της Μαριάννας Τζάννε
Αμέσως μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών, σκοπεύει το υπουργείο Περιβάλλοντος να ξεκινήσει την τακτοποίηση των αυθαίρετων οικισμών, μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις, που με νομοθετική ρύθμιση έχουν εξαιρεθεί από την ανάρτηση, για να μην εμποδίσουν την κύρωση των δασικών χαρτών.
Τη βεβαιότητα ότι η ρύθμιση για τους αυθαίρετους οικισμούς θα έρθει πολύ γρήγορα εξέφρασε την περασμένη εβδομάδα, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος. «Ήταν πολιτική επιλογή να κυρώσουμε το 99% των δασικών χαρτών και να αφήσουμε το 1% προς επίλυση στο μέλλον. Εάν οι υπηρεσίες των δήμων δεν ανταποκριθούν έγκαιρα, τότε θα ρίξουν το νόμο», δήλωσε παρουσία 11 Περιφερειαρχών ο κ. Φάμελλος.
Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό, μέχρι σήμερα, στοιχεία για τα όρια των δήμων και των οικιστικών πυκνώσεων έχει δώσει το 47% των ΟΤΑ. Η τελευταία προθεσμία που έχει δοθεί για να υποβάλλουν τα στοιχεία τους είναι η 12η Ιουνίου. Τόνισε ωστόσο ότι η διαδικασία επείγει καθώς η πολεοδόμηση των αυθαίρετων οικισμών θα γίνει αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ανάρτησης, χαρακτηρίζοντας μια σύνθετη διαδικασία που θα πρέπει να λάβει υπόψη το ισοζύγιο δάσους της χώρας, διαφορετικά κινδυνεύει να πέσει στο ΣτΕ.
Για το ΥΠΕΝ το θέμα των δασικών χαρτών εξακολουθεί να αποτελεί γόρδιο δεσμό. Ο λόγος είναι ότι ο δήμοι συνεχίζουν να κρύβουν κάτω από το χαλί, τους αυθαίρετους οικισμούς, παραμένοντας διστακτικοί στην υποχρέωση να αποτυπώσουν, το μέγεθος και την έκταση της αυθαίρετης δόμησης που έχει προβλέψει με νομοθετική ρύθμιση το υπουργείο Περιβάλλοντος.
Η κατάρτιση των δασικών χαρτών που περιλαμβάνεται στα προαπαιτούμενα της συμφωνίας με τους θεσμούς και είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να προχωρήσει η κτηματογράφηση του υπόλοιπου της χώρας, προσκρούει σε ένα σοβαρό εμπόδιο: το έλλειμμα εμπιστοσύνης των ΟΤΑ στους δασικούς χάρτες γεγονός που επιβεβαιώνει ο πολύ μικρός αριθμός εκτάσεων που έχουν καταχωρηθεί στους ψηφιακούς ορθοφωτοχάρτες της ΕΚΧΑ. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στους αναρτημένους δασικούς χάρτες σε 34 περιοχές σε όλη την χώρα, έχουν δηλωθεί μόλις 26.697 στρέμματα οικιστικών πυκνώσεων (αυθαίρετοι οικισμοί).
100.000 στρέμματα αυθαίρετων οικισμών
Από τα νούμερα αυτά έχουν εξαιρεθεί 1.932.269 στρέμματα που αφορούν τους οικισμούς με εγκεκριμένα όρια από την διοίκηση, οι οποίοι αποτυπώνονται με πορτοκαλί χρώμα και οι οικισμοί με μη εγκεκριμένα όρια, χρώματος κίτρινου που έχουν οριοθετηθεί με άλλες διατάξεις και ¨κρύβουν” οικισμούς-φαντάσματα. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων κ. Νίκο Μπόκαρη, υπάρχουν δήμοι που έχουν δηλώσει οικιστικές πυκνώσεις, χωρίς να έχουν αναρτηθεί ακόμη στην περιοχή τους οι δασικοί χάρτες, όπως για παράδειγμα ο δήμος Λαυρεωτικής. Συνολικά μαζί με τους δήμους αυτούς, η έκταση των αυθαίρετων οικισμών που έχει δηλωθεί ξεπερνά, όπως αναφέρει, τα 100.000 στρέμματα. Θεωρείται όμως ακόμη πολύ περιορισμένη, όταν οι εκτιμήσεις των δασολόγων μιλούν για πάνω από 700.000 στρέμματα που καλύπτουν οι αυθαίρετοι οικισμοί σε όλη την επικράτεια.
