Κομισιόν: Άμεση η αντίδραση της Ελλάδας στην κρίση αλλά ασύμμετρο το πλήγμα στην οικονομία

Πίσω από τις ζοφερές προβλέψεις για τη χώρα μας, μόνο καλά λόγια για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης περιλαμβάνει η χθεσινή ανακοίνωση της Κομισιόν για τις Εαρινές Προβλέψεις της. Παρότι κατατάσσει την Ελλάδα πρώτη στις προβλέψεις της για ύφεση στην Ευρώπη (-9,7% για το 2020) η Κομισιόν το αποδίδει σε εξωγενείς παράγοντες, δηλαδή στο τεράστιο πλήγμα που θα υποστούν όλες οι μεγάλες οικονομίες (από -6,5% έως -9,5%) όπως η Γερμανία,  Γαλλία, Ιταλία, Αγγλία και άλλες, στις οποίες είχε στηριχτεί ο Τουρισμός και η οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας όλα τα τελευταία χρόνια της κρίσης.

Από πλεονέκτημα, ο Τουρισμός μετατρέπεται σε αχίλλειο πτέρνα της ελληνικής Οικονομίας. Με βάση την έκθεση, η καραντίνα θα βαρύνει κυρίως το β΄τρίμηνο, η πτώση του Τουρισμού το γ΄τρίμηνο και η μετέπειτα απώλεια των εισοδημάτων θα φανεί στο δ΄τρίμηνο του 2020. Και αυτό δείχνει ότι μπροστά της η χώρα έχει έναν Μαραθώνιο κρίσης,  που μόλις έχει ξεκινήσει.

Η έκθεση της Κομισιόν εντοπίζει δύο λόγους, που εξηγούν και γιατί προβλέπει υπερδιπλάσια ύφεση σε σχέση με τις προβλέψεις της ελληνικής κυβέρνησης (9,7% έναντι 4,7%):

1. Η βαριά έκθεση της Ελλάδας σε ταξιδιωτικούς περιορισμούς είναι πηγή αρνητικών κινδύνων. Λόγω της έντονης συγκέντρωσης του τουρισμού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ακόμη και μια σύντομη παράταση των περιορισμών πέρα από το αναμενόμενο, θα μπορούσε να έχει ισχυρή πτωτική επίδραση.

2. Ραχοκοκκαλιά της ελληνικής Οικονομίας είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Συνεπώς, οι συντάκτες της Έκθεσης θεωρούν πως «ο αντίκτυπος της κρίσης στον μεγάλο τομέα των υπηρεσιών και στις πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες είναι πιο ευάλωτες, θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερος από το αναμενόμενο και να αναστείλει την ανάκαμψη».

Η έκθεση αποτιμά τα δημοσιονομικά μέτρα της κυβέρνησης σε 6,9% του ΑΕΠ. Δηλαδή περίπου 13-14 δισ. ευρώ. Δηλαδή παραπάνω από τα 9,5 δισ. που ανακοίνωσε η κυβέρνηση ή τα 6 δισ. που τα υπολογίζει ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι συντάκτες ανησυχούν μάλιστα ότι το κόστος «θα αποδειχθεί και μεγαλύτερο! Η Κομισιόν καταγράφει και επιπλέον μέτρα χρηματοδότησης 1,9% του ΑΕΠ ή περίπου 3,8 δισ. ευρω. Απροσδιόριστο παραμένει ακόμα όμως ποιο μέρος από όλα αυτά θα καλυφθεί με κοινοτικούς πόρους ή και δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (σσ: το υπουργείο Οικονομικών μιλά για 2 δισ. επιπλέον δαπάνες ΠΔΕ και τουλάχιστον 1,5 δισ. από το πρόγραμμα SURE).

Τι μπορεί όμως να κάνει περισσότερο η κυβέρνηση για να αντιστρέψει τη δυσμενή τροπή στην Οικονομίας; Όχι πολλά πράγματα στη φάση αυτή τουλάχιστον, καθώς οι τεχνοκράτες δεν φαίνεται να κάνουν καμία σύσταση ή να επικρίνουν σε κάτι την οικονομική πολιτική.

Αντιθέτως, οι ίδιοι περιγράφουν το ξέσπασμα και την διαχείριση της κρίσης που ζούμε, ως εξής:

1. Ο αντίκτυπος της κρίσης αναμένεται να είναι μεγάλος, λόγω της σημασίας του τομέα της Φιλοξενίας στην Ελλάδα και του υψηλού μεριδίου πολύ μικρών επιχειρήσεων, οι οποίες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες.

2. Παρά την ταχεία πολιτική απάντηση, η ισχυρή συρρίκνωση της παραγωγής αναμένεται να επηρεάσει την απασχόληση.

3. Η κρίση αναμένεται να ακολουθηθεί από ανάκαμψη το 2021. Αλλά η ύφεση και το κόστος των φορολογικών μέτρων για την αντιμετώπιση της κρίσης θα οδηγήσουν σε ένα σημαντικό έλλειμμα το 2020.

4. Η ελληνική Οικονομία αναπτύχθηκε πριν από την πανδημία.  Η Οικονομία της Ελλάδας εισήλθε στο 2020 σε σχετικά ισχυρή βάση. Η Αύξηση του ΑΕΠ το 2019 έφτασε το 1,9%, ελάχιστα κάτω από τις προσδοκίες. Η Ανάπτυξη οφείλεται κυρίως στην εγχώρια ζήτηση και σε μικρότερο βαθμό στις καθαρές εξαγωγές. Η αγορά Εργασίας βελτιώθηκε και η Απασχόληση αυξήθηκε κατά 2%, οδηγώντας σε περαιτέρω μείωση του ποσοστού ανεργίας στο 17,3% για το σύνολο του έτους.

