Του Γρηγόρη Νικολόπουλου
Ενώ η κυβέρνηση διαλαλεί με κάθε τρόπο ότι θα κλείσει σύντομα την αξιολόγηση και ότι η θέση της χώρας στο ευρώ είναι αδιαπραγμάτευτη, παράλληλα μαζεύει και αποθηκεύει στην Τράπεζα της Ελλάδος όλο το χρήμα από την αγορά για να έχει ένα μαξιλάρι σε περίπτωση που οδηγηθεί σε ρήξη με τους δανειστές και διακοπεί η χρηματοδότηση από την πλευρά τους.
Τη στιγμή που το οικονομικό επιτελείο προσπαθεί να κλείσει την αξιολόγηση και να κάμψει τις αντιδράσεις των κυβερνητικών βουλευτών που απειλούν ότι δεν θα ψηφίσουν τα μέτρα, η κυβέρνηση κρατάει μια καβάτζα χρημάτων σε περίπτωση που τελικά οδηγηθούμε σε ρήξη με τους εταίρους. Με τον ρυθμό που απορροφά από την αγορά το χρήμα, η κυβέρνηση θα έχει μαζέψει μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού πάνω από 10 δισ. ευρώ, οδηγώντας σε ασφυξία τις επιχειρήσεις και τους πολίτες και την οικονομία σε νέα ύφεση. Με την υψηλότερη απ’ όσο χρειάζεται φορολογία, η κυβέρνηση έχει ήδη συγκεντρώσει ταμειακό πλεόνασμα περίπου 3,5 δισ. ευρώ στον λογαριασμό διαθεσίμων της στην Τράπεζα της Ελλάδος. Αν, δε, συνυπολογιστούν τα χρήματα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης και των ασφαλιστικών ταμείων, αυτή τη στιγμή είναι αποθηκευμένα στο κοινό ταμείο του Δημοσίου, στον λογαριασμό του στην Τράπεζα της Ελλάδος, 8-8,5 δισ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά θα έπρεπε ήδη να τα έχει επιστρέψει στην αγορά, δηλαδή σε φορολογούμενους ως επιστροφές φόρου και σε προμηθευτές του Δημοσίου, στους οποίους χρωστάει συνολικά πάνω από 5 δισ. ευρώ.
Αν συνεχίσει να μην πληρώνει στην αγορά τις υποχρεώσεις της, που ανέρχονται σε 800-900 εκατ. ευρώ κάθε μήνα, τους επόμενους 3-4 μήνες θα έχει μαζέψει άλλα περίπου 3 δισ. ευρώ και θα φτάσει το καλοκαίρι με ταμειακό απόθεμα άνω των 10 δισ. ευρώ μαζί με τα διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης και των ασφαλιστικών ταμείων. Για να χρησιμοποιήσει τα λεφτά των φορέων και των ασφαλιστικών ταμείων η κυβέρνηση θα πρέπει να περάσει νόμο που θα τους επιβάλλει να δώσουν τα χρήματά τους στην κυβέρνηση, προκαλώντας παράλληλα πρόβλημα πληρωμής των λειτουργικών εξόδων τους και των υποχρεώσεών τους, κάτι το οποίο είχε κάνει και το 2015.
Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας αποθησαύρισης, η κυβέρνηση διέκοψε και το πενιχρό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο την ύφεση. Εάν η αξιολόγηση δεν κλείσει στο Eurogroup του Απριλίου και η κυβέρνηση δεν ψηφίσει τα μέτρα, θα δούμε μια επανάληψη του σεναρίου του καλοκαιριού του 2015, το κόστος του οποίου πληρώνουμε ακόμη και σήμερα.
Η ελπίδα της κυβέρνησης είναι ότι σε αυτό το απευκταίο σενάριο θα καταφέρει να αποπληρώσει δόσεις δανείων προς τους πιστωτές ύψους 7,5 δισ. ευρώ και μισθούς του Δημοσίου και συντάξεις μέχρι το φθινόπωρο, χωρίς να κλείσει την αξιολόγηση και χωρίς να ψηφίσει τις μεταρρυθμίσεις. Αν το πετύχει, θα μπορέσει να πάει σε εκλογές αφήνοντας άδεια ταμεία στην επόμενη κυβέρνηση, η οποία θα αναγκαστεί είτε να πτωχεύσει, είτε να υπογράψει ένα νέο μνημόνιο -αν μας δοθεί η ευκαιρία από τους ξένους- το οποίο θα τη βαρύνει πολιτικά.
