του Μάριου Ροζάκου
Την εκτίμηση ότι, εφόσον η Ελλάδα συνεχίσει με σοβαρότητα τις μεταρρυθμίσεις, θα μπορέσει στη συνέχεια να πείσει τους Ευρωπαίους εταίρους της να μειωθούν οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα διατύπωσε σήμερα ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, ο οποίος έδωσε επίσης «ψήφο εμπιστοσύνης» στον Κυριάκο Μητσοτάκη. «Οι αγορές ήδη τιμολογούν την πιθανή νίκη Μητσοτάκη. Την περιμένουν και γι’ αυτό είναι πιο σίγουρες για το μέλλον της Ελλάδας», τόνισε από το βήμα του 4ου Οικονομικού Φόρουμ Δελφών.
Όσον αφορά στην ελληνική κρίση, αναγνώρισε ότι οι Ευρωπαίοι έχουν ευθύνες («ορισμένες χώρες θα μπορούσαν να είχαν επιδείξει περισσότερη αλληλεγγύη», σχολίασε), επέκρινε τους υποστηρικτές του Grexit που, όπως είπε, υπήρχαν στη Γερμανία, την Ολλανδία και το ΔΝΤ, αλλά απέδωσε το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για την 8ετή διάρκεια των Μνημονίων στη στάση του ελληνικού πολιτικού συστήματος: «Σε άλλες χώρες υπήρχε συναίνεση στα Μνημόνια, ενώ στην Ελλάδα στοίχισε πολλά δισ. ευρώ η έλλειψη συναίνεσης… Πρέπει πρώτα να κάνεις τα μαθήματά σου και μετά να ζητάς αλλαγές. Οι άλλες χώρες που βρέθηκαν σε πρόγραμμα πήραν απόφαση να το εφαρμόσουν, ενώ η Ελλάδα πάντα αναζητούσε τρόπους να κάνει κάτι διαφορετικό. Κυρίως λόγω των εγχώριων πολιτικών λαθών διήρκεσε τόσο η κρίση στην Ελλάδα».
Τα πρωτογενή πλεονάσματα
Απαντώντας σε ερωτήσεις του δημοσιογράφου Νίκου Χατζηνικολάου, ο κ. Μπαρόζο αναγνώρισε ότι οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα είναι υψηλοί και πρόσθεσε: «Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει η Ελλάδα είναι να σεβαστεί τις δεσμεύσεις της και μετά να ζητήσει αλλαγή των υφιστάμενων όρων. Ξέρω καλά τις ευρωπαϊκές διαδικασίες και αυτή είναι η συμβουλή μου. Εύχομαι και νομίζω ότι είναι εφικτό να γίνουν πιο ευέλικτοι οι σημερινοί όροι. Το μέλλον της Ελλάδας είναι θετικό –το πιστεύω πραγματικά–, εφόσον γίνουν περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις, εφαρμοστούν μέτρα φιλικά για τις επιχειρήσεις». Μάλιστα, υπογράμμισε πως «η Ευρώπη έχει μεγάλο πολιτικό χρέος στην Ελλάδα, γιατί στις πιο δύσκολες συνθήκες οι Έλληνες έδειξαν τη δέσμευσή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αξίζουν την αλληλεγγύη των άλλων χωρών».
Ο εκλογικός κίνδυνος και η νίκη Μητσοτάκη
Ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν και νυν μη εκτελεστικός πρόεδρος της Goldman Sachs International επισήμανε τον κίνδυνο της παροχολογίας ενόψει εκλογών, λέγοντας ότι «η Ελλάδα είναι σε μια πολύ ευαίσθητη στιγμή, καθώς οδεύουμε προς εκλογές και αυτές οι περίοδοι είναι πάντα επικίνδυνες, γιατί η κυβέρνηση έχει τον πειρασμό να διεκδικήσει ψήφους».
