Μοιράζουν παροχές τώρα… ετοιμάζουν λιτότητα για μετά

Του Κωστή Πλάντζου

Μόνος  στις Βρυξέλλες χωρίς τον Ευκλείδη Τσακαλώτο θα βρεθεί σήμερα ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, κύριος Γιώργος Χουλιαράκης, για να μετάσχει στη συνεδρίαση του Eurogroup.  Στους υπουργούς Οικονομικών που θα τον ρωτήσουν γιατί απουσιάζει ο κύριος Τσακαλώτος, θα απαντήσει πως «δεν είναι στην ατζέντα η Ελλάδα» και, όπως όλοι στην Ευρώπη τέτοιες τις ημέρες, δίνει μάχη στη χώρα του για τις εκλογές. Αν όμως ρωτήσουν για τις προεκλογικές παροχές και τις προειδοποιήσεις Στουρνάρα, ο Επίτροπος Μοσχοβισί θα πει πως οι θεσμοί εξετάζουν το θέμα και θα το περιλάβουν στην έκθεσή τους προς το Eurogroup, που θα εξεταστεί μετά τις εκλογές.
 
Απόντος πάντως από τη συνεδρίαση του κυρίου Τσακαλώτου που έχει υπογράψει όλες τις πολιτικές δεσμεύσεις -αλλά και ενόψει πανευρωπαϊκών εκλογών σε 10 μέρες- εκτιμάται πως ίσως περιοριστούν οι αντιδράσεις των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης για το παροχολογικό «κρεσέντο» της κυβέρνησης, ειδικά μετά την ηχηρή προειδοποίηση του κεντρικού τραπεζίτη της χώρας πως δεν υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια για παροχές.
 
Και ενώ η ΤτΕ εκφράζει τον σκεπτικισμό των ευρωπαϊκών κρατών και θεσμών που μετέχουν στο Eurogroup, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών επέλεξε να διαλύσει -από την Αθήνα και μέσω Twitter- τις ανησυχίες των πολιτών της χώρας του, για το εάν αντέχει ή όχι τις ασταμάτητες προεκλογικές παροχές που σωρηδόν καταθέτει για ψήφιση στη Βουλή η κυβέρνηση.  Στις ανησυχίες αυτές, ο κύριος Τσακαλώτος απάντησε πως «η κυβέρνηση έχει σχέδιο, συμμαχίες και “καβάτζα” αν δεν πάει κάτι καλά» για τις παροχές που εξαγγέλλει.
Επιχείρημά του είναι, όπως ανάρτησε στο Twitter, ότι «ο κύριος Στουρνάρας διαβάζει άλλον Προϋπολογισμό».
 
Δεν βγαίνουν οι αριθμοί
 
Για τους ασχολούμενους με τα Οικονομικά της χώρας και μη πάντως, εντός και εκτός συνόρων, προκαλεί τουλάχιστον σύγχυση η δημόσια διαφωνία για τους αριθμούς, μεταξύ των δύο κορυφαίων οικονομικών παραγόντων και καθηγητών Οικονομικών (αλλά και συγκατοίκων ως φοιτητών στην Οξφόρδη). Ειδικά όταν η διαφωνία αυτή επενδύεται με σκωπτικά και απαξιωτικά σχόλια κατά της -ανεξάρτητης από εκλογές και κυβερνήσεις- Τραπέζης της Ελλάδος.
 
Ωστόσο η παρέμβαση και μόνον του Διοικητή της ΤτΕ κυρίου Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος προειδοποίησε δημόσια για τον κίνδυνο λήψης νέων μέτρων λιτότητος λόγω δημοσιονομικού εκτροχιασμού, θυμίζει αναπότρεπτα μέρες του 2009 και την υποχρέωση έγκαιρης προειδοποίησης που φέρει η Τράπεζα της Ελλάδος -ως μέλος του Ευρωσυστήματος και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα-  για να προλαμβάνει έκκρυθμες καταστάσεις στην Οικονομία, στην Ευρωζώνη και τις Αγορές.
 
Ο κύριος Τσακαλώτος δήλωσε χθες στη Βουλή πως «έτσι δουλεύει αυτή η κυβέρνηση. Εμείς κάνουμε πολιτική πάνω στους αριθμούς».
 
Αμέσως μετά όμως, η αποστροφή του κυρίου Τσακαλώτου προς τους αριθμούς έγινε σαφής:
 
–  «Έχουμε κοστολογήσει τα μέτρα του 2019, είναι πάνω από 1 δισ. ευρώ» δήλωσε. Απέφυγε να πει «1,271 δισ. ευρώ» που γράφει η Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου για μερικά μόνον από τα μέτρα που τελικώς ψήφισε η Βουλή. Παρέλειψε να πει και ότι όλες οι «έξτρα» νομοτεχνικές βελτιώσεις και οι βουλευτικές τροπολογίες που έκανε σωρηδόν δεκτές λίγα λεπτά πριν ψηφιστεί το νομοσχέδιο, ήρθαν χωρίς να συνοδεύονται καν από Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου.