Αν βέβαια η κυβέρνηση είχε πληρώσει τα χρωστούμενα στην αγορά, θα είχαμε ήδη βγει από την ύφεση. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο ενώ η οικονομία προβλεπόταν να έχει πετύχει ρυθμό ανάπτυξης 0,2% το τελευταίο τρίμηνο του 2016, τελικά είχε ύφεση 1,8%. Επειδή το κράτος δεν πληρώνει τις υποχρεώσεις του και κρατάει αποθηκευμένο το χρήμα, βυθίζει την οικονομία σε ύφεση και καταδικάζει σε κλείσιμο τις επιχειρήσεις και σε φτώχεια τους πολίτες. Το κάνει αυτό προκειμένου να έχει απόθεμα χρήματος – αν χρειαστεί.
Σε ποια περίπτωση θα χρειαστεί;
■ Πρώτον, αν έρθει τελικά σε ρήξη με τους δανειστές, δεν κλείσει την αξιολόγηση και διακοπούν οι χρηματοδοτήσεις. Τότε θα χρειαστεί χρήματα για την αποπληρωμή των υποχρεώσεων προς το εξωτερικό προκειμένου να αποφευχθεί η πτώχευση αλλά και για την πληρωμή μισθών του Δημοσίου και συντάξεων μέχρι να πάει σε εκλογές.
■ Δεύτερον, στην περίπτωση που η συμφωνία με τους δανειστές τελικά επιτευχθεί, πειστούν οι αντιδρώντες βουλευτές να ψηφίσουν τα μέτρα και η αξιολόγηση κλείσει -όπως επιθυμεί το οικονομικό επιτελείο, αλλά δεν θέλουν οι σκληροπυρηνικοί του κόμματος και της Βουλής-, η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει αυτά τα αποθηκευμένα χρήματα για προεκλογικές παροχές, δηλαδή για να εξαγοράσει ψήφους.
Το κακό όμως είναι ότι αυτά τα δισεκατομμύρια που αποθηκεύει η κυβέρνηση λείπουν από την αγορά, με αποτέλεσμα η οικονομία να παραμένει σε ύφεση προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι πολιτικές σκοπιμότητες του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝ.ΕΛ. Πρόκειται για ένα έγκλημα εις βάρος της ελληνικής οικονομίας και των πολιτών, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή, όταν όλοι περιμένουν ως μάννα εξ ουρανού χρήματα για να αυξηθεί η ρευστότητα και να αποκατασταθεί η ομαλή λειτουργία της οικονομίας ελπίζοντας ότι θα ξεκινήσει μια έστω και δειλή ανάπτυξη.
Η επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφής
Επενδύει πολιτικά είτε στην επίτευξη της συμφωνίας με τους δανειστές αλλά με τους δικούς του όρους, είτε στη ρήξη με μετατόπιση των ευθυνών στους δανειστές. Με την τακτική του, όμως, προκαλεί συνθήκες ασφυξίας στην αγορά προκειμένου να εξασφαλίσει ότι είτε θα παραμείνει στην κυβέρνηση διαθέτοντας τα χρήματα που χρωστάει για να εξαγοράσει ψήφους άλλων απελπισμένων πολιτών, είτε θα φύγει παραδίδοντας καμένη γη στην επόμενη κυβέρνηση και αναγκάζοντάς τη να παραδεχθεί την πτώχευση της χώρας ή να υπογράψει ένα ακόμη πιο δυσβάσταχτο μνημόνιο, για το οποίο ενώ θα ευθύνεται αποκλειστικά και μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ το πολιτικό βάρος θα πέσει στους επόμενους κυβερνώντες.
Το σχέδιο της κυβέρνησης, όμως, δεν λαμβάνει υπόψη του έναν πολύ σοβαρό παράγοντα. Οτι καθώς η οικονομία παραμένει σε ύφεση και η αβεβαιότητα μεγαλώνει, διακόπτεται η λειτουργία της οικονομίας. Οι δανειολήπτες δεν πληρώνουν τα δάνειά τους, οι καταθέτες αποσύρουν τις καταθέσεις τους από τις τράπεζες, επενδύσεις δεν γίνονται, επιχειρήσεις πτωχεύουν, η ανεργία αυξάνεται και η κατανάλωση ελαττώνεται ραγδαία.