Ερωτηθείς σχετικά με την εικόνα των αγορών για την Ελλάδα σήμερα, απάντησε ότι η εμπιστοσύνη έχει ενισχυθεί, γιατί «τιμολογούν ήδη την πιθανή νίκη Μητσοτάκη» και καυτηρίασε το γεγονός ότι «η Ελλάδα έχασε τα τελευταία δύο χρόνια, που ήταν πολύ σημαντικά γιατί η Ευρώπη αναπτυσσόταν πάνω από τις προβλέψεις, ενώ φέτος η Ευρώπη δεν θα αναπτυχθεί τόσο πολύ». Ωστόσο, πρόσθεσε ότι το μέλλον της χώρας θα είναι καλύτερο, διότι, όπως είπε, «η κατάσταση ήταν τόσο κακή, που τώρα μόνο να βελτιωθεί μπορεί, είτε με τη σημερινή πολιτική είτε με πολιτική πιο φιλική προς τις μεταρρυθμίσεις, οι οποίες πρέπει να γίνουν».
Το χρονικό της ελληνικής κρίσης
Όσον αφορά στην ελληνική κρίση, που ξέσπασε κατά τη διάρκεια της θητείας του στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Μπαρόζο παραδέχθηκε ότι η Κομισιόν δεν είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο να χρεοκοπήσει η Ελλάδα, αλλά απέδωσε την αποτυχία αυτή στα… “Greek statistics” και στο γεγονός ότι οι εξουσίες της Επιτροπής και της Eurostat ήταν τότε περιορισμένες.
«Δεν προειδοποιήσαμε, γιατί δεν ξέραμε τα νούμερα. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Ας είμαστε ειλικρινείς. Ο Γιώργος Παπανδρέου ήρθε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και είπε το πραγματικό έλλειμμα δεν είναι αυτό που νομίζαμε, αλλά είναι δεν θυμάμαι πόσες φορές πολλαπλάσιο. Η Επιτροπή μου πρότεινε κανονισμό που θα έδινε εξουσίες στη Eurostat να κάνει ελέγχους στα κράτη-μέλη, αλλά απορρίφθηκε. Οι εξουσίες αυτές δόθηκαν πολύ αργότερα… Δεν μπορούσαμε χωρίς να ξέρουμε τα νούμερα να δράσουμε και δεν είχαμε εργαλεία ελέγχου της αξιοπιστίας των στοιχείων», υποστήριξε.
Ο κ. Μπαρόζο ανέφερε ότι «η Ελλάδα έφθασε πάρα πολύ κοντά στο Grexit», το οποίο, όπως υπογράμμισε, «θα ήταν πολύ χειρότερη επιλογή και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη». Τόνισε ότι η Κομισιόν ήταν πάντα υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη, αλλά «άνθρωποι στο ΔΝΤ και μέρος του συστήματος σε μερικές χώρες, στη Γερμανία και στην Ολλανδία, ήταν υπέρ του Grexit. Η καγκελάριος Μέρκελ ήταν υπέρ της παραμονής της Ελλάδος στο ευρώ, αλλά δεν υπήρχε ομοφωνία». Σύμφωνα με τον ίδιο, οι Ευρωπαίοι έπρεπε να σεβαστούν το 70% των Ελλήνων, που ήθελαν να παραμείνουν στο ευρώ, και να αναλογιστούν τους κινδύνους μετάδοσης. «Ήξερα ότι η επόμενη χώρα που θα πλήττονταν, εάν έφευγε η Ελλάδα, θα ήταν η Πορτογαλία και μετά η Ιταλία», είπε.
