειες είχαν οι συνταξιούχοι της ΕΤΒΑ (μείωση 20% κατά μέσο όρο) και οι δημοτικοί υπάλληλοι (μείωση 16%), ενώ το Επικουρικό των δημοσίων υπαλλήλων μειώθηκε κατά μέσο όρο 2,10%. Το πρώτο πακέτο επανυπολογισμού περιλάμβανε συντάξεις από το ΤΕΑΔΥ των δημοσίων υπαλλήλων, το ΤΕΑΠΟΚΑ των εργαζόμενων στα ασφαλιστικά ταμεία, το ΤΑΔΚΥ των δημοτικών και κοινοτικών υπαλλήλων, το ΤΕΑΧ των χημικών, το ΤΕΑΕΙΓΕ των ιδιωτικών εκπαιδευτικών, τα επικουρικά ταμεία του ΟΤΕ, των ΕΛΤΑ, της ΕΡΤ και της ΕΤΒΑ, τον ΕΛΕΜ του προσωπικού της πρώην Αγροτικής Τράπεζας και το ΤΕΑΥΠΣ των πυροσβεστών.

2. Στο δεύτερο πακέτο του Σεπτεμβρίου ήδη επανυπολογίστηκαν περίπου 805.000 συντάξεις, εκ των οποίων οι 150.000 εκτιμάται ότι θα υποστούν μειώσεις που σε ορισμένες περιπτώσεις (για 1.500 συνταξιούχους) θα αγγίξουν το 38%.

Οι συνταξιούχοι που θα δουν περικοπές στις πληρωμές της 2ας Σεπτεμβρίου προέρχονται από 6 Ταμεία:

– Το ΕΤΕΑΜ των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα (εκτιμάται ότι η μείωση κατά μέσο όρο θα είναι 15%)
– Το ΤΕΑΥΕΚ των εμποροϋπαλλήλων (-14%)
– Το ΤΕΑΠΟΖΟ των εργαζόμενων σε εταιρείες Οινοποιίας (-13%)
– Το ΤΕΑΥΝΤΠ των υπαλλήλων ναυτικών και τουριστικών πρακτορείων (-20%)
– Το ΤΑΠΤΠ – Προσωπικό πρώην Τράπεζας Πίστεως (Alpha Bank) των οποίων το προσυνταξιοδοτικό έχει μετατραπεί σε επικουρική (-35%)
– Το ΤΕΑΠΕΤΕ – συνταξιούχοι Εμπορικής Τράπεζας (-35%)
– Οι επικουρικές της ΔΕΗ (ΚΑΠ/ΔΕΗ) θα έχουν οριακές απώλειες – κάτω των 10 ευρώ

Μεσοσταθμικά οι μειώσεις του πρώτου και του δεύτερου κύματος υπολογίζονται σε 9,45%.

Οι μοναδικοί που παρέμειναν στο απυρόβλητο είναι όσοι εισπράττουν έως 1.300 ευρώ μεικτά (1.120 καθαρά) από κύριες και επικουρικές συντάξεις.

Παραδείγματα περικοπών

1. Συνταξιούχος πρώην τραπεζοϋπάλληλος έχει πάρει κύρια σύνταξη από το ΙΚΑ με 10.500 ημέρες ασφάλισης στην ανώτατη ασφαλιστική κλάση και την επικουρική του από το επικουρικό της τράπεζας όπου εργαζόταν (πρώην Εμπορική). Η κύρια σύνταξη που παίρνει είναι 1.310 ευρώ καθαρά. Επικουρική έπαιρνε 621 ευρώ καθαρά. Μετά την περικοπή η επικουρική του διαμορφώθηκε από τον Ιούλιο και μετά περίπου στα 403 ευρώ.

2. Συνταξιούχος του ΙΚΑ που είχε συμπληρώσει 10.500 ημέρες ασφάλισης και αποχώρησε το 2005 σε ηλικία 58 ετών λαμβάνει σήμερα κύρια σύνταξη καθαρή 1.220 ευρώ. Από το πρώην ΕΤΕΑΜ λαμβάνει επικουρική σύνταξη 312 ευρώ καθαρά. Μετά την περικοπή η επικουρική του διαμορφώθηκε από τον Ιούλιο και μετά περίπου στα 261 ευρώ.

Με το τρίτο και τελευταίο κύμα επανυπολογισμού που βρίσκεται σε εξέλιξη -και αφορά 120.000 συντάξεις- κλείνει ο κύκλος αναπροσαρμογής συνολικά 1,23 εκατομμυρίου επικουρικών συντάξεων.

