Η επόμενη μέρα της πανδημίας έχει φέρει νέα δεδομένα στον χώρο των συναλλαγών. Οι αλλαγές που έφερνε το fintech σε όλο τον κλάδο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών επισπεύστηκαν αλλάζοντας πλέον όχι μόνο τον τρόπο που συναλλασσόμαστε όλοι στην καθημερινότητά μας, αλλά και την ίδια την κουλτούρα των συναλλαγών.
Οι συναλλαγές με κάρτα, και κυρίως οι ανέπαφες, έγιναν μέρος της καθημερινότητάς μας, αποτελώντας πλέον την πλειονότητα των συναλλαγών, τα ψηφιακά πορτοφόλια έχουν αποκτήσει κοινό που αναπτύσσεται γοργά και το μέλλον, όπως λέει στο «business stories» ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού βραχίονα της Mastercard Μαρκ Μπαρνέτ, θα φέρει πολύ περισσότερες επιλογές πατώντας στη λεγόμενη «ανοιχτή τραπεζική» και αλλάζοντας τον χρηματοοικονομικό κόσμο.
Γι’ αυτό εξάλλου και η ίδια η Mastercard, η οποία μόνο στην Ευρώπη παρέχει τις υπηρεσίες της σε 53 χώρες εξυπηρετώντας πάνω από 950 εκατομμύρια πολίτες μέσα από συνεργασίες με εμπόρους, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις, τα τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει στον δικό της εταιρικό μετασχηματισμό προκειμένου να προετοιμαστεί για το μέλλον.
Οι κυρίαρχες τάσεις
«Οι δύο κύριες τάσεις που έχουμε δει με την πανδημία είναι αφενός μια εκπληκτική ανάπτυξη στις συναλλαγές ηλεκτρονικού εμπορίου και αφετέρου ένα εντυπωσιακό μερίδιο των ανέπαφων συναλλαγών στα φυσικά καταστήματα», επισημαίνει ο κ. Μπαρνέτ. «Οι ανέπαφες συναλλαγές αντιπροσωπεύουν πλέον πάνω από το 80% όλων των συναλλαγών της Mastercard σε καταστήματα σε όλη την Ευρώπη. Με την πανδημία έγινε όλο και πιο σημαντικό για τους ανθρώπους να ελαχιστοποιήσουν τα φυσικά σημεία επαφής και οι ανέπαφες πληρωμές είναι η ιδανική λύση γι’ αυτό. Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου τους τελευταίους μήνες είναι επίσης εντυπωσιακή, αλλά φυσιολογική, δεδομένου του γεγονότος ότι οι άνθρωποι δεν επιτρεπόταν να βγουν έξω για αρκετό καιρό και τα φυσικά καταστήματα και τα εστιατόρια έκλεισαν. Ωστόσο, ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν απίστευτος και για ορισμένους κλάδους, όπως τα είδη παντοπωλείου κ.λπ., ανήλθε περίπου στο 70%-80%. Αυτή η ισχυρή ανάπτυξη παρατηρήθηκε σε όλους τους κλάδους, με εξαίρεση ίσως τις δαπάνες που σχετίζονται με ταξίδια – και πάλι επειδή δεν επιτρεπόταν στους ανθρώπους να ταξιδεύουν».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η πανδημία ήταν ο επιταχυντής εξελίξεων που ήδη φαίνονταν να έχουν δρομολογηθεί. «Νομίζω ότι η πανδημία επιτάχυνε μια τάση προς την ψηφιοποίηση που ήδη υπήρχε. Και ενώ οι ρυθμοί ανάπτυξης μπορεί να επιβραδυνθούν λίγο μετά την πανδημία, από τη στιγμή που οι άνθρωποι έχουν βιώσει την ευκολία των ανέπαφων συναλλαγών ή τα πλεονεκτήματα της online παραγγελίας και πληρωμής πραγμάτων τους μέσω Διαδικτύου, ως επί το πλείστον, δεν θέλουν να τα χάσουν πια. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι αγαπούν επίσης να βγαίνουν έξω, να ψωνίζουν, να τρώνε, να πίνουν, να ταξιδεύουν. Ετσι, καθώς η Ευρώπη ανοίγει ξανά, οι αγορές και οι δαπάνες σε φυσικά καταστήματα έχουν επίσης αυξηθεί ξανά. Αλλά η τάση προς την αυξημένη ψηφιοποίηση είναι σίγουρα εδώ για να μείνει».
