Τα δύσκολα για τους υπερχρεωμένους δανειολήπτες, τώρα αρχίζουν… Πάνω από 4 εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις «κολυμπούν» μέσα σε έναν «ωκεανό» ιδιωτικού χρέους 406 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα 2/3 εξ αυτών (258 δισ. ευρώ) είναι πλέον απλήρωτα ληξιπρόθεσμα, δηλαδή χρέη σε καθυστέρηση ή αδυναμία αποπληρωμής.

Μετά το τέλος των μέτρων στήριξης, της αναστολής πληρωμών, των προγραμμάτων «Γέφυρα» λόγω πανδημίας κλπ, η μοναδική διέξοδος που πλέον έχουν τα νοικοκυριά και επιχειρήσεις για ολιστική διαχείριση και λύση του προβλήματος υπερχρέωσης, είναι ο εξωδικαστικός συμβιβασμός.

Το ίδιο ισχύει όμως και για τράπεζες, funds και servicers! Στόχος τους κανονικά θα ήταν να καταστήσουν «bankable» και τραπεζικά αξιόχρεους εκατομμύρια υπερχρεωμένους οφειλέτες, που κινδυνεύουν να βρεθούν εκτός αγοράς. Ακόμα όμως και αν σαμποτάρουν τον εξωδικαστικό –επειδή προσβλέπουν σε πλειστηριασμούς αντί για ρυθμίσεις- φαίνεται πως δεν θα εισπράξουν (άμεσα τουλάχιστον) όσα νόμιζαν ή θα ήθελαν από κατασχέσεις, αφού η κυβέρνηση δεν θα τους κάνει τη χάρη να νομοθετήσει για να ξεμπλοκάρουν οι πλειστηριασμοί που σχεδίαζαν.

Λύσεις… χωρίς λύση

Το αισιόδοξο συμπέρασμα από τα στοιχεία που κατέθεσε χθες στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, είναι ότι μόλις τώρα «παίρνει μπροστά» ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός ρύθμισης οφειλών: στο τελευταίο τρίμηνο αυξήθηκαν 50% οι θετικές εγκρίσεις ρυθμίσεων από τους χρηματοδοτικούς οργανισμούς (τράπεζες και εταιρίες διαχείρισης οφειλών).

Πριν το καλοκαίρι οι απορρίψεις «πέφτανε σύννεφο» και τα ποσοστά αποδοχής από τις τράπεζες μηδενικά γιατί, όπως υποστήριζαν στη Βουλή εκπρόσωποί τους, οι τράπεζες έχουν κρατήσει μικρό μέρος οφειλών, καθώς εκχώρησαν σε funds τα πιο προβληματικά από αυτά (85 από τα 102 δισ. των οφειλών δανείων). Και αφού δεν έχουν πολλούς «κόκκινους» δανειολήπτες, σπρώχνουν τους οφειλέτες-πελάτες τους σε διμερείς συμφωνίες για να τους κρατήσουν «πράσινους» ώστε να μη γράψουν επισφάλειες. Αλλά η λύση αυτή είναι και θνησιγενής, γιατί δεν εξασφαλίζει πως ο οφειλέτης θα μπορεί να ανταποκριθεί σε όλες υποχρεώσεις του.

Από πλευράς δανειοληπτών, μετά 2 χρόνια εξωδικαστικού συμβιβασμού, μόνον 60.000 από τους πάνω από 4 εκατομμύρια οφειλέτες, έχουν υποβάλει αιτήσεις (και οι μόλις 18.000 έχουν ως τώρα εγκριθεί). Προφανώς είναι ελάχιστοι και αυτό θα είχε ολέθριες συνέπειες στην κοινωνία και την οικονομία, αν δεν ίσχυαν ειδικές πρόνοιες και έκτακτα μέτρα στήριξης το προηγούμενο διάστημα λόγω πανδημίας.

Τώρα πια τα μέτρα αυτά αποσύρονται και το πρόβλημα υπερχρέωσης μπαίνει σε νέα διάσταση, υπό συνθήκες ακραίας ακρίβειας και πιστωτικής ασφυξίας λόγω αύξησης επιτοκίων.

