της Μαίρης Λαμπαδίτη
Μετά την αφαίμαξη του διαθέσιμου εισοδήματός τους επί 2 έτη, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και το «κίνημα της γραβάτας» από 1/1/2019 θα πάρουν ανάσα με την ελάφρυνση των εισφορών που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη.
Το μέτρο δρομολογήθηκε εν αναμονή της απόφασης του ΣτΕ, το οποίο, σύμφωνα με τις διαρροές, θα κρίνει αντισυνταγματική την επιβολή της εξοντωτικής εισφοράς με βάση το εισόδημα. Η ελάφρυνση των εισφορών αγγίζει κατ’ εκτίμηση 250.000 ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες και αγρότες, που δηλώνουν ετήσιο εισόδημα πάνω από 7.000 ευρώ.
Το όφελος ξεκινά από 10 ευρώ τον μήνα και ξεπερνά τα 800 ευρώ στα υψηλά εισοδήματα. Περισσότερο κερδισμένοι βγαίνουν οι μη μισθωτοί με εισόδημα άνω των 30.000 ευρώ, οι οποίοι σε σχέση με την υπέρμετρη επιβάρυνση που περίμεναν να υποστούν το 2019 θα έχουν ελαφρύνσεις από 2.000 έως 10.000 ευρώ στα υψηλά εισοδήματα.
Ωστόσο, η ελάφρυνση των ασφαλιστικών τους εισφορών αναμένεται να γίνει μπούμερανγκ για τους μη μισθωτούς, οι οποίοι θα πάρουν συντάξεις-ψίχουλα όταν έρθει η ώρα να συνταξιοδοτηθούν. Οι μελλοντικοί συνταξιούχοι δικηγόροι, μηχανικοί, γιατροί, βενζινοπώλες και αρτοποιοί δεν πρέπει να περιμένουν επικουρική σύνταξη πάνω από 35-40 ευρώ και εφάπαξ πάνω από 4.000 ευρώ. Η υπουργός Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου διευκρίνισε ότι όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα θα μπορούν να καταβάλουν υψηλότερο ασφάλιστρο και συνεπώς να προσδοκούν υψηλότερη σύνταξη.
«Δεν είναι συμφέρουσα κίνηση η καταβολή υψηλότερου ασφάλιστρου. Οσοι πληρώσουν επιπλέον δεν θα πάρουν ποτέ τα λεφτά τους πίσω, καθώς η ανταποδοτικότητα του συστήματος διαρκώς φθίνει», σχολιάζει ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η ανταποδοτικότητα του ασφαλιστικού συστήματος (συντάξεις προς εισφορές) για όλους τους ασφαλισμένους, από 150% που ήταν το 2011, έπεσε στο 121% το 2014, στο 101% το 2016 και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 89% το 2019.
Παρά το χαμηλότερο ασφάλιστρο, οι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες θα επιβαρυνθούν με την καταβολή αναδρομικών. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, έπρεπε να καταβάλουν έξτρα μηνιαία εισφορά 11% υπέρ επικούρησης και εφάπαξ. Αντί αυτής της εισφοράς θεσπίστηκε ένα ελάχιστο ποσό 64,5 ευρώ τον μήνα, το οποίο οι ασφαλισμένοι θα κληθούν να πληρώσουν αναδρομικά από την 1/1/2017, καθώς επί δύο χρόνια δεν έχουν καταβάλει εισφορά ούτε ένα ευρώ υπέρ επικούρησης και εφάπαξ. Αυτό σημαίνει ότι από 1/1/2019 θα υποχρεωθούν να καταβάλουν σωρευτικά 1.548 ευρώ μαζί με την τρέχουσα εισφορά. Για να μην πνιγούν στα χρέη, το υπουργείο Εργασίας ανακοίνωσε ότι η συσσωρευμένη οφειλή θα καταβληθεί σε 36 δόσεις. Δηλαδή για 3 χρόνια θα πρέπει να καταβάλλουν κάθε μήνα την τρέχουσα εισφορά 64,5 ευρώ και τη δόση της οφειλής 43 ευρώ, με αποτέλεσμα να χαθεί για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα το όφελος της ελάφρυνσης.
■ Με βάση τις διευκρινίσεις του υπουργείου, η ασφαλιστική εισφορά για κύρια σύνταξη των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων, από 20% που είναι σήμερα, μειώνεται στο 13,33% (όσο δηλαδή η εργοδοτική εισφορά στην περίπτωση των μισθωτών).
■ Η ασφαλιστική εισφορά για κύρια σύνταξη των αγροτών μειώνεται στο 12%, από 18% που θα ήταν την 1/1/2019.