Το παρασκήνιο με τη Μέρκελ
Ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν αποκάλυψε και μια συζήτησή του με τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ στις αρχές της ελληνικής κρίσης: «Όταν ξέσπασε η κρίση μιλούσα σχεδόν συνέχεια με την Άνγκελα Μέρκελ κα της ζητούσα να διατεθούν περισσότερα χρήματα, ώστε οι αγορές να πειστούν ότι θα αντιδράσουμε και να μη συνεχίσουν να στοιχηματίζουν κατά των αδύναμων κρατών. Δεν ξέρω αν θυμάστε τη συζήτηση για το περιβόητο «bazooka». Με τη Μέρκελ μιλάω πάντα στα αγγλικά, γιατί τα γερμανικά μου δεν είναι τόσο καλά. Της είπα, λοιπόν, τότε: “Angela, the more you delay, the more you pay” (“Άνγκελα, όσο περισσότερο καθυστερείς, τόσο περισσότερα πληρώνεις”). Η απάντησή της ήταν: “Το ξέρω, αλλά δεν μπορώ να κάνω περισσότερα”, γιατί τότε στη Γερμανία έλεγαν ότι η διάσωση ερχόταν σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Συνθήκη. Ήθελε να κάνει κάτι, αλλά ήταν πολύ προβληματισμένη για την αντίδραση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης. Απ’ αυτή την άποψη, υπήρχε ευθύνη. Θα έπρεπε να κάνουμε περισσότερα».
Το μεταναστευτικό
Ερωτηθείς για τη διαχείριση του μεταναστευτικού από την Ευρώπη, ο κ. Μπαρόζο παραδέχθηκε ότι η Ευρώπη θα έπρεπε να κάνει περισσότερα, αλλά τα κράτη-μέλη θα πρέπει να της δώσουν περισσότερες εξουσίες. «Η Frontex έχει 60 δημοσίους υπαλλήλους στις Βρυξέλλες μόνο. Πώς να ελέγξεις τα σύνορα της Ε.Ε. με 60 ανθρώπους, λιγότερους από ένα αστυνομικό τμήμα στο Παρίσι ή την Αθήνα; Η προσφυγική κρίση άρχισε στο τέλος της δεύτερης θητείας μου. Η έκκλησή μου προς τις κυβερνήσεις να κάνουν περισσότερα δεν απέφερε καρπούς», απάντησε. «Εάν η Ε.Ε. θέλει να διατηρήσει την ελευθερία μετακίνησης στο εσωτερικό της, πρέπει να είναι αξιόπιστη στα εξωτερικά σύνορα. Δεν προτείνω τείχη, αλλά μπορούμε να έχουμε πιο αποτελεσματική πολιτική ελέγχου των συνόρων», συμπλήρωσε. Επισήμανε ακόμα ότι «τα λεγόμενα mainstream κόμματα πρέπει να κάνουν περισσότερα για να υπερασπιστούν την Ε.Ε.».
Αναφορικά με τη χρηματοδότηση της Ε.Ε. προς την Τουρκία προκειμένου να ελέγξει το μεταναστευτικό κύμα προς την Ευρώπη, σχολίασε πως «είναι μια στρατηγική που τουλάχιστον αποδίδει».
Το Brexit
«Κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι η επόμενη μέρα», σχολίασε ο κ. Μπαρόζο για το κρίσιμο θέμα της αποχώρησης της Βρετανίας από την Ε.Ε. «Η Βρετανία είναι πλήρως διαιρεμένη. Είναι εύκολο να πεις “ναι” ή “όχι”. Το δύσκολο είναι μετά να προσδιορίσεις το “ναι” σε μια συγκεκριμένη λύση. Υπήρχε πλειοψηφία για την αποχώρηση από την Ε.Ε., αλλά σήμερα δεν υπάρχει πλειοψηφία στη Βουλή για καμιά λύση. Το πρόβλημα δεν είναι στην Ευρώπη, είναι στη Βρετανία. Θα είναι κακό και για μας και για εκείνους να αποχωρήσουν χωρίς συμφωνία –το λεγόμενο “σκληρό” Brexit. Ας εργαστούμε με ευφυΐα και πραγματισμό, για να βοηθήσουμε τους Βρετανούς φίλους μας να βρεθεί λύση», συμπλήρωσε ο πρώην επικεφαλής της Κομισιόν.