Αν και η πρόοδος φαντάζει απειροελάχιστη, είναι τεράστια πάντως: γιατί από τους 60.000 οφειλέτες που έχουν εισέλθει στην πλατφόρμα, οι 32.000 που έχουν προσκομίσει οικονομικά στοιχεία βαρύνονται με συνολικές οφειλές ύψους 19 δισ. ευρώ (εκπροσωπούν δηλαδή το 1/20 του συνολικού ιδιωτικού χρέους.) Αυτοί είναι πλέον «με το ένα πόδι» μέσα στη ρύθμιση για να μπορέσουν να λύσουν συνολικά το οικονομικό τους πρόβλημα, σε 240 ή έως και 420 δόσεις, αλλά και με «κούρεμα» που μπορεί να φτάνει στο 90%. Ήδη, 9.000 οφειλέτες, με συνολικές οφειλές 5 δισ. ευρώ, έχουν υποβάλει οριστικά την αίτησή τους για ρύθμιση οφειλών. Μέχρι πριν 3 μήνες, το ποσό των οφειλών προς ρύθμιση ήταν μόλις 3 δισ. ευρώ αλλά κοντεύει να διπλασιαστεί και αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο.

Ρυθμίσεις αντί κατασχέσεις

Από τα άλλη, funds και εταιρίες είσπραξης φαίνεται να έπεσαν τελικά, στη «παγίδα» που έστησαν στους δανειολήπτες!

Αν και έχουν στα χέρια τους τα 102 από τα 258 δισ. ιδιωτικού χρέους, παραμένουν απλήρωτα, χωρίς να μπορούν να εισπράξουν όσα θα μπορούσαν και έπρεπε, προσφέροντας μία βιώσιμη ρύθμιση στους οφειλέτες.

Τα στοιχεία που κατέθεσε στη Βουλή χθες ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δείχνουν ότι ελάχιστοι πιστωτές (τράπεζες και λοιποί χρηματοδοτικοί οργανισμοί) έδειξαν το καλό παράδειγμα και ακολούθησαν το «μονοπάτι» των ρυθμίσεων και των διευκολύνσεων.

Παρά τις δυσκολίες, αυτοί εμφανίζουν υψηλά ποσοστά αποδοχής των προτάσεων ρύθμισης που παράγει αυτόματα ο αλγόριθμος του νέου εξωδικαστικού (του «νόμου Σταϊκούρα») με τις έως 420 μηνιαίες δόσεις και «κούρεμα» έως και 90%. Για παράδειγμα:

  • από 1.215 αιτήσεις που αξιολογήθηκαν, μία εταιρία διαχείρισης ενέκρινε 818 ρυθμίσεις (2 στις 3 ή ποσοστό 66%)
  • από 1.166 αιτήσεις, άλλη αποδέχθηκε 550 (1 στις 2 ή ποσοστό 48%)
  • από 1.109 αιτήσεις, άλλη εταιρία διαχείρισης δέχθηκε 408 (37%)
  • από 530 αιτήσεις, μεγάλη συστημική τράπεζα ενέκρινε 141 (27%).

Στον αντίποδα όμως, υπάρχουν εταιρίες διαχείρισης και συστημικές τράπεζες που έχουν αξιολογήσει ελάχιστες δόσεις (κάτω από 30 η καθεμιά) και δεν έχουν εγκρίνει ούτε μία αίτηση ρύθμισης. Αυτό δεν ερμηνεύεται απλώς ως άρνηση ή αδιαφορία οφειλετών για ρυθμίσεις, αλλά και για αποτροπή τους ενδεχομένως από την ίδια τράπεζα, προκειμένου να μην εντάξει κανείς τους όλα του τα χρέη σε μία καθολική ρύθμιση.

Διόλου τυχαία ίσως, από τις 1.500 ολοκληρωμένες μέχρι σήμερα αιτήσεις μέσω του Εξωδικαστικού, οι 3 στις 4 (το 72%) αφορά διμερείς ρυθμίσεις (δηλαδή για οφειλές προς ΔΕΗ, ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ) και μόνο 1 στις 4 (το 28%) πολυμερείς, δηλαδή με συμμετοχή και τραπεζικών οφειλών.

«Στα κρύα του λουτρού»

Κάποιοι «παίκτες» όμως (τράπεζες ή εταιρίες διαχείρισης κλπ) «πόνταραν» στη αναγκαστική είσπραξη ή εκποίηση έναντι του χαρτοφυλακίου οφειλών που αγόρασαν και επί δύο χρόνια σαμποτάρουν τον εξωδικαστικό μηχανισμό και τις ρυθμίσεις που παράγει. Από χθες όμως έμειναν «στα κρύα του λουτρού» όταν άκουσαν από τον υπουργό Οικονομικών στη Βουλή, ότι η κυβέρνηση δεν θα τους διευκολύνει νομοθετικά με τροπολογία, για να «ξεμπλοκάρουν» οι πλειστηριασμοί που ετοίμαζαν.

