Mνημόνιο χωρίς λεφτά αλλά ελάφρυνση χρέους καλείται να «γράψει» η κυβέρνηση

Του Αργύρη Παπαστάθη

Παράλληλα με την εφαρμογή της ουράς του τρίτου μνημονίου, η κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά στο δύσκολο εγχείρημα της συγγραφής του “ολιστικού προγράμματος ανάπτυξης” που σύμφωνα με τις επαφές Χουλιαράκη-Τσακαλώτου σε Euro Working Group και Βερολίνο (Πέμπτη και Παρασκευή) θα πρέπει να θυμίζει ένα νέο μνημόνιο το οποίο αυτή τη φορά θα συνδεθεί με την ελάφρυνση του χρέους σε δόσεις. 

Η εκδοχή του κειμένου που κατατέθηκε προ ημερών στους Θεσμούς από την ελληνική πλευρά θεωρήθηκε ανεπαρκής και έτσι η κυβέρνηση θα πρέπει να συμπεριλάβει ρήτρες μεταρρυθμίσεων και μη αντιστρεψιμότητας των μέτρων των τριών προηγούμενων μνημονίων για να προχωρήσουν ομαλά οι διαδικασίες. 

Ο υπουργός οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος έχει μπροστά του μία δύσκολη σειρά συναντήσεων από την ετήσια σύνοδο του ΔΝΤ το προσεχές Σαββατοκύριακο έως το Eurogroup της Σοφίας στις 27 Απριλίου όπου θα παρουσιάσει το ολιστικό πρόγραμμα ανάπτυξης στην ανανεωμένη του εκδοχή. 

Η διαφορά του “ολιστικού πρπγράμματος” με τα προηγούμενα μνημόνια είναι ότι Ελλάδα δεν θα παίρνει πλέον δόσεις αλλά ελάφρυνση χρέους σε δόσεις η οποία όμως θα αποφασιστεί αφότου ολοκληρωθούν τα 88 προαπαιτούμενα της 3ης αξιολόγησης και ολοκληρωθεί το σχέδιο που καλείται αυτή τη φορά να το γράψει η ελληνική πλευρά. Αυτό είναι το κλίμα που μεταδίδουν διπλωματικές πηγές και μετά τη συνάντηση του Έλληνα υπουργού Οικονομικών με το Γερμανό ομόλογό του Όλαφ Σολτς στο Βερολίνο.

Ας δούμε τι πήγε στραβά με το πρώτο σχέδιο (draft) του ολιστικού προγράμματος που απορρίφθηκε χωρίς πολλούς επαίνους.

Τι λέει το πρώτο «ολιστικό πρόγραμμα»

Όπως πληροφορείται το newmoney.gr το προσχέδιο του λεγόμενου «ολιστικού προγράμματος ανάπτυξης» που συζητήθηκε στο Euro Working Group της Πέμπτης και αναμένεται να παρουσιαστεί πολύ αλλαγμένο (μετά τις αντιδράσεις) στο άτυπο Eurogroup της Σόφιας στις 27 Απριλίου από τον κ. Τσακαλώτο.

Το πολυσέλιδο κείμενο με τίτλο «Ελλάδα, μια στρατηγική ανάπτυξης για το μέλλον» βρίθει γενικόλογων αναφορών για πολιτικές πρωτοβουλίες που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και την απασχόληση και περιέχει στο τέλος ένα δισέλιδο παράρτημα με ένα πινακάκι (περίπου σαν κι αυτά που υπάρχουν στα μνημόνια) όπου καταγράφονται, πάλι με ασαφή τρόπο, ορισμένες δράσεις οι οποίες «αναμένεται να εμπλουτιστούν». 

Τα πιο σημαντικά σημεία είναι τα εξής:

-Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι είναι δικαιολογημένη (warranted) η αύξηση του κατώτατου μισθού αφού προηγηθεί μελέτη επιπτώσεων. Παράλληλα ζητεί να επανέλθουν η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης και της επεκτασιμότητας των συλλογικών συμβάσεων. Στο πινακάκι του παραρτήματος και οι δύο δράσεις τοποθετούνται στο τρίτο τρίμηνο του 2018 δηλαδή αμέσως μετά την ολοκλήρωση του μνημονίου φέτος τον Αύγουστο.

