Με «γερμανικό μοντέλο» το τέλος του Μνημονίου και η έξοδος στις αγορές

των Κωστή Πλάντζου, Αργύρη Παπαστάθη

Τρία χρόνια σχεδιάζεται να κρατήσει –όπως και τα Μνημόνια δηλαδή- η «μεταμνημονιακή» περίοδος λιτότητας και επιτήρησης για την χώρα μας. Το «καρότο και μαστίγιο» συνεχίζεται, με την διαφορά ότι αντί για χρήματα και δόσεις δανείων, το νέο καθεστώς θα έχει «έξοδο από Μνημόνιο» και «μεταμνημνιακή» παρακολούθηση από εταίρους και αγορές.

Για την επόμενη μέρα και την έξοδο της Ελλάδας από το Μνημόνιο, οι δανειστές προετοιμάζουν το γερμανικό «μοντέλο», με μεγαλύτερη δόση από το δάνειο αλλά μικρότερη ελάφρυνση χρέους. Στην «οικογενειακή φωτογραφία» του Eurοgroup της 21 Ιουνίου (αλλά και της Συνόδου Κορυφής στις 29 του μηνός) θα φορέσουν όλοι τα καλά τους αλλά, όπως όλα δείχνουν, όχι και την «γραβάτα» για το χρέος.
 
Σύμφωνα με πληροφορίες του newmoney.gr, η «προίκα» για την έξοδο στις αγορές θα είναι μια πολύ μεγάλη τελευταία δόση δανείων και -πέραν τούτου- μια βραχυπρόθεσμη ελάφρυνση χρέους, υπό τον όρο όμως ότι η Αθήνα θα τηρεί τα προσυμφωνημένα και ψηφισμένα μέτρα στα αμέσως επόμενα χρόνια.
 
Τι θα πάρει η Ελλάδα
 
Οι λεπτομέρειες συμφωνήθηκαν στις απανωτές συναντήσεις του Πρωθυπουργού και του Έλληνα υπουργού Οικονομικών με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους που μέχρι εχθές και επί 4 ημέρες έκαναν «παρέλαση» στην Αθήνα. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, στις επαφές αυτές κατέστη σαφές ότι η ελάφρυνση του χρέους θα έχει κυρίως βραχυπρόθεσμο ορίζοντα 3-5 χρόνων μόλις. Θα αφορά μάλλον στην ελάφρυνση εξυπηρέτησης του χρέους (επιμήκυνση πληρωμών κλπ) παρά στην μείωση του “στοκ” των 320 δισ. ευρώ χρέους.
 
Σύμφωνα με πληροφορίες του newmoney.gr,  το γαλλικό «μοντέλο» ρύθμισης του χρέους για το οποίο συζητούσε από πέρυσι η Ευρώπη, έχει μείνει «στον αέρα» και οδεύει στον κάλαθο των αχρήστων. Η έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους από τον ESM άλλωστε θα υπερτονίζει ότι με τα πολύ υψηλά πλεονάσματα που πετυχαίνει ήδη η Ελλάδα, μπορεί να τα καταφέρει χωρίς άλλη βοήθεια από τους δανειστές.
 
Αντιθέτως -και σε αντίθεση με πληροφορίες που διακινούσαν κυβερνητικοί κύκλοι- το ΔΝΤ αναμένεται ότι θα παρουσιάσει τελικά μέσα στον Ιούλιο μία δική του έκθεση βιωσιμότητας του χρέους (DSA). Εκεί, αν δεν υπάρξει εντυπωσιακή ανατροπή, το ελληνικό χρέος θα κρίνεται “μη βιώσιμο” και, ουσιαστικά, η νέα έκθεση δεν θα απέχει πολύ από την περσινή (του άρθρου 4 για την χώρα μας) όπου το Ταμείο το χαρακτήριζε «εξαιρετικά μη βιώσιμο».
 