5. Αλλά ξαφνικά σταμάτησε με την εξάπλωση του ιού… Ενώ οι κύριες επιπτώσεις του lockdown αναμένεται να επικεντρωθούν στο δεύτερο τρίμηνο του 2020, ο μεγάλος τουριστικός τομέας της Ελλάδας ενδέχεται να επηρεαστεί και το τρίτο τρίμηνο, καθώς οι περιορισμοί στα ταξίδια αναμένεται να παραμείνουν σε ισχύ και η διεθνής  ζήτηση για ταξίδια στο εξωτερικό μπορεί να παραμείνει συγκρατημένη.

6.  Δεδομένου ότι πάνω από το 70% των εισπράξεων από τον Τουρισμό συγκεντρώνονται τους καλοκαιρινούς μήνες, τα εμπόδια κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα είχαν μεγάλο αντίκτυπο στις συνολικές εξαγωγές υπηρεσιών το 2020.

9. Εν μέσω περιορισμένων ευκαιριών κατανάλωσης κατά τη διάρκεια του lockdown και του μειωμένου διαθέσιμου εισοδήματος, η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται να παρουσιάσει ισχυρή πτώση το 2020. Τα οικονομικά μέτρα που θεσπίστηκαν κατά την περίοδο κλειδώματος για την προστασία της οικονομίας αναμένεται να μειώσουν σε κάποιο βαθμό τις καταναλωτικές δαπάνες και να ανοίξουν το δρόμο για μια ταχύτερη ανάκαμψη, το 2021.

10. Οι επενδύσεις αναμένεται να επηρεαστούν έντονα από την αυξημένη αβεβαιότητα και τον χαμηλότερο κύκλο εργ ασιών το 2020, αλλά η υποστήριξη ρευστότητας που παρέχεται από την ελληνική κυβέρνηση και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα αποτελέσουν  στήριγμα στις επιχειρήσεις για το lockdown και ταχύτερη ανάκαμψη.

11.  Λόγω της παγκόσμιας φύσης της κρίσης, οι  κύριες εξαγωγικές αγορές της Ελλάδας αναμένεται να είναι μεταξύ των χωρών που πλήττονται περισσότερο, οδηγώντας σε μείωση της ζήτησης για ελληνικά αγαθά και υπηρεσίες, κυρίως όμως του Τουρισμού και της ναυτιλίας.

12.  Ενώ τα μέτρα που εισήγαγε η κυβέρνηση για την προστασία της αγοράς εργασίας αναμένεται να αποτρέψουν απολύσεις και αφερεγγυότητες μεγάλης κλίμακας, περίπου 160.000 θέσεις εργασίας θα μπορούσαν να χαθούν εξαιτίας της κρίσης και το ποσοστό ανεργίας θα μπορούσε να αυξηθεί στο 20% το 2020.

13.  Το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε το 3,5% του ΑΕΠ το 2019. Το δημοσιονομικό ισοζύγιο θα επιδεινωθεί σημαντικά το 2020 λόγω του κόστους των μέτρων για την αντιμετώπιση της κρίσης.

14.  Το κόστος των δημοσιονομικών μέτρων ανέρχεται σε 6,9% του ΑΕΠ. Το πακέτο αποτελείται από ειδικά επιδόματα ανεργίας, έκπτωση στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για ορισμένους ασφαλισμένους που πλήττονται από την κρίση, αυξημένες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης, επιστρεπτέα προκαταβολή για επιχειρήσεις και άλλα μέτρα. Ορισμένα από τα μέτρα θα υποστηριχθούν από την ΕΕ ή τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων.

15.  Η κυβέρνηση υιοθέτησε επίσης 1,9% του ΑΕΠ μέτρων που στοχεύουν στη βελτίωση της ρευστότητας του ιδιωτικού εταιρικού τομέα. Η πληρωμή ορισμένων φορολογικών υποχρεώσεων έχει αναβληθεί έως το φθινόπωρο και οι αρχές δημιούργησαν ένα σύστημα εγγυήσεων πίστωσης υλοποιείται μέσω της Ελληνικής Τράπεζας Ανάπτυξης, η οποία μπορεί να ξεκλειδώσει δάνεια έως περίπου 5% του ΑΕΠ. Τα μέτρα που λαμβάνονται για την καταπολέμηση της πανδημίας έχουν προσωρινά αποτελέσματα το 2020.

16. Οι δημοσιονομικές προοπτικές υπόκεινται σε σημαντικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένης της εκκρεμούσας απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με τις αναδρομικές πληρωμές σε συνταξιούχους, τις υπό εξέλιξη υποθέσεις εναντίον της ΕΤΑΔ και τα πιθανά έξοδα της αναδιάρθρωσης των ΕΛΤΑ.

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, όπως τονίζουν οι τεχνοκράτες της Κομισιόν, «υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα ως προς το τελικό κόστος των έκτακτων δημοσιονομικών  μέτρων που έχουν λάβει οι αρχές». Που σημαίνει ότι αφήνουν και ανοικτό ότι τα μέτρα θα αποδειχθούν ακόμη πιο κοστοβόρα από σχεδόν 14 δισ. ευρώ όπως αποτιμώνται -αν και στη χώρα μας γίνεται διαμάχη αν τελικώς ξεπερνά ή όχι τα 6-8 δισ. ευρώ.