Από τον κλάδο των επαγγελματικών ακινήτων στη χώρα μας, ο κλάδος των logistics είναι αυτός που βγαίνει πιο κερδισμένος εν μέσω πανδημίας, με τις προβλέψεις για φέτος να αναφέρουν ότι αναμένεται να εγκατασταθούν στην αγορά άλλα 100.000 τ.μ. χώρων αποθήκευσης.
Το 2019 οι μισθωμένοι χώροι logistics έφθασαν τα 245.000 τ.μ έναντι 241.000 τ.μ. 2018. Το Θριάσιο συγκεντρώνει το 68% της ζήτησης για μισθωμένους χώρους logistics, ενώ το 2020 εκτιμάται ότι προστέθηκαν νέοι χώροι 100.000 τ.μ..
Τα στοιχεία για την αγορά παραθέτει η γνωστή εταιρεία ολοκληρωμένης παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής σε ακίνητα Cerved Property Services (όπως μετονομάστηκε η Eurobank Property Services) που ανήκει στον διεθνή ιταλικό όμιλο Cerved Group. Σύμφωνα με αυτά, ειδικά όσον αφορά το επενδυτικό ενδιαφέρον για τους χώρους logistics, αυτό δεν προέρχεται μόνον από τους θεσμικούς επενδυτές της ευρύτερης αγοράς real estate, αλλά και τις μεγάλες εγχώριες και πολυεθνικές εταιρείες που θέλουν να καλύψουν δικές τους ανάγκες.
Σε σχέση με τον αντίκτυπο στη συγκεκριμένη αγορά λόγω της πανδημίας, όπως επισημαίνεται, αυτή «επέφερε σημαντική στροφή των καταναλωτικών συνηθειών προς τις αγορές μέσω διαδικτύου. Επιπρόσθετα η σταδιακή ενίσχυση του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας στην Αν.Μεσόγειο προκάλεσε ισχυρή ζήτηση απο μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους για την μεταφορά, αποθήκευση και διανομή των προϊόντων τους στην χώρα μας». Η σημαντική ενίσχυση της διεθνούς ζήτησης σε χώρους logistics και κατά την περίοδο της πανδημίας προέρχεται και από τα δεδομένα της μεγάλης μεγέθυνσης των on line αγορών όπως δείχνουν και τα νούμερα που έρχονται από το εξωτερικό: Αρκεί να αναφερθεί ότι στην Ευρώπη το ποσοστό αυτό έφθασε στο 16% έναντι 14,5 % στις ΗΠΑ και 27% στην Κίνα.
Η εταιρεία παραθέτει και ορισμένες από τις σημαντικότερες αγοροπωλησίες και επενδύσεις σε χώρους logistics που έχουν πραγματοποιηθεί το τελευταίο διάστημα εν μέσω πανδημίας στην ελληνική αγορά. Ενδεικτικά:
–H Briq Properties ΑΕΕΑΠ προχώρησε στην αγορά γειτονικών εκτάσεων 58.000 τ.μ περίπου στην Αττική. Η αξία της συναλλαγής έφθασε τα 3,45 εκ ευρώ ενώ το κόστος της επένδυσης θα πλησιάσει τα 10 εκατ. ευρώ σε μία ανάπτυξη που θα ξεπεράσει τα 20.000 τ.μ. σε αποθηκευτικούς χώρους.
–Η Briq Properties ΑΕΕΑΠ προχώρησε σε συμφωνία για το 80 % των μετοχών της εταιρείας “Sarmed Warehouses Α.Ε”. Οι αποθηκευτικοί χώροι στη Μάνδρα βρίσκονται σε οικόπεδο 131 στρεμμάτων περίπου ενώ ο δομημένος χώρος ανέρχεται σε 58.641 τ.μ.. Ο χώρος αυτός μισθώθηκε για 10 χρόνια στην εταιρεία “Saremd Logistics. Tο συνολικό τίμημα έφθασε τα 23,6 εκατ. ευρώ.
–Η “Prodea Ιnvestments ΑΕΕΑΠ προχώρησε στην αγορά ενός ακινήτου logistics στο Μαρκόπουλο Αττικής. Ο στεγασμένος αποθηκευτικός χώρος έφθασε τα 20.400 τ.μ ενώ το τίμημα της αγοράς ήταν 9,9 εκατ. ευρώ.
–Η εταιρεία “Sarmed” που δραστηριοποιείται κυρίως στην παροχή υπηρεσιών logistics προς τρίτους (3PL) υλοποιεί μία σημαντική επένδυση, αξίας 20 εκατ. ευρώ. Οταν αυτή θα ολοκληρωθεί η εταιρεία θα διπλασιάσει τα μεγέθη αποθήκευσης από 100.000 τ.μ σε 200.000 τ.μ.. Επιπλέον, η “Sarmed” μέσα στο 2021 θα ολοκληρώσει νέα επένδυση που θα προσθέσει αποθηκευτικούς χώρους 20000 τ.μ για την αγορά της Βορείου Ελλάδος. Οι εγκαταστάσεις αυτές βρίσκονται στην Σίνδο.
–Η Ten Brinke Hellas θυγατρική του φερώνυμου ολλανδικού ομίλου προχώρησε στην αγορά αποθηκευτικού χώρου 22.500 τ.μ μαζί με κτίρια γραφείων.