■ Οι μη μισθωτοί που δηλώνουν εισόδημα έως 10.000 ευρώ θα καταβάλλουν υποχρεωτικά από την 1/1/2019 το χαμηλότερο ασφάλιστρο υπέρ του κλάδου σύνταξης, που ανέρχεται σε 117,2 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους και 74 ευρώ για αγρότες. Στο ποσό θα προστεθεί η εισφορά 6,95% υπέρ υγείας και η εισφορά 10 ευρώ υπέρ ΟΑΕΔ. Δηλαδή ο ελεύθερος επαγγελματίας με εισόδημα έως 10.000 ευρώ θα πληρώνει 167,95 μηνιαίως.
■Με τις εκπτώσεις που ανακοινώθηκαν υπολογίζεται ότι 50.000 επιστήμονες θα έχουν όφελος από 153 ευρώ έως και 10.000 ευρώ ετησίως.
■ 115.000 ελεύθεροι επαγγελματίες θα έχουν ελάφρυνση από 200 έως και 4.670 ευρώ, ενώ 80.000 αγρότες θα έχουν ελάφρυνση από 200 έως και 2.500 ευρώ ετησίως.
Παράδειγμα 1
Με καθαρό φορολογητέο εισόδημα 8.032 ή 669 ευρώ τον μήνα ο ελεύθερος επαγγελματίας πλήρωνε το 2018 μηνιαία εισφορά υπέρ του κλάδου σύνταξης 114 ευρώ, η οποία υπολογίστηκε επί του μεικτού εισοδήματος -πριν από την αφαίρεση των ασφαλιστικών εισφορών του προηγούμενου έτους- με μια έκπτωση 15% επί του εισοδήματος. Το 2019 ο υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών θα γινόταν στο μεικτό εισόδημα πριν από την αφαίρεση των ασφαλιστικών εισφορών και χωρίς έκπτωση. Θα πλήρωνε δηλαδή 134 ευρώ. Η εισφορά θα είχε επιβάρυνση 17,5% σε σχέση με το 2018. Με την έκπτωση θα πληρώσει 117 ευρώ μηνιαίως, στα οποία θα προστεθούν η εισφορά υπέρ υγείας και η εισφορά υπέρ ΟΑΕΔ, συνολικά 167,95 ευρώ. Η ελάφρυνση λοιπόν είναι της τάξης των 17 ευρώ τον μήνα ή 200 ευρώ τον χρόνο.
Παράδειγμα 2
Αυτοαπασχολούμενος δικηγόρος με εισόδημα 30.032 ή 2.503 ευρώ τον μήνα θα πλήρωνε το 2019 334 ευρώ υπέρ του κλάδου σύνταξης και 180 ευρώ υπέρ του κλάδου επικούρησης και εφάπαξ – σύνολο 514 ευρώ. Με την έκπτωση θα πληρώσει 242 ευρώ υπέρ του κλάδου σύνταξης και 64,5 ευρώ υπέρ επικούρησης και εφάπαξ, δηλαδή συνολικά 307 ευρώ. Κερδίζει 207 ευρώ τον μήνα και 2.485 ευρώ σε ετήσια βάση.
Σύμφωνα με στελέχη της κυβέρνησης, το μέτρο της μείωσης των εισφορών είναι κοστολογημένο λεπτομερώς και οι απώλειες υπολογίζονται στα 100 -150 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση, διαρροή που δεν θεωρείται ανησυχητική αν σκεφτεί κανείς ότι ο ΕΦΚΑ αναμένεται να εμφανίσει πλεόνασμα άνω του 1,5 δισ. ευρώ. Τα ίδια στελέχη θεωρούν ότι οι χαμηλότερες εισφορές θα ωθήσουν πολλούς εισφοροφυγάδες να μπουν στο σύστημα. Αλλωστε, οι εισφορές αναμένεται να αυξηθούν κατά τι λόγω της αύξησης του κατώτατου μισθού από το 2019 και την ταυτόχρονη κατάργηση του υποκατώτατου.
Μέτρο πρόληψης για να μην αυξηθεί η ανεργία στου νέους με την κατάργηση του υποκατώτατου μισθού είναι η επιδότηση εισφορών, που επίσης ανακοινώθηκε στη ΔΕΘ.
Συγκεκριμένα η επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών για τους νέους ως 25 ετών στον ιδιωτικό τομέα θα ανέρχεται σε 50% από 1/1/2019 και σε 100% από 1/1/2020. Θα χορηγηθούν ακόμα κίνητρα σε βάθος διετίας με τη μορφή εισφοροαπαλλαγών και φοροαπαλλαγών για τους νέους επιστήμονες που θα επιστρέψουν στην Ελλάδα.