Νέα όπλα για να ενισχύσει πολύ μικρές καινοτόμες επιχειρήσεις ώστε να βρουν επενδυτές και συνεργάτες που θα τους δώσουν υπόσταση στην αγορά και θα τις μεταμορφώσουν σε ανταγωνιστικές παραγωγικές μονάδες σχεδιάζει η κυβέρνηση.

Σύμφωνα με πληροφορίες:

■ Διευρύνονται και επεκτείνονται οι φοροαπαλλαγές (50%) για τους επενδυτικούς αγγέλους (angel investors) που στηρίζουν νεοφυείς startups επιχειρήσεις.
■ Αυξάνεται (ή και τριπλασιάζεται) σε έως 300% η φοροαπαλλαγή που ισχύει (200%) για δαπάνες Ερευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α).
■ Πρώτη φορά στα χρονικά δίνεται έκπτωση έως 250% σε όσες επιχειρήσεις γίνουν συνεργάτιδες σε μικρές startups ή και σε ερευνητικά κέντρα χρηματοδοτώντας την τεχνολογική εξέλιξη και έρευνα.

Τεχνολογικά όπλα

Η κυβέρνηση βάζει στόχο να καταστήσει την Ελλάδα ελκυστικό προορισμό για επενδύσεις στον τομέα της Ερευνας και Ανάπτυξης. Για τον σκοπό αυτό διερευνά τη δυνατότητα να διευρύνει ακόμα περισσότερο τη βεντάλια των κινήτρων για την ενίσχυση των συγκεκριμένων δαπανών στη χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών εξετάζει τη δυνατότητα διεύρυνσης και επέκτασης των κινήτρων για angel investors (επενδυτικούς αγγέλους), με υπερεκπτώσεις οι οποίες μπορεί να φτάνουν στο 200%, 250% ή και 300% για κάθε ευρώ που δίνουν ιδιώτες (φυσικά ή νομικά πρόσωπα) προκειμένου να στηρίξουν και να αναπτυχθούν νέες ελληνικές καινοτόμες επιχειρήσεις. Αν και οι ζυμώσεις με το υπουργείο Ανάπτυξης και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους βρίσκονται σε εξέλιξη, οι οριστικές αποφάσεις αναμένονται σύντομα, προκειμένου το οικονομικό επιτελείο να εντάξει πολλές νέες ρυθμίσεις για τις επιχειρήσεις σε ειδικό νομοσχέδιο που θα έρθει στη Βουλή μετά τον Σεπτέμβριο.

Ποιοι ωφελούνται

Μετά την αύξηση των υπερεκπτώσεων στις δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας που πραγματοποιούν οι εταιρείες, αλλά και μια σειρά άλλων δράσεων που ενεργοποιήθηκαν προς αυτή την κατεύθυνση, από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εξετάζεται και η ενίσχυση των συνεργασιών με νεοφυείς επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα ή πανεπιστήμια.

Τις αλλαγές προετοιμάζει ο υφυπουργός Οικονομικών Χρίστος Δήμας, αλλάζοντας το αρχικό πλαίσιο που ισχύει από το 2020 και δημιούργησε τότε ο ίδιος συμβάλλοντας ως υφυπουργός Ανάπτυξης, αρμόδιος για τα θέματα Ερευνας και Τεχνολογίας στη χώρα μας. Συγκεκριμένα, με βάση τις ρυθμίσεις που εξετάζονται, προβλέπεται να δοθεί επιπλέον ποσοστό υπερεκπτώσεων και φορολογικά κίνητρα στα συνεργαζόμενα πρόσωπα (εταιρείες και ατομικές επιχειρήσεις) με σκοπό την πραγματοποίηση δαπανών Ερευνας και Ανάπτυξης.