Οι τάσεις σε γραφεία – καταστήματα
Η ανάλυση της CERVED αναφέρεται και στις δύο άλλες κατηγορίες επαγγελματικών ακινήτων, τα γραφεία και τα καταστήματα.
Η αγορά γραφείων, «θα χρειασθεί να επαναξιολογηθεί όταν οι επιχειρήσεις, μετά την πανδημία, επανέλθουν στην ομαλότερη λειτουργία τους», αναφέρουν οι αναλυτές της CERVED. «Εάν το ποσοστό της τηλεργασίας παραμείνει υψηλό θα τεθούν νέοι κανόνες στην αγορά και στον τρόπο λειτουργίας των γραφείων. Όμως, στην κατηγορία των γραφειακών χώρων υψηλών προδιαγραφών θα υπάρχει σταθεροποίηση των τιμών των αποδόσεων και των μισθωμάτων, λόγω της έλλειψης σύγχρονων γραφειακών χώρων».
Ο Covid -19 επέφερε σταδιακά διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας. Έτσι στο επίπεδο των 27 χωρών μελών της Ε.Ε το ποσοστό τηλεργασίας, προ του Covid-19, βρισκόταν μόλις στο 5,4 % ενώ με την εξέλιξη της πανδημίας το ποσοστό αυτό αυξήθηκε εντυπωσιακά. Επίσης σημαντική επίπτωση στην αγορά γραφειακών χώρων μπορεί να επιφέρει το αποτέλεσμα έρευνας που καταγράφει ότι το 26% των εταιρειών που εφάρμοσαν την εξ αποστάσεως εργασία θα την επεκτείνουν σε όλους τους εργαζομένους μετά την ολοκλήρωση του κύκλου αυτής της πανδημίας. Ηδη έρευνα για την αγορά γραφειακών χώρων προτάσσει ότι μία εταιρεία με 250 απασχολούμενους σε τηλεργασία θα αποταμιεύσει περί τα 30.000 ευρώ μόνον από τα μειωμένα μισθώματα που θα καταβάλει για τα γραφεία της.
Στη χώρα μας, κατά το 2020 καταγράφηκαν νέες μακροχρόνιες μισθώσεις 70.000 – 80.000 τ.μ. Οσον αφορά τα νέα πράσινα πρότυπα λειτουργίας των κτιρίων παρατηρείται μειωμένη προσφορά χώρων με αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση των μισθωμάτων. Οσον αφορά την εκτίμηση για το 2021 η προσθήκη νέων βιοκλιματικών γραφειακών χώρων θα προσεγγίσει τα 90.000 τ.μ..
Κατά το 2020, η ζήτηση για παλαιότερης τεχνολογίας κτίρια γραφείων ήταν ιδιαίτερα χαμηλή με αποτέλεσμα οι ελεύθεροι πρός ενοικίαση γραφειακοί χώροι, στην ευρύτερη Περιφέρεια της Αττικής, να φθάσουν στο 8,6% επί του συνόλου των διαθέσιμων χώρων για επαγγελματική χρήση.
Εν τούτοις σε ζώνες με σημαντική συγκέντρωση ποιοτικών χώρων γραφείων όπως ο άξονας γύρω από τη λεωφόρο Κηφισίας έως την ευρύτερη περιοχή των βορείων προαστίων η διαθεσιμότητα γραφειακών χώρων προς ενοικίαση περιορίσθηκε στο 6,76%. Αντίθετα σε κτίρια με πιο σύγχρονα πρότυπα κατασκευής τους οι ελεύθεροι, προς ενοικίαση, χώροι δεν ξεπέρασαν το 5%.
Πολύ πιο δύσκολα είναι τα πράγματα στην κατηγορία των εμπορικών ακινήτων, όπου θα πρέπει να ανοίξει το λιανεμπόριο ώστε να φανεί και πώς θα διαμορφωθούν οι νέες συνθήκες: «Στα νέα δεδομένα της αγοράς λόγω Covid-19 αρκετές εταιρείες με καταστήματα σε προβεβλημένα σημεία λιανικής διαπραγματεύονται την προσαρμογή των μισθωμάτων που πληρώνουν σε χαμηλότερα επίπεδα. Το νέο μάλιστα μοντέλο που τείνει να επικρατήσει είναι οι μισθώτριες εταιρείες να διαπραγματεύονται τα μισθώματα ώς ποσοστό του κύκλου εργασιών τους», αναφέρει η CERVED.
Την ίδια στιγμή, με την εξέλιξη της πανδημίας αλλάζουν σταδιακά και κάποια από τα καταναλωτικά πρότυπα. Ετσι, σε πρόσφατη έρευνα της Mastercard τρείς απο τους τέσσερις ερωτηθέντες καταναλωτές απάντησαν ότι για τις αγορές τους προτιμούν τα συνοικιακά καταστήματα σε σχέση με ένα χρόνο πρίν. Επιπλέον, οι σταδιακές on line αγορές έχουν διαμορφώσει μία έντονα ανοδική τάση η οποία έχει οδηγήσει σε διπλασιασμό των πωλήσεων μέσω ηλεκτρονικών δικτύων σε σχέση πριν απο την εφαρμογή των lockdowns.
Διαβάστε ακόμη:
Στα άκρα η κόντρα για τη Μαλαματίνα – Όλο το σχέδιο εξυγίανσης