του Κωστή Πλάντζου
Μια τρύπα στο νερό αποδείχθηκαν οι αυξήσεις άμεσων και έμμεσων φόρων ύψους 3,4 δισ. ευρώ, που επέβαλε η κυβέρνηση το 2017. Αντί να δει αύξηση εσόδων, το Δημόσιο έχασε και έσοδα που εισέπραττε πριν αυξηθούν οι φόροι!
Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους υπολόγιζε πέρυσι τον Μάιο ότι θα προκύψει αύξηση εσόδων 2 δισ. ευρώ από τη νέα κλίμακα φορολογίας εισοδήματος και τη μείωση του αφορολογήτου για αγρότες και μισθοσυντήρητους, από τις αυξήσεις φόρων για τα εισοδήματα από ενοίκια και μερίσματα, από τις αυξήσεις συντελεστών ΕΝΦΙΑ για οικόπεδα, καθώς και από την μονιμοποίηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Άλλα 1,481 δισ. ευρώ υπολόγιζε να προκύψουν για το Κράτος και από τις αυξήσεις εμμέσων φόρων σε ΦΠΑ, καφέ, καπνό, ηλεκτρονικά τσιγάρα, κρασί, μπύρα, ίντερνετ, καύσιμα, συνδρομητική τηλεόραση κλπ που επεβλήθησαν το 2017 (του πετρελαίου θέρμανσης η αύξηση είχε ξεκινήσει από τον Οκτώβριο του 2016).
Ποιο ήταν τελικά το αποτέλεσμα;
Αντί να κερδίζει από την επιβολή φόρων, το κράτος χάνει εφέτος 72 εκατομμύρια ευρώ σε σχέση με πέρυσι (και σε μια χρονιά μάλιστα που θα κλείσει και με -οριακή έστω- Ανάπτυξη, αντί ύφεσης όπως το 2016)!
Συγκεκριμένα, τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού αποκαλύπτουν ότι, στο ενδεκάμηνο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2017, το Δημόσιο εισέπραξε μόλις 132 εκατομμύρια ευρώ περισσότερα από το αντίστοιχο διάστημα του 2016, ενώ τα υπόλοιπα 3,3 δισ. ευρώ δεν προέκυψαν ποτέ για το Δημόσιο. Και για το σύνολο της χρονιάς, από τα μέτρα του 2017 το Δημόσιο διαπιστώνεται πως χάνει 886 εκατομμύρια ευρώ από άμεσους φόρους εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ σε σχέση με πέρυσι, ενώ κερδίζει από έμμεσους φόρους 814 εκατ. ευρώ (-72 εκατ. ευρώ).
Πώς έγινε η «ζημιά»
1. Άμεσοι φόροι εισοδήματος: μείωση εσόδων κατά 434 εκατομμύρια ευρώ. Στο ενδεκάμηνο πέρυσι είχαν εισπραχθεί 12,119 δισ. ευρώ ενώ στο ενδεκάμηνο φέτος 11,685 δισ. ευρώ. Ο νέος στόχος για το 2017 είναι πλέον να εισπραχθούν άμεσοι φόροι εισοδήματος 12,897 δισ. ευρώ, ενώ το 2016 είχαν εισπραχθεί 13,379 δισ. ευρώ (-482 εκατομμύρια φέτος).
2. ΕΝΦΙΑ – Φόροι στην Περιουσία: μείωση εσόδων κατά 336 εκατομμύρια ευρώ. Στο ενδεκάμηνο πέρυσι είχαν εισπραχθεί 3,145 δισ. ευρώ ενώ φέτος 2,809 δισ. ευρώ. Για το 2017 ο στόχος είσπραξης μειώθηκε στα 3,200 δισ. ευρώ, έναντι 3,604 δισ. ευρώ που είχαν εισπραχθεί συνολικά το 2016 (-404 εκατ. ευρώ)
3. Έμμεσοι φόροι: αύξηση εσόδων κατά 902 εκατομμύρια ευρώ. Με τις αυξήσεις ΦΠΑ όλων των εμμέσων φόρων από 1.1.2017, στο ενδεκάμηνο εφέτος το Δημόσιο εισέπραξε 15,193 δισ. ευρώ, έναντι 14,291 δισ. στο ενδεκάμηνο πέρυσι. Παρόλα αυτά σε ορισμένες κατηγορίες έμμεσων φόρων τα έσοδα μειώθηκαν αντί να αυξηθούν λόγω των νέων φόρων που ίσχυσαν από 1.1.2017, όπως κατά 250 εκατ. ευρώ στα έσοδα στα ποτά και στα τσιγάρα: το Δημόσιο εισέπραξε 537 εκατ. ευρώ από ΦΠΑ καπνικών στο ενδεκάμηνο φέτος έναντι 645 εκατ. ευρώ πέρυσι (ή -108 εκατ. ευρώ) και 2,469 δισ. ευρώ από ειδικούς φόρους έναντι 2,711 στο ενδεκάμηνο πέρυσι (ή -242 εκατ. ευρώ). Ο στόχος για ολόκληρο το 2017 έχει τεθεί πλέον στα 16,354 δισ. ευρώ, έναντι είσπραξης 15,540 δισ. ευρώ κατά το 2016 (+814 εκατ. ευρώ).
