των Μαριάννας Τζάννε, Αργύρη Παπαστάθη
Στον παραχωρησιούχο της Εγνατίας Οδού αφήνουν το δικαίωμα της επιλογής του συστήματος ηλεκτρονικών διοδίων οι θεσμοί. Πρόκειται για μια μεγάλη ανατροπή του κυβερνητικού σχεδίου που περιλαμβάνει το επικαιροποιημένο μνημόνιο καθώς η Εγνατία ήταν ο πρώτος αυτοκινητόδρομος, για τον οποίο το υπουργείο Υποδομών προγραμμάτιζε να εγκαταστήσει τα νέα διόδια. Το σύστημα, θα υλοποιηθεί όπως έχει σχεδιαστεί στους υπόλοιπους οδικούς άξονες.
Μετά τις πιέσεις του ΤΑΙΠΕΔ αλλά και τις ανησυχίες των υποψήφιων επενδυτών, ο παραχωρησιούχος αποκτά την ελευθερία να εγκαταστήσει σύστημα τηλεδιοδίων της επιλογής του ή να υιοθετήσει το μικτό σύστημα δορυφορικών και αναλογικών διοδίων που ετοιμάζει το υπουργείο για ΙΧ και φορτηγά. Ερωτηματικά αφήνει ωστόσο η αναφορά στο μνημόνιο για την λειτουργία ενός συστήματος μπαρών, διατύπωση που γεννά την βεβαιότητα ότι η Εγνατία θα συνεχίσει να λειτουργεί το υφιστάμενο σύστημα διοδίων με μπάρες, επιλέγοντας επικουρικά –εάν το αποφασίσει- το δορυφορικό σύστημα.
Για τις αλλαγές αυτές, προγραμματίζεται άμεσα αναθεώρηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης που προβλέπει τα δορυφορικά -ηλεκτρονικά διόδια, ώστε να αποσυνδεθεί από το διαγωνισμό η υποχρέωση εγκατάστασης του νέου συστήματος στην Εγνατία. Οι σχετικές ενέργειες προβλέπεται να γίνουν έως τις 15 Ιουνίου.
Αφού υπογραφεί η νέα ΚΥΑ και τροποποιηθούν οι όροι του διαγωνισμού, το ΤΑΙΠΕΔ θα ανακοινώσει το σχέδιο σύμβασης παραχώρησης στους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό μέχρι τις 15 Ιουνίου. Μέχρι τις 30 Μαΐου, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών οφείλει να παράσχει στο ΤΑΙΠΕΔ όλα τα απαραίτητα στοιχεία και τις τεχνικές προδιαγραφές που θα του επιτρέψουν να προετοιμάσει το σχέδιο της σύμβασης παραχώρησης.
Τι προβλέπει το μνημόνιο
Η σύμβαση παραχώρησης, η οποία ανατρέπει τα δεδομένα για τα διόδια, ορίζει πέντε κατευθύνσεις για τον παραχωρησιούχο της Εγνατίας. Πρώτον ότι θα είναι ελεύθερος να επιλέξει, να σχεδιάσει, να προμηθευτεί, να χρηματοδοτήσει, να εγκαταστήσει και να εκμεταλλευτεί ένα σύστημα τηλεδιοδίων (βασισμένο σε τεχνολογία GNSS για την δορυφορική παρακολούθηση βαρέων οχημάτων άνω των 3,5 τόνων και τεχνολογία ANPR οπτικής αναγνώρισης πινακίδων για όλα τα άλλα οχήματα) ή να αποφασίσει να συμμετάσχει στο σύστημα που θα προμηθευτεί μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας που είναι σε εξέλιξη στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για τους άλλους αυτοκινητοδρόμους. Δεύτερον, ότι ο παραχωρησιούχος επιτρέπεται να σχεδιάσει και να λειτουργεί το παραπάνω σύστημα ως ελεγχόμενο σύστημα μπαρών. Τρίτον ότι θα είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για τη διαχείριση και τον έλεγχο της είσπραξης εσόδων από την Εγνατία Οδό. Τέταρτον ότι απαιτείται να διασφαλίσει ότι το σύστημα διοδίων που εφαρμόζεται στην Εγνατία συμμορφώνεται με το ισχύον ευρωπαϊκό δίκαιο για τα διόδια και πέμπτον ότι απαιτείται να είναι διαλειτουργικό και συμβατό με το σύστημα ηλεκτρονικών διοδίων του υπουργείου Υποδομών, κατά περίπτωση και με τα συστήματα άλλων κρατών μελών της ΕΕ.