– «Κερδίζουμε όμως και 200 εκατομμύρια ευρώ από τις δόσεις» ανέφερε, παρότι η Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου που συνόδευε το νομοσχέδιο έγραφε μόνον τα 60 εκατομμύρια.

– «Τα νούμερα είναι συντηρητικά. Δηλαδή, έχουμε και μια “καβάτζα”, αν κάτι δεν πάει καλά» τόνισε, παρότι για σωρεία μέτρων η Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου δεν αναγράφει καν αριθμους και ποσά, με τη δικαιολογία πως η δημοσιονομική επίπτωση των παροχών «θα εξαρτηθεί από τα πραγματικά γεγονότα» -δηλαδή ό,τι ήθελε προκύψει. Το ίδιο μαλιστα επαναλήφθηκε χθες – από κεκτημένη ταχύτητα προφανώς- και με τροπολογία για τις εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ για κατόχους αγροτεμαχίων, η οποία κατατέθηκε σε άσχετο νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας (για το Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης) μόλις 5 ώρες μετά την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου των «120 δόσεων».

Την ίδια στιγμή όμως χθες, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ανακοίνωνε και στοιχεία για την πορεία εκτέλεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού στο 4μηνο 2019. Το πρωτογενες πλεόνασμα 1,4 δισ. ευρώ που εμφανίζεται εκεί σαν «φωτογραφία της στιγμής» του Απριλίου,  αφορά μόλις στο 1/3 της χρονιάς και όχι  το σύνολο του έτους, αλλά μοιράστηκε ήδη πλέον από χθες σε παροχές.

Μια πιο αναλυτική ματιά όμως στην ανακοίνωση αυτή του υπουργείου Οικοκομικών δείχνει πως το «υπερπλεόνασμα» των 2,1 δισ. ευρώ που εμφανίζει στο 4μηνο, οφείλεται αποκλειστικά σε τρεις παράγοντες:

–  1,175 δισ. ευρώ είναι «έξτρα» έσοδα από την σύμβαση παραχώρησης του Ελ.Βενιζέλος, που δεν τα υπολόγιζε η κυβέρνηση. Αποτελούν όμως έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις και έχουν ειδική χρήση (μείωση χρέους) και δεν προορίζονται για παροχές.
 
–  658 εκατ. ευρώ είναι «περίσσευμα» για πληρωμές αναδρομικών του 2018, που η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει προς την Κομισιόν ότι δεν θα τα αγγίξει, αλλιώς θα αφαιρεθούν και αυτά από το πρωτογενές πλεόνασμα της χρονιάς.
 
–   Πάνω από 150 εκατ. ευρώ αφορούν «πάγωμα» πληρωμών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, εξέλιξη που δείχνει ότι τα ΠΔΕ θα αποτελέσει και πάλι την «καβάτζα» ασφαλείας για παροχές που είχε κατά νου ο υπουργός Οικονομικών.

Και πριν ανακοινωθούν όμως χθες όλα τα στοιχεία αυτά, με βάση τα όσα ήταν γνωστά ήδη ως στοιχεία α΄3μήνου 2019 (έως τον Μάρτιο), ο διοικητής της ΤτΕ κύριος Γιάννης Στουρνάρας ξεκαθάρισε δημόσια πως η εικόνα από τους λογαριασμούς του Κράτους δείχνει «μηδέν υπερπλέονασμα» για παροχές το 2019.
 
Με άλλα λόγια, αποκαλύπτει ότι οι παροχές δεν «τρώνε» απλώς τον δημοσιονομικό χώρο (1,140 δισ. ευρω) που επικαλείται για φέτος η κυβέρνηση, αλλά αδειάζουν τα κρατικά ταμεία και απειλούν όχι μόνον το «υπερπλεόνασμα» της χρονιάς, αλλά και την επίτευξη ακόμη του ελάχιστου στόχου 3,5% του ΑΕΠ για το 2019. Και αυτό ισοδυναμεί με κίνδυνο για λήψη και έκτακτων μέτρων, εάν δεν αντιστραφεί η κατάσταση στα επόμενα 2/3 της χρονιάς.