Η Ελλάδα
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, τα στοιχεία είναι άκρως εντυπωσιακά, ιδίως καθώς η χώρα ήδη είχε κάνει το πρώτο άλμα προς τις ψηφιακές συναλλαγές το 2015 με την επιβολή των capital controls. «Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, το 2020 οι πληρωμές με κάρτες αντιστοιχούσαν σε περισσότερες από τις μισές συνολικές πληρωμές στην Ελλάδα. Η αξία των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν με χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες στη χώρα σημείωσε αύξηση κατά 40%, στα 36,8 δισ. ευρώ», αναφέρει ο κ. Μπαρνέτ.
«Ανάλογη ήταν και η αύξηση σε αριθμό συναλλαγών, στο 41%. Οσον αφορά τους διαφορετικούς τύπους καρτών, η συντριπτική πλειονότητα των συναλλαγών έγινε με χρεωστικές κάρτες, με την αξία τους να φτάνει στα 31,4 δισ. ευρώ και να αφήνει τις πιστωτικές κάρτες πολύ πίσω, με μόλις 5,2 δισ. ευρώ. Οσο για τις συναλλαγές στον φυσικό κόσμο, το μερίδιο των ανέπαφων συναλλαγών στο σύνολο των πληρωμών με κάρτα ήταν ιδιαίτερα υψηλό, φτάνοντας στο 73%. Ακόμη, το μερίδιο των ανέπαφων συναλλαγών στο σύνολο των πληρωμών με κάρτα ήταν εξίσου υψηλό και ως προς την αξία, στο 74%. Περνώντας στο ηλεκτρονικό εμπόριο, και σε αυτή την περίπτωση οι κάρτες ήταν το προτιμώμενο μέσο πληρωμής των Ελλήνων καταναλωτών, αντιπροσωπεύοντας το 53% της συνολικής αξίας και το 58% του συνολικού αριθμού συναλλαγών ηλεκτρονικού εμπορίου».
Επιλογές και λύσεις
Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Μπαρνέτ υπογραμμίζει την πληθώρα των επιλογών που έχουν συνολικά σήμερα οι Ευρωπαίοι πολίτες στις συναλλαγές τους.
«Οι Ευρωπαίοι έχουν πολλές επιλογές όσον αφορά τις πληρωμές και πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο στις προτιμήσεις τους, όπως το τι πληρώνουν, πόσο, πού ζουν κ.λπ. Τα μετρητά, για παράδειγμα, εξακολουθούν να είναι δημοφιλή σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης, αλλά σε άλλες περιοχές, όπως οι σκανδιναβικές χώρες, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Οι πληρωμές με κάρτα είναι απίστευτα δημοφιλείς για τις πληρωμές λιανικής, αλλά οι πληρωμές από λογαριασμό σε λογαριασμό, που είναι ήδη δημοφιλείς, για παράδειγμα, για τις πληρωμές υπηρεσιών κοινής ωφελείας, κερδίζουν επίσης έδαφος. Σε μελέτη που δημοσιεύσαμε πριν από περίπου έναν χρόνο διαπιστώσαμε ότι οι άνθρωποι απομακρύνονται από τα μετρητά, με το 64% να υποστηρίζει ότι θα χρησιμοποιήσει λιγότερο φυσικό χρήμα μετά την COVID-19. Στόχος μας είναι να προσφέρουμε επιλογές στους ανθρώπους και να τους επιτρέπουμε να πληρώνουν όπως θέλουν, όπου κι αν βρίσκονται, με την ίδια ευκολία και εμπιστοσύνη ότι η πληρωμή τους θα είναι ασφαλής».
Smartphones & wearables
Την τελευταία διετία αναπτύσσονται δυναμικά και οι συναλλαγές που γίνονται μέσω smartphone ή wearable συσκευών, που, σύμφωνα με τον κ. Μπαρνέτ, θα διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο στο μέλλον.