Η ύφεση γίνεται αυτοτροφοδοτούμενη και η αγορά διαλύεται. Καθώς λοιπόν το σχέδιο της ρήξης θα προχωράει και θα επιβεβαιώνεται, οι συναλλασσόμενοι θα παγώνουν κάθε συναλλαγή και η ύφεση θα βαθαίνει. Αυτό σημαίνει ότι η ζημιά είναι σχεδόν ανεπανόρθωτη και ότι οι πολίτες βρίσκονται στα όρια όχι πλέον της φτώχειας, αλλά της πείνας. Και όταν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, οι κοινωνικές αντιδράσεις θα είναι εκρηκτικές, κατά συνέπεια, οι πολιτικές εξελίξεις.
Οι τράπεζες στον γκρεμό
Λόγω της παράτασης της διαπραγμάτευσης η αβεβαιότητα αυξάνεται και οι καταθέτες αποσύρουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες. Ηδη, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, τους δύο πρώτους μήνες του έτους οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 2,8 δισ. ευρώ. Πρόκειται για το νέο χρήμα που είχε έρθει από το εξωτερικό και το οποίο ξαναφεύγει εξαιτίας της παράτασης της αβεβαιότητας λόγω της ατέρμονης διαπραγμάτευσης. Το χρήμα που ήρθε από το εξωτερικό ήταν περίπου 5 δισ. ευρώ και εξ αυτών έχουν φύγει τα 2,8 δισ., ενώ οι εκροές συνεχίζονται καθώς αυτό το εισαγόμενο νέο χρήμα δεν περιορίζεται από τα capital controls.
Κορυφαία τραπεζικά στελέχη ομολογούν ότι ανησυχούν πολύ από τις εκροές καταθέσεων αλλά και από την αδυναμία τους να ρυθμίσουν τα κόκκινα δάνεια. Η αδυναμία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχουν ψηφιστεί οι νόμοι για την προστασία των τραπεζικών στελεχών από τις ποινικές ευθύνες τους σε περίπτωση κουρέματος κόκκινων δανείων. Αν δεν ψηφιστεί ο σχετικός νόμος που τους εξασφαλίζει το ακαταδίωκτο, λύση στο ζήτημα των κόκκινων δανείων δεν μπορεί να υπάρξει. Και αν δεν υπάρξει, οι τράπεζες θα χρειαστούν νέα ανακεφαλαιοποίηση, η οποία, όπως λέει έμπειρος τραπεζίτης, θα γίνει με δραχμές διότι κανείς δεν σκοπεύει να βάλει έστω και ένα ευρώ σε αυτό το υπό κατάρρευση τραπεζικό σύστημα. Εκτός από το νέο χρήμα που φεύγει από τις τράπεζες, πολλοί καταθέτες αποσύρουν χρήματα και για να αγοράσουν διαρκή καταναλωτικά αγαθά, όπως αυτοκίνητα, των οποίων οι πωλήσεις κυρίως στις εταιρείες λίζινγκ αυξάνονται.
Τα χρήματα, όμως, για την αγορά των αυτοκινήτων φεύγουν στο εξωτερικό, αφού πρόκειται για εισαγόμενα προϊόντα, και αυτό επιβαρύνει το εμπορικό ισοζύγιο, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο την έλλειψη ρευστότητας. Η οικονομία λοιπόν θυσιάζεται στον βωμό της μικροπολιτικής σκοπιμότητας και αντί να βγει από την ύφεση βυθίζεται ακόμη περισσότερο. Παράλληλα, η μη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων εμποδίζει την εξυγίανσή της. Ολα αυτά γίνονται για να διασφαλίσει ο ΣΥΡΙΖΑ την παραμονή του στην εξουσία για λίγους μήνες ακόμη και για να παραδώσει καμένη γη στην επόμενη κυβέρνηση αν χρειαστεί να προκηρύξει εκλογές και να φύγει.
*Όπως δημοσιεύτηκε στο Business Stories της 19ης Μαρτίου