Ετσι, νομικά ή και φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και προβαίνουν στη δημιουργία συνεργασιών με επιχειρήσεις οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων ή με ερευνητικά κέντρα, ινστιτούτα, φορείς ή με Πανεπιστημιακά Κέντρα και Ερευνητικά Ινστιτούτα, με σκοπό την προώθηση της Ερευνας και Ανάπτυξης, θα μπορούν να εκπίπτουν τις δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας που πραγματοποιούν στο πλαίσιο των συνεργασιών αυτών προσαυξημένες κατά ποσοστό 150%. Για παράδειγμα, επιλέγοντας να δαπανήσει π.χ. 10.000 ευρώ μια επιχείρηση, θα εκπίπτει φορολογικά δαπάνες 25.000 ευρώ, γλιτώνοντας να πληρώσει φόρους στο κράτος 5.500 ευρώ.

Χρίστος Δήμας

Επιπλέον, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών σχεδιάζει:

■ Αύξηση της υπερέκπτωσης των δαπανών Ερευνας και Ανάπτυξης, καθώς η προσαύξησή τους θα μπορεί να αγγίζει και το 200% όταν αυτές γίνονται από πολύ μικρές ή μικρές επιχειρήσεις έντασης γνώσης. Στο παράδειγμα των 10.000 ευρώ δαπάνης, θα εκπίπτουν δηλαδή 30.000 ευρώ από την Εφορία (ή φόροι έως 6.600 ευρώ ετησίως για μια επιχείρηση).
■ Διεύρυνση των κινήτρων που ισχύουν για τους angel investors για περαιτέρω ενίσχυση σε κεφαλαιουχικές εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων.

Το πρόβλημα

Με τις παρεμβάσεις αυτές, το οικονομικό επιτελείο στοχεύει στη δημιουργία ενός πιο φιλικού περιβάλλοντος προς την επιχειρηματικότητα – ιδιαίτερα για τις επιχειρήσεις που επενδύουν στην έρευνα όχι μόνο με ίδια μέσα, αλλά και σε συνεργασία με ερευνητικούς φορείς. Εξάλλου, η διεύρυνση των κινήτρων για τους επενδυτικούς αγγέλους αναμένεται να συμβάλει τα μέγιστα στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση των νεοφυών επιχειρήσεων.

Το ζήτημα θεωρείται κρίσιμο -και πανευρωπαϊκά- καθώς πρόσφατη έρευνα (McKinsey and Company) δείχνει ότι η Ελλάδα είναι μία από τις μεγαλύτερες (ποσοστιαία) εξαγωγείς ταλέντου σε θέματα ψηφιακής τεχνολογίας. Το brain drain μάλιστα θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα πλήγματα στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Για να παραμείνουν ή να επιστρέψουν στη χώρα ψηφιακά και τεχνολογικά μυαλά που έχουν χαθεί τα τελευταία χρόνια, πρέπει να αποκτήσουν υπόσταση και να γίνουν ελκυστικές οι ελληνικές εταιρείες παραγωγής καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Η Ελλάδα όμως υστερεί στον ψηφιακό μετασχηματισμό κατά περίπου 50% σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε όλες τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους. Από την άλλη, το ποσοστό των εταιρειών που εξετάζουν την υιοθέτηση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης διπλασιάστηκε από το 2021 μέχρι το 2023, εξέλιξη που δείχνει τη δίψα της αγοράς για ανάπτυξη και υιοθέτηση νέων μοντέλων παραγωγικότητας και τεχνολογικής ανάπτυξης.

Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και της Eurostat για τις δαπάνες Ερευνας και Ανάπτυξης που αφορούν τον τομέα των επιχειρήσεων για το 2022 προκύπτουν τα ακόλουθα:

■ Η Ελλάδα βρίσκεται στη 19η θέση μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε. ως ποσοστό δαπανών επί του ΑΕΠ (%).
■ Οι κύριες πηγές χρηματοδότησης της Ε&Α στον τομέα των επιχειρήσεων είναι οι ίδιες οι επιχειρήσεις σε ποσοστό 78,9%, 71,3% οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα και 7,7% επιχειρήσεις του εξωτερικού.
■ Το μεγαλύτερο ποσό δαπανών Ε&Α (842,3 εκατ. ευρώ ή ποσοστό 55,9% του συνόλου) προέρχεται από μεγάλες επιχειρήσεις με περισσότερους από 250 απασχολούμενους.