Η παρουσία άλλωστε της Κριστίν Λαγκάρντ στο Eurogroup την Πέμπτη εκτιμάται ότι στόχο έχει να «αμπαλάρει» με την λάμψη της, το κύρος της και την επικοινωνιακή της δεινότητα, την αδυναμία εξεύρεσης μιας ριζοσπαστικής λύσης για το χρέος που ήθελαν και το Ταμείο και η κυβέρνηση, μέχρι να συμβιβαστούν με το Βερολίνο.
 
Τι θα πάρει η Ελλάδα
 
Συγκεκριμένα, όπως ανέφεραν αρμόδιοι παράγοντες στο newmoney.gr, στο Eurogroup για την Ελλάδα –το οποίο αναμένεται να αποδειχθεί πολύωρο ή και ολονύκτιο- θα αποφασιστούν και θα ανακοινωθούν:
 
1. ΜΑΞΙΛΑΡΙ 18 ΔΙΣ ΕΥΡΩ: Την ερχόμενη Πέμπτη στο Eurogroup θα ανακοινωθεί ότι τελειώνοντας η 4η αξιολόγηση και το 3οΜνημόνιο, η χώρα θα λάβει δόση 10-12 δισ. ευρώ και, επιπλέον, μαζί με άλλα 6,4 δισ. περίπου που ήδη υπάρχουν το μαξιλάρι (cash buffer) θα φτάσει στα 18 δισ. ευρώ.

Αυτό περιέγραψε εμμέσως πλην σαφώς χθες και ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βλάντις Ντομπρόβσκις, λέγοντας μετά την συνάντησή του με τον υπουργό Οικονομικών πως «στις συζητήσεις που κάνουμε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, λένε ότι θα είναι μια σημαντικού ύψους εκταμίευση ώστε να εξομαλύνει την επιστροφή της χώρας στις χρηματοοικονομικές αγορές. Η τελευταία εκταμίευση θα χρησιμοποιηθεί για να συμπληρώσει το μαξιλάρι ασφαλείας».
 
Με τα δεδομένα αυτά και όσο διαρκεί η αναταραχή στις αγορές, η κυβέρνηση θα αναγκάζεται να “ροκανίζει” το αποθεματικό, αν και η συμβολή των δανειστών είναι να το κάνει «με ρέγουλα», συνδυάζοντάς το με νέες εκδόσεις ομολόγων όταν ηρεμήσουν τα πράγματα.
 
2. ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΡΕΙ ΚΑΙ ΤΑ 86 ΔΙΣ. Η ΑΘΗΝΑ: Ένα πολύ μεγάλο μέρος -περί τα 20 δισ. από τα 27 δισ. που απομένουν- από το 3ο δάνειο για την Ελλάδα, θα μείνει αδιάθετο, όπως συνέβη και στην Κύπρο όπου χρησιμοποιήθηκε το 70% περίπου (ή 6 από τα 9,5 δισ.) αλλά και στην Ισπανία (41 από τα 100 δισ. ευρώ)

3. ΔΕΝ ΘΑ ΑΠΟΠΛΗΡΩΣΟΥΜΕ ΟΛΟ ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΝΤ: Αρμόδιοι κύκλοι εκτιμούν ότι με μέρος από την δόση δεν θα αποπληρωθεί άμεσα όλο το χρέος προς το ΔΝΤ, αλλά μόνο το μισό (πχ περίπου 5 από 11 δισ. που απομένουν) ώστε να διατηρήσει την δανειακή έκθεσή του στην χώρα μας και να έχει ρόλο στο ελληνικό Πρόγραμμα)
 
4. ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ 2,1%-2,4% ΤΟ 2023: Τα πρωτογενή πλεονάσματα θα μειωθούν το 2023 σε περίπου 2,1%-2,4%  του ΑΕΠ αντί για 2,5% που σχεδιαζόταν. Θα είναι το πρώτο “σκαλοπάτι” μείωσης των στόχων κάτω από το 3,5% που ισχύει ως το 2022. Αλλά για δεκαετίες ακόμα θα πρέπει να μην πέφτουν κάτω από 3,5% του ΑΕΠ.