«Δεν θα ήθελα να κάνω εικασίες. Πιστεύω ότι διάφοροι τρόποι πληρωμής θα συνεχίσουν να συνυπάρχουν και οι άνθρωποι θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ποιος ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες τους σε κάθε συγκεκριμένη κατάσταση. Το κινητό τηλέφωνο είναι ένα όχημα που βελτιώνει την εμπειρία πληρωμής των ανθρώπων. Μπορεί κανείς να αποθηκεύσει με ασφάλεια σε αυτό μια ψηφιακή έκδοση μιας κάρτας και να το χρησιμοποιήσει ως συσκευή ανέπαφων πληρωμών σε φυσικά καταστήματα. Επίσης, όταν κάποιος ψωνίζει από την εφαρμογή ενός εμπόρου ή μιας πλατφόρμας, μπορεί να πληρώνει μέσα από την ίδια εφαρμογή. Δεδομένης της τάσης που βλέπουμε γύρω από την ψηφιοποίηση των πληρωμών γενικά, τα κινητά τηλέφωνα καθώς και άλλες συσκευές όπως ρολόγια, βραχιόλια κ.λπ., σίγουρα θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στο μέλλον των πληρωμών».
Και πάνω σε αυτά βέβαια βρίσκουν εφαρμογή τεχνολογίες και υπηρεσίες που αναπτύσσονται μέσω των fintech. «Τα fintech έχουν γίνει πολύ σημαντικά για τις πληρωμές. Παρέχουν καινοτόμες ιδέες και λύσεις και γενικά κρατούν τον κλάδο σε εγρήγορση. Σε μεγάλο βαθμό χάρη στα fintech, οι πληρωμές έχουν εξελιχθεί από μια βαρετή back-office λειτουργία στον δυναμικό τομέα που είναι σήμερα. Η Mastercard συνεργάζεται πολύ με τα fintech. Μέσω του προγράμματος “Start Path” βοηθάμε τις νεοφυείς επιχειρήσεις μεταγενέστερου σταδίου να αναπτυχθούν. Παρέχοντάς τους τεχνογνωσία προσαρμοσμένη στις ανάγκες τους, τις βοηθάμε να προσεγγίσουν μια παγκόσμια πελατειακή βάση», εξηγεί ο κ. Μπαρνέτ.
Η ανοιχτή τραπεζική θα αλλάξει το τοπίο
Οι νέες τεχνολογίες σε συνδυασμό με τη νέα τάση απελευθέρωσης των στοιχείων (data) που θα φέρει στο μέλλον η λεγόμενη «ανοιχτή τραπεζική», σύμφωνα με τον ίδιο, θα δημιουργήσουν νέα δεδομένα στον χώρο των χρηματοοικονομικών συναλλαγών.
«Οι πληρωμές είναι ένας πολύ δυναμικός κλάδος. Τα πράγματα αλλάζουν και εξελίσσονται με πρωτοφανή ταχύτητα. Νομίζω ότι μία από τις βασικές τάσεις θα συνεχίσει να είναι η ψηφιοποίηση των συναλλαγών και η απομάκρυνση από τα μετρητά. Η ευκολία τού να πληρώνεις ηλεκτρονικά, όχι μόνο με φυσική κάρτα, αλλά και με το τηλέφωνό σου ή οποιαδήποτε άλλη συσκευή, είναι κάτι που θα συνεχιστεί. Πιστεύω επίσης ότι η ανοιχτή τραπεζική είναι ακόμη στα σπάργανα. Η δυνατότητα τρίτων μερών να έχουν, με την άδειά τους, πρόσβαση στα οικονομικά τους δεδομένα μπορεί να οδηγήσει σε προτάσεις εξαιρετικής αξίας τις οποίες οι άνθρωποι θα εκτιμήσουν εφόσον βιώσουν. Είναι ακόμη νωρίς, αλλά είμαι σίγουρος ότι έχει ένα λαμπρό μέλλον».
Επίσης, ο ίδιος θεωρεί ότι τα ψηφιακά νομίσματα έχουν να επιτελέσουν σημαντικό ρόλο στις επιλογές πληρωμών. «Γενικά γίνεται μεγάλη κουβέντα για τα ψηφιακά νομίσματα και τα κρυπτονομίσματα. Αν και δεν πιστεύουμε ότι τα ελεύθερα κυμαινόμενα ψηφιακά νομίσματα είναι κατάλληλα για πληρωμές, δεδομένης της διακύμανσής τους (αποτελούν περισσότερο μια κατηγορία περιουσιακών στοιχείων για τους επενδυτές), τα ψηφιακά νομίσματα σταθερής αξίας, ιδίως με τη μορφή ψηφιακών νομισμάτων των κεντρικών τραπεζών, φαίνεται να έχουν μέλλον στις πληρωμές. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ενεργοποιούμε το δίκτυό μας γι’ αυτά. Δεδομένου ότι τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών είναι κάτι καινούριο, έχουμε αναπτύξει μια πλατφόρμα δοκιμών που επιτρέπει σε αυτές να αξιολογούν περιπτώσεις χρήσης και να δοκιμάζουν στρατηγικές ανάπτυξης ψηφιακών νομισμάτων προσομοιώνοντας ένα οικοσύστημα ψηφιακών νομισμάτων».
