του Αργύρη Παπαστάθη
Η σημερινή συνάντηση του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ στο Νταβός έρχεται σε μια χρονική στιγμή που φουντώνουν τα σενάρια για την πιθανότητα συμμετοχής του Tαμείου στο ελληνικό πρόγραμμα.
Ανεπισήμως η κυβέρνηση εμφανίζεται ανοιχτή σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο καθώς Μέγαρο Μαξίμου και υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν ότι η ενεργοποίηση του προγράμματος του Ταμείου μπορεί να συνδεθεί με δύο θετικές εξελίξεις: Πρώτον, με τη δυνατότητα σύγκλισης Ευρωπαίων – Ταμείου ώστε το ελληνικό χρέος να χαρακτηριστεί βιώσιμο (με βάση το μέτρα ελάφρυνσης που μελετώνται από την ευρωπαϊκή πλευρά) και, δεύτερον, με τη σφραγίδα αξιοπιστίας που θα μπορεί να προσφέρει αυτή η εξέλιξη στην Ελλάδα στην προσπάθεια για την επαναφορά στις διεθνείς αγορές.
Πιο απλά αν το Ταμείο μετά από τρία χρόνια σκληρής κριτικής και «τσακωμών» με τους Ευρωπαίους αποφανθεί το καλοκαίρι ότι η Ελλάδα βαδίζει στην ορθή τροχιά και με βιώσιμο χρέος το θετικό σήμα που θα εκπέμψει στις αγορές αυτή η εξέλιξη εκτιμάται ότι θα βοηθήσει πολύ τη χώρα μας. Ο συμβολισμός θα είναι ισχυρός παρότι σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα δεν ενδιαφέρεται να δανειστεί άλλα χρήματα από το ΔΝΤ.
Αγωνία για συντάξεις – αφορολόγητο
Βεβαίως, από την άλλη πλευρά, στην κυβέρνηση επικρατεί προβληματισμός για το γεγονός ότι το Ταμείο ζητεί τη μείωση του αφορολόγητου μαζί με τη μείωση των συντάξεων το 2019. Και πολλοί εκτιμούν ήδη ότι αν μπει και επίσημα στο πρόγραμμα θα μπορεί ενδεχομένως και να επιβάλλει αυτή την άποψη στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις του Μαΐου.
Στο πλαίσιο αυτό τις τελευταίες μέρες έχουν «ανάψει τα τηλέφωνα» στον άξονα Αθήνας – Βρυξελλών – Ουάσινγκτον ώστε να μελετηθούν τρόποι ώστε να γίνει λιγότερο επώδυνο το πακέτο των μέτρων για συντάξεις και αφορολόγητο (prelegislated package) το οποίο έχει ήδη ψηφιστεί από την Ελληνική Βουλή τον περασμένο Ιούνιο.
Οι Βρυξέλλες κάνουν κάθε προσπάθεια να βοηθήσουν τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο και την κυβέρνηση, ωστόσο το ΔΝΤ δεν έχει δείξει προς ώρας σημάδια διαλλακτικότητας.
Λαγκάρντ: Και οι… μικρές συντάξεις ήταν ψηλές
Η κυρία Λαγκάρντ δήλωσε την Τετάρτη από το Νταβός ότι οι συντάξεις στην Ελλάδα «απείχαν υπερβολικά από τις αντίστοιχες των εταίρων της και αυτό ίσχυε για όλες, μεσαίες, μεγάλες και μικρές… Ήταν πολύ υψηλές και οι Έλληνες έπρεπε να το ρυθμίσουν. Η περικοπή υφιστάμενων συντάξεων είναι ένα δύσκολο πολιτικό δίλημμα».
«Ποιο είναι το απαραίτητο όριο για το δίχτυ ασφάλειας και ποιο είναι το κατώφλι πέρα από το οποίο προστατεύονται πραγματικά οι συντάξεις;» διερωτήθηκε η Λαγκάρντ. Πιθανότατα στη σημερινή συνάντηση με την Λαγκάρντ ο Έλληνας Πρωθυπουργός θα διαπιστώσει από πρώτο χέρι αν μπορούν να υπάρξουν «ρωγμές» στη στάση του Ταμείου για το κρίσιμο αυτό ζήτημα, αν δηλαδή μπορούν να γίνουν «εκπτώσεις» στα επώδυνα μέτρα.
Γιατί μπαίνει το Ταμείο; Διεθνείς αναλυτές, όπως το Eurasia, εκτιμούν ότι με δεδομένες τις δύσκολες σχέσεις της Λαγκάρντ με τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ (με αφορμή και το θέμα της Βενεζουέλας) η γενική διευθύντρια δεν επιθυμεί πλέον την απεμπλοκή του ΔΝΤ από την Ευρώπη, άρα και από την Ελλάδα.
Συνεννόηση Ευρωπαίων – Ταμείου για βιώσιμο χρέος
Υπό αυτό το πρίσμα η Λαγκάρντ φέρεται να κινείται συναινετικά για το ελληνικό ζήτημα αποφεύγοντας τη μετωπική με τους Ευρωπαίους. Αλλά και οι Βρυξέλλες επιθυμούν πλέον όχι μόνο την επίσημη είσοδο του ΔΝΤ στο πρόγραμμα αλλά και την παραμονή του για ένα τουλάχιστον χρόνο μετά τον Αύγουστο του 2018, σε τεχνικό ρόλο, ως εγγυητή για την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές.
Την οπτική αυτή ενισχύουν οι πληροφορίες ότι οι τεχνοκράτες του Ταμείου ετοιμάζουν μια Ανάλυση Βιωσιμότητας Χρέος (DSA) που θα χαρακτηρίζει το ελληνικό χρέος βιώσιμο λαμβάνοντας υπόψη τις νέες παρεμβάσεις από την πλευρά των Ευρωπαίων. Αυτό ωστόσο μένει να φανεί τον Μάιο όταν θα ολοκληρώνεται η 4η και τελευταία αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος.
Εν τω μεταξύ, λίγοι πρόσεξαν ότι φέτος το καλοκαίρι το ΔΝΤ δημιούργησε ένα νέο πρόγραμμα, με την ονομασία (Policy Coordination Instrument – PCI) το οποίο μοιάζει κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της Ελλάδας και θα μπορούσε να αξιοποιηθεί μετά το πέρας του τρίτου μνημονίου σε συνδυασμό με ένα ευρωπαϊκό σχήμα εποπτείας. Το πρόγραμμα αυτό απευθύνεται σε χώρες που θέλουν να κάνουν μεταρρυθμίσεις για να βελτιώσουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε δανεισμό είτε από τις αγορές είτε από τον επίσημο τομέα.