Στο «λογαριασμό» όμως δεν έβαλε κανείς ακόμα ότι την στιγμή που δίδονται πχ 830 εκατ. ευρώ για παροχή 13ης σύνταξης την Δευτέρα,  εκκρεμουν και δεν εκδίδονται 250.000 αιτήσεις για συντάξεις κόστους 1,2 δισ. ευρώ. Τα 1,2 δισ. ευρώ είναι «έξτρα» στα 600 εκατ. καθυστερούμενες οφειλές των Ταμείων για εφάπαξ και άλλες παροχές σε συνταξιούχων που έχουν ήδη εκκαθαριστεί αλλά δεν είχαν καταβληθεί ως τον  Απρίλιο. Και είναι «έξτρα» σε άλλα 1,5-2 δισ. χρέη του δημοσίου σε ιδιώτες, τα οποία είχαν ήδη καταστεί ληξιπρόθεσμα ως τότε –και αυξάνονται συνεχώς μήνα με τον μήνα από τον Δεκέμβριο και μετά.

Κανείς δεν συνυπολόγισε επίσης σε αυτά τα 4 δισ. ευρώ που «τελεσίδικα» αναγνωρίζουν ήδη τα δικαστήρια (αλλά και δημόσια προ ημερών η υπουργός Εργασίας κυρία Έφη Αχτσιόγλου) για παλαιούς συνταξιούχους , για την περίοδο από Ιούνιο 2015 έως Μάιο 2016 που ίσχυσε ο Νόμος Κατρούγκαλου -χωρίς αναδρομικά προ του 2015- ή τυχόν άλλα αναδρομικά από Μάιο 2016 έως Δεκέμβριο 2018 τα οποία διεκδικούν συνταξιούχοι.

Και αυτά είναι μέρος μόνον, από όσα δισεκατομμύρια ευρώ αναμένεται να κριθούν και να επιδικαστούν τις προσεχείς ημέρες ή εβδομάδες για αποκατάσταση παλαιών ή νέων συντάξων, όταν το ΣτΕ κρίνει στο σύνολό του τον ν.Κατρούγκαλου. Ούτε όμως περιλαμβάνουν και τις αποφάσεις για επαναφορά των δώρων στους εν ενεργεία δημοσίους υπαλλήλους, ή και άλλα αναδρομικά για νυχτερινές αποζημιώσεις ενστόλων που τυπικά έπρεπε να τις λαμβάνουν από το 2017 ήδη, με βάση το νέο Μισθολόγιο.

Τον πιο καθοριστικό ρόλο όμως στα δημόσια οικονομικά παίζουν πάντα οι κυβερνήσεις και, όπως και στο παρελθόν, ο υπουργός Οικονομικών κύριος Τσακαλώτος που θέτουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική και νομισματική σταθερότητα

Θα αντιμετωπίσει τον σκεπτικισμό των Ευρωπαίων ομολόγων του και των ευρωπαϊκών θεσμών, αποφεύγοντας χωρίς την παρουσία του πολιτικά υπεύθυνου για την τήρηση των συμφωνηθέντων  και των δεσμεύσεων –που εκφράστηκαν και με την ηχηρή προειδοποίηση Είναι από τις ελάχιστες φορές (δύο μόλις στο παρελθόν) που ο κύριος Τσακαλώτος δεν θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης. Επίσημη εξήγηση, ότι δεν αποτελεί.
Λεπτομέρεια: από την εποχή που συνόδευε τον Γιάνη Βαρουφάκη στις Βρυξέλες, δύο μόνον φορές στο παρελθόν έλειψε από Eurogroup ως υπουργός Οικονομικών ο κύριος Ευκλείδης Τσακαλώτος σε αυτά α 4 τελευταία χρόνια.
 
1.  Στις 13 Ιουλίου 2015, μία μόλις ημέρα μετά τη Συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής για την Ελλάδα, στη συνεδρίαση του Eurogroup εκπροσώπησε την χώρα μας (ως πρόεδρος του ΣΟΕ τότε) ο κύριος Γιώργος Χουλιαράκης. Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος επέστρεψε στην Αθήνα, προκειμένου να μετάσχει και ως βουλευτής στην ψήφιση των πρώτων σκληρών μέτρων λιτότητας (στις 15/7) που οδήγησαν ένα μήνα μετά και στο 3οΜνημόνιο.
 
2.  Στις 13 Ιουλίου 2017, και πάλι ο κύριος Χουλιαράκης (ως αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών πλέον) αντί του κ.Τσακαλώτου, στο Eurogroup, καθώς και τότε η συνεδρίαση δεν περιελάμβανε την Ελλάδα στην ατζέντα του. Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών τότε, ο κ. Τσακαλώτος έχει πάθει ωτίτιδα και οι ιατροί του απαγόρευσαν να ταξιδέψει αεροπορικώς.