Μετασχηματισμός
Σε κάθε περίπτωση, μέσα σε αυτό το περιβάλλον που εξελίσσεται η Mastercard απαντά με έναν μεγάλο εταιρικό μετασχηματισμό που ξεκίνησε πριν από μία δεκαετία διευρύνοντας τις λειτουργίες της. «Οι πληρωμές παραμένουν στον πυρήνα της επιχειρηματικής μας δραστηριότητας. Αν και δεν εκδίδουμε κάρτες πληρωμής, ούτε αυξάνουμε πιστωτικά όρια (αυτό το κάνουν οι συνεργάτες μας, οι τράπεζες), ο ρόλος μας είναι να παρέχουμε την τεχνολογία που επιτρέπει στους ανθρώπους να πληρώνουν όπως θέλουν», σημειώνει ο κ. Μπαρνέτ και προσθέτει:
«Ενώ είμαστε περισσότερο γνωστοί για πληρωμές με κάρτα, όλο και περισσότερο παρέχουμε επίσης δυνατότητες πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό. Αλλά οι τεχνολογικές μας δυνατότητες είναι πολύ ευρύτερες. Για παράδειγμα, παρέχουμε τεχνολογικές λύσεις που διευκολύνουν την ανοιχτή τραπεζική, ενώ πρόσφατα παρουσιάσαμε την υπηρεσία “Mastercard Instalments”, μια λύση “Buy Now – Pay Later”. Επειδή γνωρίζουμε ότι η εμπιστοσύνη αποτελεί βασικό μέλημα σε ένα ψηφιακό περιβάλλον, προσφέρουμε επίσης λύσεις ασφάλειας, όπως λύσεις για την πρόληψη της απάτης (π.χ. υπηρεσίες ισχυρής ταυτοποίησης πελατών) και εργαλεία εντοπισμού αυτής. Με βάση τα ανώνυμα και συγκεντρωτικά δεδομένα συναλλαγών που έχουμε, προσφέρουμε επίσης πληροφορίες και γνώση για ορισμένες τάσεις».
Στο πλαίσιο αυτό, η πολυεθνική ακολουθεί νέα στρατηγική. «Την ονομάζουμε “στρατηγική πολλών διαφορετικών ραγών” και έχει να κάνει με αυτό που περιέγραψα νωρίτερα: θέλουμε να επιτρέψουμε στους ανθρώπους να επιλέγουν τον καλύτερο τρόπο πληρωμής γι’ αυτούς. Η παροχή επιλογής, για παράδειγμα η επιλογή ανάμεσα σε πληρωμή με κάρτα και σε πληρωμή απευθείας από τρεχούμενο λογαριασμό ή η επιλογή ανάμεσα σε πληρωμή αμέσως, αργότερα ή σε δόσεις, είναι κρίσιμη για εμάς».
Το προφίλ
Ο κ. Μπαρνέτ εργάζεται στη Mastercard από το 2003, έχοντας αναλάβει πληθώρα ηγετικών ρόλων στην εταιρεία, μεταξύ των οποίων του επικεφαλής των συμβούλων πληρωμών, αρχικά για την περιοχή της Ευρώπης και στη συνέχεια για την παγκόσμια κοινότητα. Πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του προέδρου της Mastercard Europe το 2020 ο ίδιος ήταν Divisional President για το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, τις σκανδιναβικές χώρες και τις χώρες της Βαλτικής. Στον χώρο της λιανικής τραπεζικής και των πληρωμών εργάζεται για περισσότερα από 20 χρόνια.
Διαβάστε ακόμη
Τα οφέλη από τη μόνιμη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για όλους
Πούτιν – Μακρόν: Mαραθώνια τηλεφωνική επικοινωνία λίγες μέρες μετά την 5ωρη συνάντηση