Και ενώ η επιβολή άμεσων και έμμεσων φόρων 3,5 δισ. έπληξε κατεξοχήν τις χαμηλές και μεσαίες οικονομικά τάξεις (μείωση αφορολογήτου, φόροι και ΦΠΑ σε βασικά είδη διαβίωσης κλπ) ενώ κόντεψαν να τινάξουν στον αέρα τον κρατικό προϋπολογισμό, τα πρωτογενή πλεονάσματα και το πλεόνασμα διέσωσαν δύο «τρικ» που μεταχειρίστηκε η κυβέρνηση:
1ον: καταιγίδα κατασχέσεων αλλά και εθελοντική αποκάλυψη «μαύρου χρήματος» απέφεραν 2,709 δισ. ευρώ από εισπράξεις άμεσων και έμμεσων φόρων Παρελθόντων Οικονομικών Ετών, έναντι 2,302 δισ. ευρώ στο ενδεκάμηνο πέρυσι.
2ον: «προληπτική» περικοπή πληρωμών από το Δημόσιο, πέραν από όσο απαιτούσε το Μνημόνιο και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι συνολικά ο κρατικός προϋπολογισμός προβλέπει και επιτρέπει για φέτος κρατικές δαπάνες 50,515 δισ. ευρώ, αλλά από Ιανουάριο έως Νοέμβριο το κράτος πλήρωσε μόλις… 42,847 δισ. ευρώ! Ενώ δηλαδή αναλογούν δαπάνες 4,2 δισ. ευρώ για κάθε μήνα του χρόνου, η κυβέρνηση συγκράτησε όλες τις πληρωμές ώστε για τον μήνα Δεκέμβριο να έχει ένα «απόθεμα ασφαλείας» 7,668 δισ. ευρώ, για να καλύψει τις ανάγκες του μήνα, την τρύπα των εσόδων και να μοιράσει και 1,5 δισ. σαν μέρισμα από το «υπερπλεόνασμα» που δημιούργησαν οι στερήσεις των προηγούμενων 11 μηνών.
Από πού και από ποιους στέρησε η κυβέρνηση τα λεφτά τους επί 11 μήνες; Πρώτα και κύρια από τις δαπάνες για Κοινωνική Προστασία, κατά 1,6 δισ. ευρώ! Τον Μάιο προέβλεπε να δώσει φέτος 2,216 δισ. ευρώ για Κοινωνική Προστασία, τον Οκτώβριο αύξησε το κονδύλι σε 2,775 δισ. για να δώσει και «μέρισμα από την υπεραπόδοση της Οικονομίας», αλλά μέχρι και τον μήνα Νοέμβριο ακόμα δεν είχε δώσει στους άπορους και αναξιοπαθούντες παρά μόλις… 1,151 δισ. ευρώ, δηλαδή όσα έπρεπε να τους έχει δώσει ήδη μέχρι τον Ιούνιο (τα μισά από τα 2,216 δισ. που υπολόγιζε για φέτος)!
Όσοι άντεξαν στις στερήσεις 1,1 δισ. που τους υπέβαλε η κυβέρνηση στους πρώτους 11 μήνες του έτους, ενδεχομένως να παρηγορήθηκαν που πήραν το 1,1 δισ. τις τελευταίες 15 μέρες του Δεκεμβρίου (ή τα συνολικά 1,6 δισ. ευρώ μαζί με την πληρωμή των χρεών για τα ΥΚΩ στη ΔΕΗ).
Ειδικότερα, μειωμένες έναντι του στόχου ήταν κυρίως οι δαπάνες για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης κατά 110 εκατ. ευρώ, οι αποδιδόμενοι πόροι κατά 106 εκατ. ευρώ, τα εξοπλιστικά προγράμματα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας κατά 53 εκατ. ευρώ και οι δαπάνες μεταναστευτικών ροών κατά 76 εκατ. ευρώ.
Σε σχέση με πέρυσι, στο ενδεκάμηνο φέτος η κυβέρνηση δαπάνησε -ενδεικτικά:
– 418 εκατ. ευρώ λιγότερα για δημόσιες επενδύσεις
– 231 εκατ. ευρώ λιγότερα για κοινωνική προστασία
– 22 εκατ. ευρώ λιγότερα για επιδόματα πολυτέκνων
– 129 εκατ. ευρώ λιγότερα για Υγεία, νοσοκομεία, ΥΠΕ-ΠΕΔΥ κλπ.