5. 4,5 ΔΙΣ ΕΥΡΩ ΑΠΟ ANFA’s και SNP’s: αυτά ήταν χρήματα από τα κέρδη των ξένων ευρωπαϊκών τραπεζών από ελληνικά ομόλογα, τα οποία έρχονταν ως το 2014 και έπρεπε να τα είχε ήδη λάβει η Ελλάδα, αλλά  τα στερήθηκε όταν τα είχε ανάγκη το 2015, επειδή διεκόπη βίαια το 2ο Μνημόνιο λόγω της διαπραγμάτευσης Βαρουφάκη. Υπολογίζονται σε περίπου 1,5 – 1,8 δισ. ανά έτος (όσο προβλεπόταν δηλαδή η μείωση των συντάξεων το 2019) ή 4,5 δισ. συνολικά, εκ των οποίων τα μισά περίπου βρίσκονται ήδη στους λογαριασμούς του ESM, έτοιμα για να κατευθυνθούν στην χώρα μας.

6. ΕΛΑΦΡΥΝΣΗ ΜΕ ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ: αντί να λαμβάνει δόσεις, στο εξής η Ελλάδα θα παίρνει βοήθεια για αποπληρωμή του χρέους της εκπληρώνοντας τις δεσμεύσεις για πρωτογενή πλεονάσματα και μέτρα μετά το 2018.  «Για παράδειγμα», όπως είπε ο κύριος Ντομπρόβσκις, «στα κέρδη των SMP και ANFA’S η ιδέα είναι να εκταμιευθούν σταδιακά προς την Ελλάδα, πράγμα επίσης συναρτώμενο από μία συνεχιζόμενη δέσμευση στους μεταπρογραμματικούς στόχους πρωτογενών πλεονασμάτων».
 
7. ΚΑΘΕ 6 ΜΗΝΕΣ ΘΑ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ: όπως αποκάλυψε ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Τρόικας στην Αθήνα, Ντέκλαν Κοστέλο, θα γίνονται 4 εκθέσεις τον χρόνο για την Ελλάδα, ενώ κάθε 6 μήνες θα επικαιροποιείται  η λίστα με τα κριτήρια που θα εξετάζονται.

Η επιτροπεία στην Ελλάδα θα είναι αυστηρότερ, όπως είπε ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκινγκ, σε δηλώσεις του χθες μετά την συνάντηση με τον Έλληνα υπουργό: « επειδή τα ποσά τα οποία έλαβε η χώρα είναι αρκετά υψηλότερα από τις άλλες χώρες και έχει υπάρξει ελάφρυνση του χρέους και θα υπάρξει κι άλλη ελάφρυνση του χρέους, η επιτήρηση αυτή θα είναι αυστηρότερη. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι θα υπάρξει νέο μνημόνιο. Δε θα υπάρξουν νέες προϋποθέσεις οι οποίες θα πρέπει να τηρηθούν.

Το πρόγραμμα της μεταμνημονιακής επιτήρησης ουσιαστικά θα παρακολουθεί, θα αξιολογεί το πώς εξελίσσεται η χώρα, το πώς αναπτύσσεται  η χώρα, πώς έχει η οικονομική κατάσταση και η εκτέλεση του προϋπολογισμού. Γίνεται μια ανάλυση της αποπληρωμής του δανείου το οποίο έχει δώσει ο ESM, η οποία είναι 30ετής, τελευταία δόση να φανταστείτε είναι το 2059, σε 41 χρόνια από τώρα. Επίσης, στο πλαίσιο αυτής της επιτήρησης γίνεται μια ανάλυση της υλοποίησης των μέτρων που έχουν συμφωνηθεί, όπως τα πρωτογενή πλεονάσματα για παράδειγμα και ότι θα συνεχιστεί αυτή η υλοποίηση. Αλλά επαναλαμβάνω ότι δεν πρόκειται  για νέο μνημόνιο και δεν θα υπάρξουν νέοι όροι» τόνισε ο Κλάους Ρέγκλινγκ.