Ολα τα παραπάνω δείχνουν ότι παρά τον τριπλασιασμό των δαπανών των επιχειρήσεων για Ερευνα και Ανάπτυξη στη χώρα μας σε μια δεκαετία (από 485 εκατ. ευρώ το 2011 σε 1,5 δισ. το 2022), υπάρχει περιθώριο μεγαλύτερης κινητοποίησης και στροφής κεφαλαίων σε παραγωγή γνώσης και τεχνολογίας, την οποία έχουν ανάγκη πρώτα απ’ όλες οι ίδιες οι ελληνικές επιχειρήσεις.

Τι ισχύει σήμερα

Από το 2020 που ο κ. Δήμας ως υφυπουργός Ανάπτυξης τότε είχε συμβάλει για να δοθούν τα πρώτα σημαντικά κίνητρα, οι δαπάνες Ερευνας και Ανάπτυξης συνολικά έχουν αυξηθεί σημαντικά: από περίπου 1 δισ. το 2019 σε 1,5 δισ. ευρώ τον χρόνο. Ωστόσο, είχαν μπει περιορισμοί και όρια για τα οποία εξετάζεται πώς λειτούργησαν τα πρώτα χρόνια εφαρμογής τους. Επιπλέον, μετά την παγκόσμια ύφεση του 2020 αλλά και το πανευρωπαϊκό restart που επιχειρεί μετά τις ευρωεκλογές η Ε.Ε., η Ελλάδα επιβάλλεται να αναθεωρήσει δεδομένα και να προχωρήσει με άλματα.

Συνολικά, οι δαπάνες Ερευνας και Ανάπτυξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ξεπέρασαν τα 3 δισ. το 2022, από 2,3 δισ. ευρώ το 2019, ανεβάζοντας την Ελλάδα στη 13η θέση στην Ευρώπη. Ενώ από το 2023 και μετά ήρθαν να προστεθούν προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης ή και δράσεις όπως το «Ερευνώ – Καινοτομώ», το οποίο, όπως γνωστοποίησε η νέα υφυπουργός Ανάπτυξης, αρμόδια για θέματα Ερευνας και Καινοτομίας, Ζωή Ράπτη, παίρνει παράταση και συνεχίζει να τρέχει, καθώς οι συνολικές πληρωμές προς τους δικαιούχους προσεγγίζουν σήμερα το 94% και στόχος είναι να ολοκληρωθούν στο 100% μέχρι τα τέλη Ιουλίου.

Πώς επιλέγουν

Ο θεσμός του angel investor είναι σε νηπιακή κατάσταση στην Ελλάδα, και γι’ αυτό τον λόγο αλλάζει το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο προκειμένου να διευκολύνει την ανάπτυξή του με στόχο την ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας.

Για πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις η πρώτη τους επιλογή είναι να προσεγγίσουν επενδυτικούς αγγέλους για να αντλήσουν κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών. Ο angel investor συνήθως είναι ένας έμπειρος επενδυτής ή μια ομάδα επενδυτών που επενδύουν δικά τους κεφάλαια. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να είναι ένας συγγενής, ένας φίλος ή κάποιος με επενδυτικό ενδιαφέρον. Κατά βάση επενδύουν μικροποσά σε νεοφυείς εταιρείες στα αρχικά τους βήματα και τους βοηθούν οικονομικά να διαμορφώσουν τα προϊόντα τους ώστε να μπουν στην αγορά αναλαμβάνοντας το σχετικό ρίσκο. Ενας ιδιώτης επενδυτικός άγγελος συνήθως επενδύει προσωπικά κεφάλαια από 20.000 μέχρι περίπου 100.000 ευρώ. Αν είναι περισσότεροι του ενός, τότε το επενδυόμενο ποσό μπορεί να είναι μεγαλύτερο. Μεγαλύτερα ποσά που φτάνουν έως και 1 εκατ. ευρώ μπορούν να εισφέρουν οι super angel investors ή και venture capitals (funds), αλλά στοχεύουν κυρίως σε νεοφυείς επιχειρήσεις που βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο ανάπτυξης.