Σφίγγει τα λουριά το νέο μνημόνιο
Σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νέου μνημονίου, έως τον προσεχή Σεπτέμβριο πρέπει να έχουν κυρωθεί οι δασικοί χάρτες που δεν έχουν αντιρρήσεις και το αργότερο ως τον Μάρτιο του 2018, όσοι έχουν αντιρρήσεις. Επιπλέον έως τον Ιούλιο θα πρέπει να έχει προχωρήσει ο διαγωνισμός για τους δασικούς χάρτες που αφορούν το υπόλοιπο της χώρας.
Από τις αρχές του χρόνου ο κ. Φάμελλος έχει επιδοθεί σε εντατικό «μασάζ» δήμων και περιφερειών για να ενθαρρύνει την προσκόμιση των στοιχείων από τους ΟΤΑ και σε μπαράζ υπουργικών αποφάσεων για να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Το υπουργείο, υποστηρίζει ότι είναι χρυσή ευκαιρία η οριοθέτηση των οικισμών, η οποία θα διασφαλίσει τα δικαιώματα των πολιτών και θα τους αποτρέψει από την υποβολή ατελών, αλλά άσκοπων αντιρρήσεων, συμβάλλοντας παράλληλα στην αποσυμφόρηση των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ). Τονίζει μάλιστα ότι η έλλειψη ανταπόκρισης από τους δήμους, εγείρει αμφισβητήσεις για τις οικιστικές περιοχές με κίνδυνο την απώλεια δικαιωμάτων σε περιοχές αυθαίρετων οικισμών.
Γιατί αντιδρούν οι δασολόγοι
Η υπόθεση των οικιστικών πυκνώσεων, πέρα από την απροθυμία των δήμων έχει ξεσηκώσει πλήθος αντιδράσεων και από επιστημονικούς και περιβαλλοντικούς φορείς. Αίτηση για ακύρωση της υπουργικής απόφαση, σχετικά με τον καθορισμό των κριτηρίων προσδιορισμού της οικιστικής πύκνωσης, έχουν υποβάλλει στο Συμβούλιο της Επικρατείας το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο, η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων, η WWF Hellas, ο δικηγορικός σύλλογος Θεσσαλονίκης κ.α. Η υπόθεση εκδικάστηκε στα τέλη Μαρτίου από πενταμελής σύνθεση του 5ου τμήματος του ΣτΕ και εκκρεμεί η απόφαση. Οι προσφεύγοντες εγείρουν θέματα συνταγματικής τάξης και υποστηρίζουν ότι «τα μέτρα που έχουν ληφθεί από τον κοινό νομοθέτη για την προστασία των δασών μπορούν να μεταβληθούν μόνο προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της προστασίας και όχι της εξαίρεσης δασικών εκτάσεων. Και τούτο γιατί οι οικιστικές πυκνώσεις εξαιρούνται της ανάρτησης των δασικών χαρτών παρότι δεν είναι μη δασικές, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στους δασικούς χάρτες». Θέτουν επίσης σοβαρό προβληματισμό ως προς την επιδίωξη της πολεοδομικής τους αξιοποίησης αλλά και θέμα δασικού κεκτημένου.
‘Οπως αναφέρεται στην εισήγηση του ΣτΕ, η εξαίρεση από τους δασικούς χάρτες «δεν συνιστά μέτρο πρόσφορο για την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων». Ωστόσο, η υπόθεση των δασικών χαρτών αποδεικνύεται ακόμη πιο σύνθετη. Στο ΣτΕ εκκρεμεί άλλη μια απόφαση που αφορά προγενέστερη προσφυγή. Στην πραγματικότητα οι προσφεύγοντες, ανοίγουν θέματα νομιμότητας της κτηματογράφησης της χώρας, λόγω έλλειψης δασολογίου, με το ΣτΕ να διερευνά την γενιά κτηματογραφήσεων του 2007, ζητώντας μια σειρά από διευκρινιστικές απαντήσεις από την διοίκηση. Όπως αν στις περιοχές των 107 ΟΤΑ ελήφθησαν υπ’ όψιν οι δασικοί χάρτες και για ποιες εξ αυτών, αν οι δασικοί χάρτες έχουν καταρτισθεί σύμφωνα με όσα κρίθηκαν με την 32/2013 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ σχετικά με τον ορισμό του δάσους και αν έχουν εκδοθεί για αυτές πράξεις χαρακτηρισμού.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι απαντήσεις που έχουν δοθεί δεν είναι επαρκής, μολονότι η απόφαση αυτή αποτελεί βασική προϋπόθεση για να ξεκαθαρίσει και το ζήτημα με τις οικιστικές πυκνώσεις.