Επαγγελματικά ταμεία για γιατρούς, μηχανικούς, δικηγόρους;

Συγκεκριμένα, με τις πληρωμές του Οκτωβρίου αναμένεται να δουν μειώσεις στις επικουρικές τους οι συνταξιούχοι από τα Ταμεία των αρτοποιών και των πρατηριούχων υγρών καυσίμων (ΤΕΑΑ &ΤΕΑΠΥΚ του ΟΑΕΕ), τους τομείς επικουρικής ασφάλισης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Εργων, Συμβολαιογράφων και Δικηγόρων (ΕΤΑΑ), τους τομείς επικουρικής ασφάλισης του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, του ΚΕΑΝ των ναυτικών, των ΤΕΑΕΧ και ΕΑΥΑΠ της πρώην Χωροφυλακής και της Αστυνομίας Πόλεων. Οι μειώσεις θα κυμανθούν κατά μέσο όρο από 10% έως 12%, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις θα φτάσουν το 38%.

Η αναπροσαρμογή του τρίτου πακέτου με καθυστέρηση δύο μηνών θα δώσει το χρονικό περιθώριο στους κλάδους των μηχανικών, των δικηγόρων και των γιατρών να αποφασίσουν αν θέλουν να δημιουργήσουν ανεξάρτητα επαγγελματικά ταμεία και να αποφύγουν αυξήσεις εισφορών και μειώσεις στον κλάδο του επικουρικού και του εφάπαξ. Η εναλλακτική λύση τελεί υπό την αίρεση των θεσμών.

Επιπλέον χαράτσι λόγω των αναδρομικών

Στις πληρωμές του Οκτωβρίου βέβαια δεν θα εμφανιστούν μόνο οι μειώσεις του τρέχοντος μηνός αλλά και η πρώτη δόση της επιστροφής των αναδρομικών. Οι μειώσεις ισχύουν από την 1η Ιουνίου και η ΗΔΙΚΑ προσαρμόζει τα συστήματά της για την αναδρομική παρακράτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών σε τρεις δόσεις (Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο).

Αυτό σημαίνει ότι π.χ. συνταξιούχος του ΙΚΑ που είδε τον Σεπτέμβριο την επικουρική του να μειώνεται από 312 σε 261 ευρώ, τον Οκτώβριο θα τη δει να κατεβαίνει στα 210 ευρώ.

Συνταξιούχος δημοτικός υπάλληλος που είδε την επικουρική του να συρρικνώνεται από τα 225 στα 189 ευρώ, τον Οκτώβριο θα τη δει να πέφτει στα 153 ευρώ.

Ωστόσο δεκάδες συνταξιούχοι, κυρίως του Δημοσίου με πολλά έτη ασφάλισης και μεγάλο μισθό, όχι μόνο δεν είδαν μειώσεις, αλλά ο επανυπολογισμός τούς χάρισε και αυξήσεις έως 20 ευρώ. Δηλαδή με την εξαίρεση των μνημονιακών νόμων που κρίθηκαν αντισυνταγματικοί μειώθηκε η παρακράτηση και αυξήθηκε το καθαρό ποσό της σύνταξης. Ο διοικητής του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης Θανάσης Καποτάς διαβεβαιώνει ότι έως το 2018, όπως ορίζει ο νόμος, στο Ταμείο θα λειτουργεί αυτόματος μηχανισμός εξισορρόπησης, ο οποίος αποκλείει κάθε αναπροσαρμογή (μείωση) των συντάξεων ακόμα και στην περίπτωση κατά την οποία εάν αφαιρεθούν τα έξοδα από τα έσοδα του Ταμείου, το αποτέλεσμα είναι είτε αρνητικό, είτε μικρότερο από το 0,5% των εισφορών. Η κάλυψη του ελλείμματος από την περιουσία του Ταμείου κατά ένα μικρό ποσοστό, σύμφωνα με τον κ. Καποτά, δεν επιφέρει ζημία λόγω της αύξησης αποτίμησης των μεριδίων του Κοινού Κεφαλαίου.

Τι θα γίνει με τα αναδρομικά του ΕΚΑΣ

Ο τρόπος παρακράτησης των αναδρομικών από την κατάργηση του ΕΚΑΣ δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί, καθώς αναμένεται να γίνει συμψηφισμός με τα αντισταθμιστικά μέτρα για την ενίσχυση αυτών που το έχασαν, αρχής γενομένης από τις συντάξεις του Οκτωβρίου. Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, τα μέτρα (απαλλαγή από την εισφορά υπέρ ΕΟΠΥΥ 6%, ισόποση παροχή στους αναπήρους άνω του 80%, ισόποση παροχή στον έναν εκ των δύο «χαμένων» συζύγων) θα ισχύσουν από τις συντάξεις του Αυγούστου.