Πέραν της οικονομικής ενίσχυσης της εταιρείας, ο angel investor βοηθά με την τεχνογνωσία, την εμπειρία και το δίκτυο των επαφών του για να αναπτυχθεί η επιχείρηση αποκτώντας συνήθως μέρος του μετοχικού κεφαλαίου τους, αλλά και μέρος του ρίσκου τους. Γι’ αυτό συνήθως οι επενδυτικοί άγγελοι συμμετέχουν σε αρκετές νεοφυείς επιχειρήσεις αναμένοντας ότι τυχόν κέρδη από μία ή περισσότερες θα καλύψουν τις ζημιές από επενδύσεις τους σε άλλες. Δεν είναι τυχαίο ότι με τον ίδιο νόμο (4712/2020) που έγινε η σύσταση του Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων θεσπίστηκαν ταυτόχρονα και τα φορολογικά κίνητρα για όσους επενδύουν σε νεοφυείς επιχειρήσεις. Η πρωτοβουλία αυτή αποσκοπεί στη μείωση του επενδυτικού ρίσκου και την αύξηση της επενδυτικής δραστηριότητας, καθώς η άνθηση της καινοτομίας μεταφράζεται σε οικονομική ανάπτυξη.

Με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο αλλάζει σε λίγες εβδομάδες:

■ Νεοφυής επιχείρηση θεωρείται κάθε Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.), Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ) ή Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (ΙΚΕ) που έχει την έδρα της στην Ελλάδα και είναι εγγεγραμμένη στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων «Elevate Greece» κατά τον χρόνο εισφοράς του κεφαλαίου.
■ Ο κατάλογος των εγγεγραμμένων επιχειρήσεων στο μητρώο είναι προσβάσιμος ανά πάσα στιγμή μέσω της πλατφόρμας www.elevategreece.gov.gr.
■ Επενδυτικός άγγελος (angel investor) θεωρείται κάθε φορολογούμενος – φυσικό πρόσωπο, φορολογικός κάτοικος Ελλάδας ή εξωτερικού, κάτοχος ελληνικού ΑΦΜ, ο οποίος επιλέγει νεοφυείς επιχειρήσεις από το ειδικό μητρώο και εισφέρει χρηματικά κεφάλαια με στόχο την εν γένει ανάπτυξή τους, με τον προβλεπόμενο από τις διατάξεις της παρούσας τρόπο.
■ Εισφορά κεφαλαίου: Η εισφορά σε χρήμα του επενδυτικού αγγέλου πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσω τραπεζικής κατάθεσης. Ετσι αποκτά δικαίωμα έκπτωσης από το φορολογητέο εισόδημα, η οποία σήμερα ανέρχεται σε ποσοστό 50% του ποσού εισφοράς κεφαλαίου του επενδυτικού αγγέλου σε νεοφυή ή νεοφυείς επιχειρήσεις (μέχρι 300.000 ευρώ συνολικά ανά φορολογικό έτος σε έως τρεις νεοφυείς επιχειρήσεις και μέχρι του ποσού των 100.000 ευρώ ανά επιχείρηση).
■ Η εισφορά κεφαλαίου σε νεοφυή επιχείρηση πραγματοποιείται μέσω αύξησης του μετοχικού ή εταιρικού κεφαλαίου της με την έκδοση νέων μετοχών ή εταιρικών μεριδίων, αντίστοιχα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις κείμενες διατάξεις που ρυθμίζουν τη διαδικασία αύξησης κεφαλαίου των Α.Ε., ΕΠΕ και ΙΚΕ.

Διαβάστε ακόμη 

Ο κύβος ερρίφθη για την ΕΤΕ – Το ΤΧΣ προκήρυξε τους διαγωνισμούς για την αποκρατικοποίησή της  

Real Estate: Εκτόξευση στις τιμές των ακινήτων υψηλού προφίλ στη Νότια Ευρώπη – Και η Αθήνα στη «χρυσή» τετράδα (γράφημα)

Γ. Ρέτσος: Να μη δαιμονοποιείται ο τουρισμός – Ζητούμενο η ενιαία, κεντρική στρατηγική 

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