Νέα πολιτική διοδίων
Στο κείμενο που συμφωνήθηκε με τους θεσμούς προβλέπεται ότι το μέχρι τις 30 Μαΐου, οι υπουργοί Υποδομών, Μεταφορών και Οικονομικών θα εκδώσουν ΚΥΑ που θα προβλέπει την νέα πολιτική τιμολόγησης διοδίων για τον αυτοκινητόδρομο και τους κάθετους άξονες. Η απόφαση θα προβλέπει την εφαρμογή της πολιτικής τιμολόγησης διοδίων, η οποία εγκρίθηκε από το διοικητικό συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ και κοινοποιήθηκε από τις ελληνικές αρχές στη DG MOVE για έγκριση. Η νέα εμπορική πολιτική θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται από τις αρχές Ιανουαρίου του 2019. Τελεί υπό την έγκριση της DG MOVE, η οποία όπως σημειώνεται εάν αποφασίσει μια διαφορετική πολιτική τιμολόγησης, η ΚΥΑ και το σχέδιο της σύμβασης παραχώρησης θα αναθεωρηθούν. Το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών θα εκδώσει νέα υπουργική απόφαση (ή θα τροποποιήσει την υπάρχουσα ΥΑ), σύμφωνα με την οποία οι εξαιρέσεις για δωρεάν διελεύσεις που χορηγούνται σήμερα στους κατοίκους και τις επιχειρήσεις σε διάφορους νομούς και δήμους δίπλα στον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας από την καταβολή διοδίων θα έχουν ισχύ έως τα τέλη Δεκεμβρίου του έτους και δεν θα δοθεί νέα παράταση. Το μέτρο είχε ανακοινώσει τον περασμένο Νοέμβριο ο κ. Σπίρτζης, προκαλώντας σεισμό στο ΤΑΙΠΕΔ.
Έρχονται νέα διόδια
Ταυτόχρονα, η Εγνατία θα πρέπει να συνεχίσει την εγκατάσταση νέων σταθμών διοδίων. Άμεσα υπογράφεται η σύμβαση κατασκευής του σταθμού διοδίων της Ασπροβάλτας και θα ξεκινήσουν οι μετωπικοί σταθμοί διοδίων Στρυμονικού και Καβάλας.
Το σχέδιο προβλέπει ότι εντός μίας εβδομάδας από την ολοκλήρωση της κατασκευής των σταθμών διοδίων της Ασπροβάλτας και της Θεσσαλονίκης (Ωραιοκάστρου), οι υπουργοί υποδομών και Οικονομικών θα υπογράψουν νέα ΚΥΑ, με την οποία θα υποχρεώνονται να θέσουν σε λειτουργία τα διόδια, με βάση την τρέχουσα πολιτική τιμολόγησης. Επίσης, η Εγνατία, με την έγκριση της τροποποίησης των αδειών περιβαλλοντικών όρων (το αργότερο μέχρι τα μέσα Ιουνίου 2018), θα ενεργοποιήσει αμέσως και θα θέσει σε ισχύ τις δύο συμβάσεις λειτουργίας και συντήρησης για την άμεση έναρξη της κατασκευής όλων των σταθμών και όλων των πλευρικών διοδίων (εκτός από τέσσερις, για τους οποίους η έναρξη της κατασκευής θα γίνει μέχρι τα τέλη Ιουλίου).
Τέλος, μέχρι τις 30 Μαΐου η Διυπουργική Επιτροπή Αναδιάρθρωσης Περιουσιακών Στοιχείων και Ιδιωτικοποιήσεων, θα εκδώσει απόφαση σε συμφωνία με το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων, σύμφωνα με την οποία το ΤΑΙΠΕΔ, δικαιούται να συμπεριλάβει στο πεδίο εφαρμογής της σύμβασης παραχώρησης της Εγνατίας την υποχρέωση του παραχωρησιούχου να χρηματοδοτήσει, να μελετήσει και να εκτελέσει όλα τα απαραίτητα έργα που σχετίζονται με την αναβάθμιση των προτύπων του αυτοκινητοδρόμου για τα εξής τμήματα: Χαλάστρα – Πολύκαστρο του κάθετου άξονα Χαλαστρά – Ευζώνη και του τμήματος Χριστός – Αμπελά του κάθετου οδικού άξονα Θεσσαλονίκης – Σερρών – Προμαχώνα, συνολικού μήκους περίπου 54 χλμ. Η Εγνατία Α.Ε. θα μεταφερθεί στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών μετά την ημερομηνία έναρξης της παραχώρησης.