Το κόστος των αντισταθμιστικών είναι 50-60 εκατ. ευρώ. Ωστόσο η δαπάνη δεν έχει γίνει ακόμα αποδεκτή από τους δανειστές. Πράσινο φως δεν έχουν δώσει οι δανειστές ούτε για το σχέδιο του κ. Κατρούγκαλου η εξοικονόμηση της δαπάνης από το ΕΚΑΣ (401 εκατ. ευρώ) το 2017 να γίνει μέσω της μείωσης των ποσών και όχι με την ολοκληρωτική κατάργησή του. Η κυβέρνηση φοβάται ακόμα πιο έντονες αντιδράσεις από τη βίαιη κατάργηση του ΕΚΑΣ, αφού το 2017 θα γίνει η μεγαλύτερη σφαγή (αναμένεται να καταργηθεί για άλλους 200.000 δικαιούχους του επιδόματος).

Εξάλλου, βαρύς θα πέσει ο πέλεκυς από το τέλος Αυγούστου σε κάθε κύρια σύνταξη που ξεπερνά τα 2.000 ευρώ μεικτά (1.820 καθαρά), η οποία θα περικοπεί κατά το υπερβάλλον ποσό και θα δίνεται πλέον μειωμένη μέχρι 31/12/2018. Το προηγούμενο ανώτατο πλαφόν που ίσχυε πριν από την ψήφιση του νέου νόμου ήταν 2.773 ευρώ μεικτά για κάθε κύρια σύνταξη (το ποσό ήταν μεικτό και συμπεριλάμβανε και τα επιδόματα).

«Κούρεμα» στις πολλαπλές συντάξεις

Αντίστοιχα, κούρεμα θα υποστούν και οι συντάξεις που ανέρχονται σε πάνω από 3.000 ευρώ απ’ όπου κι αν χορηγούνται – από το Δημόσιο, ΝΠΔΔ ή οποιονδήποτε ασφαλιστικό φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης. Το αντίστοιχο πλαφόν πριν από τον νέο νόμο ήταν 3.680 ευρώ (καθαρό ποσό).

Για τον υπολογισμό αυτού του ανώτατου ορίου δεν λαμβάνονται υπόψη τα πάσης φύσεως προνοιακά επιδόματα αναπηρίας (αφορά στα άτομα με αναπηρία ή χρόνια πάθηση και τις οικογένειες με μέλη άτομα με αναπηρία). Στην περίπτωση μείωσης του ανώτατου πλαφόν στις πολλαπλές συντάξεις χρειάζεται να διευκρινιστεί από τη σχετική εγκύκλιο εάν θα εφαρμοστεί το πλαφόν πρώτα στη μία κύρια σύνταξη και στη συνέχεια στις υπόλοιπες συντάξεις.

Αρχίζει η παρακράτηση των αναδρομικών και για τα μερίσματα

Την επόμενη δόση των μειωμένων μερισμάτων τους για τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο θα λάβουν οι δικαιούχοι του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων του Δημοσίου στις 30 Σεπτεμβρίου. Τα μερίσματα των μηνών Οκτωβρίου, Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου του 2016 θα καταβληθούν στις 30 Δεκεμβρίου του 2016. Οι μειώσεις, που έφτασαν έως και 34%, από τον Οκτώβριο θα είναι μεγαλύτερες καθώς θα παρακρατούνται σε ισόποσες δόσεις και τα αναδρομικά από την 1η/1/2016.

Οι εξοντωτικές μειώσεις που επιβλήθηκαν στους μερισματούχους είναι απόρροια της κακής διαχείρισης των παρελθόντων ετών που φούσκωσε το έλλειμμα στα 286,5 εκατ. ευρώ. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι καταβαλλόταν ως δώρο ένα μηνιαίο μέρισμα για τις εορτές του Πάσχα και ακόμη ένα για τις εορτές των Χριστουγέννων χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί ανάλογες εισφορές από τους μετόχους.

Με τις συντάξεις του Οκτωβρίου περικοπές θα υποστούν και οι προσυνταξιοδοτικές παροχές 11.000 τραπεζοϋπαλλήλων από την Εμπορική, την πρώην Πίστεως (νυν Alpha) και την Τράπεζα Αττικής (προσυνταξιοδοτικό ΕΤΑΤ και ΕΤΕΑ).