Οι επικεφαλής των κύριων θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης δήλωσαν ότι η ευρωζώνη πρέπει να αυξήσει τη δημοσιονομική του δύναμη για να διορθώσουν την κατεστραμμένη οικονομία καθώς αναζητούν μία λύση μετά το αδιέξοδο για έκδοση κοινών ομολόγων.
Ένας διευρυμένος προϋπολογισμός θα πρέπει να είναι το «όχημα» των προσπαθειών για την αναζωογόνηση της ανάπτυξης μετά την πανδημία του κορωνοϊού, δήλωσε την Πέμπτη η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ουρσούλα φον ντερ Λάιεν στους ευρωβουλευτές της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Οι ηγέτες της ΕΕ θα έχουν μια «στρατηγική συζήτηση» για το σχέδιο προϋπολογισμού, μέσω τηλεδίασκεψης, την ερχόμενη εβδομάδα, δήλωσε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Τσαρλς Μισέλ, ο οποίος ηγείται των συναντήσεων τους.
Ο προϋπολογισμός είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής της ΕΕ, αφού επιτρέπει στους αγρότες να ανταγωνίζονται τις φτηνές εισαγωγές από τον αναπτυσσόμενο κόσμο, βοηθά τα φτωχότερα κράτη να φθάσουν τα πλουσιότερα και υποστηρίζει επενδυτικά έργα της Ένωση, από τον τομέα των υποδομών έως την ακαδημαϊκή έρευνα. Υπό κανονικές συνθήκες καθορίζεται στο ύψος του ενός τρισ. ευρώ (1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια) το οποίο κατανέμεται στις 27 χώρες για επτά χρόνια, ωστόσο, στην παρούσα φάση, ένα μέρος του προϋπολογισμού θα απαιτηθεί για την χρηματοδότηση προγραμμάτων για την στήριξη της οικονομίας μετά τον Covid-19.
Αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες επιδιώκουν να αυξήσουν τον προϋπολογισμό, τις προκαταβολικές δαπάνες και να συμπληρώσουν τις συνεισφορές με το δανεισμό, αφού μια πιο ριζοσπαστική πρόταση για κοινή έκδοση χρέους αντιμετώπισε αντίσταση από χώρες όπως η Ολλανδία και η Γερμανία.
Τα μέλη της ΕΕ συνεισφέρουν στον προϋπολογισμό βάσει του μεγέθους και της οικονομικής τους δύναμης, καθιστώντας τον τη μόνη σημαντική μορφή άμεσων δημοσιονομικών μεταβιβάσεων πόρων από πλουσιότερες χώρες σε φτωχότερες. Είναι το μόνο εργαλείο «που εμπιστεύονται όλα τα κράτη μέλη, το οποίο υπάρχει ήδη και μπορεί να ενεργοποιηθεί ταχύτατα», δήλωσε την Πέμπτη Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Είναι διαφανής και είναι η στιγμή να δοκιμαστεί ως ένα μέσο συνοχής, σύγκλισης και επενδύσεων».
Η χρήση του κοινού προϋπολογισμού, μπορεί να είναι πιο επιθυμητή για τον πλούσιο βορρά, αλλά δεν είναι σαφές εάν θα ικανοποιούσε την Ιταλία και τις άλλες νότιες χώρες που επλήγησαν περισσότερο από τον ιό.
Η συζήτηση σχετικά με τον τρόπο χρηματοδότησης της οικονομικής ανάκαμψης έρχεται την ώρα που οι κυβερνήσεις αρχίζουν να σκιαγραφούν πόσο περισσότερο θα παραμείνουν σε ισχύ τα περιοριστικά μέτρα για την πρόληψη μετάδοσης της λοίμωξης. Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε την Τετάρτη ότι δεν θα επιτρέπονται μεγάλα γεγονότα όπως αγώνες ποδοσφαίρου, συναυλίες και φεστιβάλ πριν από τα τέλη Αυγούστου το νωρίτερο, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε χαλάρωση των κανόνων περιορισμού, «αναπόφευκτα» θα οδηγήσει σε άνοδο νέων κρουσμάτων και ενδέχεται να πρέπει να επιβληθούν εκ νέου περιορισμοί έως ότου βρεθεί ένα εμβόλιο.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν ήδη δεσμεύσει 3 τρισεκατομμύρια ευρώ για να μετριάσουν το χτύπημα από την πανδημία και θα χρειαστούν «πολλά περισσότερα», δήλωσε την Πέμπτη η Ούρσουλα φον ντερ Λάιερ.
Με υπερχρεωμένες οικονομίες, όπως αυτή της Ιταλίας, που βρίσκεται σε κάθετη πτώση, οι ηγέτες έχουν αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητά τους να πληρώσουν το λογαριασμό χωρίς να στηρίζονται από τους πλουσιότερους συναδέλφους τους.
Παρά τις μαζικές αγορές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τα ιταλικά 10ετή ομόλογα διαπραγματεύονταν στο 1,73% την Πέμπτη, διπλάσια από την απόδοση που ζητούσαν οι επενδυτές στα μέσα Φεβρουαρίου. Ενώ το κόστος δανεισμού παραμένει πολύ χαμηλότερο από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν κατά την κρίση του δημόσιου χρέους πριν από οκτώ χρόνια, το συναίσθημα θα μπορούσε να αλλάξει γρήγορα εάν οι ηγέτες της ΕΕ αποτύχουν να παρουσιάσουν μια πειστική απάντηση.
Οι υπουργοί Οικονομικών του μπλοκ θα συζητήσουν το πακέτο προτάσεων, όπως ένα ταμείο ασφάλισης της απασχόλησης ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ και πιστωτικά όρια έως 240 δισεκατομμύρια ευρώ από τον ESM αργότερα την Πέμπτη. Το αμφισβητούμενο θέμα της κοινής έκδοσης χρέους θα μπορούσε επίσης να προκύψει στην αποψινή τηλεδιάσκεψη, ωστόσο αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι δεν αναμένουν «μάχη» για το θέμα, τουλάχιστον έως ότου οι ηγέτες συναντηθούν στις 23 Απριλίου.
Δημοσκοπήσεις οι οποίες δείχνουν απότομη άνοδο των ευρωσκεπτικιστών πιέζουν τον Ιταλό πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε να κάνει υποχωρήσεις προς τις χώρες της βόρειας Ευρώπης την επόμενη εβδομάδα. Αλλά ακόμη και μια συμφωνία για την αύξηση του προϋπολογισμού θα είναι δύσκολη υπόθεση – οι κυβερνήσεις ξόδεψαν μεγάλο μέρος του Φεβρουαρίου για μια αύξηση δαπανών αξίας κάτω του 0,1% του συνολικού ΑΕΠ τους.
Δύο αξιωματούχοι της ΕΕ στις Βρυξέλλες δήλωσαν ότι τα θεσμικά όργανα του μπλοκ θα περιμένουν καθοδήγηση από τους ηγέτες προτού παρουσιάσουν μια ενημερωμένη πρόταση προϋπολογισμού τις επόμενες εβδομάδες. Το μέγεθος της πρότασης θα εξαρτηθεί από το μέγεθος της οικονομικής ύφεσης, ανέφερε ένας από τους αξιωματούχους.