-Στα δημοσιονομικά δεν υπάρχει πουθενά αναφορά στο ήδη ψηφισμένο πακέτο μείωσης των συντάξεων και του αφορολόγητου από το 2019 και μετά. Αναφέρεται όμως η πρόβλεψη της κυβέρνησης ότι «η Ελλάδα είναι στην ορθή τροχιά για να πετύχει το στόχο για πλεόνασμα 3,5% χωρίς ανάγκη για νέα μέτρα αλλά αντιθέτως αναμένεται να υπάρξει επιπλέον δημοσιονομικός χώρος».

-Παρά την προειδοποίηση του διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα, ο κ. Τσακαλώτος συμπεριέλαβε και μια παράγραφο για την ανάγκη να δημιουργηθούν συνεταιριστικές τράπεζες. «Για να υπάρχει και το δικό μας, αριστερό στίγμα», φέρεται να είπε ο Υπουργός σε συνομιλητές του. Η παράγραφος αυτή προκάλεσε έκπληξη στους Θεσμούς.

-Όλα τα δύσκολα θέματα που απαιτούν παρεμβάσεις στο κράτος και τη γραφειοκρατία μετατίθενται για μετά τη λήξη της θητείας της παρούσας κυβέρνησης. Έτσι, στο πινακάκι του παραρτήματος η κινητικότητα στο Δημόσιο τοποθετείται στο τέταρτο τρίμηνο του 2019, το ίδιο και η έκδοση σύνταξης σε μια ημέρα. Η δράση για την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής «εκτοξεύεται» ακόμη πιο μακριά, στο δεύτερο τρίμηνο του 2020. 

Η απάντηση και οι «τρύπες» του 2017 στα στοιχεία της Eurostat

Αρμόδιες πηγές συνοψίζουν τις αντιδράσεις που εισέπραξε η κυβέρνηση από Βρυξέλλες και Βερολίνο ως εξής:

-Για το θέμα του κατώτατου μισθού υπάρχει απόλυτο «βέτο» σε τυχόν μονομερή ενέργεια της κυβέρνησης να την αύξησή του. Το σκεπτικό είναι ότι αν συμβεί κάτι τέτοιο για ψηφοθηρικούς λόγους θα γκρεμιστεί εν μια νυκτί η ανταγωνιστικότητα που αποκτήθηκε με σκληρές θυσίες τα τελευταία χρόνια: θα αυξηθεί η ανεργία, θα υπονομευτούν οι προοπτικές ανάπτυξης και οι εξαγωγές και η Ελλάδα θα διώξει μακριά τις αναγκαίες ξένες επενδύσεις. Η απάντηση που δίνουν οι Θεσμοί είναι «ναι» στην αύξηση του κατώτατου μισθού αλλά σε σύνδεση με την παραγωγικότητα, σταδιακά και σε ένα βάθος χρόνου, και όχι ως πυροτέχνημα που θα γυρίσει μπούμερανγκ.

-Για τα ψηφισμένα μέτρα για το αφορολόγητο και τις συντάξεις υπάρχει μηδενική ελαστικότητα για εκπτώσεις και αναβολές στην εφαρμογή τους. Επιπλέον, οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι υπάρχει κίνδυνος να προκύψουν άγνωστες τρύπες στα δημοσιονομικά από τα τελικά στοιχεία του 2017 που αναμένεται να ανακοινώσει μέσα στο μήνα η Eurostat κάτι που ενδέχεται να έχει επιπτώσεις και στο 2018. Τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια; Ότι οι Θεσμοί θεωρούν υπεραισιόδοξες τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης ότι θα υπάρχει διαρκής υπέρβαση στόχων. Επίσης αν επιβεβαιωθεί το δυσοίωνο σενάριο, το ΔΝΤ ενδέχεται μέσω Eurostat να αποκτήσει «πάτημα» ώστε να πιέσει τον Μάιο στο Hilton το αφορολόγητο να έρθει το 2019.