«Προτάθηκε  προς το Υπουργείο Οικονομικών, από εκπροσώπους χρηματοδοτικών φορέων, η ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας. Η οδός αυτή όμως δεν γίνεται αποδεκτή από την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών» τόνισε ο κύριος Σταϊκούρας. Ο οποίος τους εγκάλεσε ότι «στο ζήτημα του εξωδικαστικού μηχανισμού, δεν έχουν σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, ούτε οι τράπεζες ούτε οι διαχειριστές απαιτήσεων, με ορισμένες φωτεινές εξαιρέσεις». Και κάλεσε όλους να προσφέρουν βιώσιμες λύσεις και ρυθμίσεις, για τη διαχείριση του προβλήματος του ιδιωτικού χρέους.

«Ρυθμίστε, εισπράξτε, τελειώσατε»

Τα 17 από τα 102 δισ. βρίσκονται στις τράπεζες ενώ τα 85 δισ. είναι σε funds και στους servicers όπως είπε ο κ. Σταικούρας. Αλλά «οι τράπεζες απορρίπτουν το 67% των ρυθμίσεων και οι servicers το 34%, αξιοποιώντας τους πλειστηριασμούς ως μέσο πίεσης» όπως τόνισε στη Βουλή ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Κατρίνης. Και η τομεράρχης του ΣΥΡΙΖΑ κ. Έφη Αχτσιόγλου επισήμανε ότι «τα funds αρνούνται να κάνουν ρυθμίσεις. Ελέγχουν σήμερα με εμπράγματη εξασφάλιση περίπου 700.000 ακίνητα και η μόνη μέριμνά τους είναι πώς θα γίνουν πλειστηριασμοί».

Τα στοιχεία ρυθμίσεων δείχνουν πως οι τράπεζες είναι ενδεχομένως περισσότερο δυσκίνητες στο θέμα του εξωδικαστικού από τις εταιρίες διαχείρισης. Το επιβεβαίωσε εμμέσως και ο πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών, καθηγητής Βασίλειος Ράπανος όταν ανέφερε, αιτιολογώντας την στάση των τραπεζών στο ζήτημα των κόκκινων δανείων, πως οι τράπεζες «διαχειριζόμαστε τα χρήματα των Ελλήνων καταθετών. Όχι των καπιταλιστών ή των μετόχων. Μας κατηγορούσατε στο παρελθόν ότι κάναμε εορτοδάνεια, διακοποδάνεια, δανεικά και αγύριστα. Θέλετε πάλι να πάμε στα ίδια; Όχι. Αναλαμβάνουμε λελογισμένους κινδύνους»..

Ωστόσο, σύμφωνα με τον κύριο Σταϊκούρα, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται σημαντική μεταστροφή και αύξηση στα ποσοστά έγκρισης των προτεινόμενων ρυθμίσεων οφειλών, από την πλευρά των χρηματοδοτικών φορέων:

Ενδεικτικά, ο μέσος όρος έγκρισης για τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο κυμαινόταν κάτω από το 20%, αλλά για τον μήνα Αύγουστο εκτινάχτηκε στο 78%, και τον μήνα Σεπτέμβριο στο 64%!

Παρά από τα στοιχεία σημαντικής προόδου όμως, εξακολουθούν να υφίστανται στοιχεία προβληματισμού:

1ον. Οι πιστωτές εξακολουθούν να απορρίπτουν μεγάλο όγκο αιτημάτων ρύθμισης οφειλών.
Μέχρι στιγμής, έχουν απορριφθεί αιτήματα ρύθμισης οφειλών συνολικού ύψους 600 εκατ. ευρώ, παρά την αύξηση των εγκρίσεων στα αιτήματα ρύθμισης του τελευταίου διμήνου.

2ον. Τα ποσοστά εγκρισιμότητας των αιτημάτων ρύθμισης οφειλών εξακολουθούν να διαφέρουν σημαντικά ανά χρηματοδοτικό φορέα. Συγκεκριμένα, εξακολουθούν να κυμαίνονται από 11% μέχρι και 84% επί των συνολικών αιτημάτων ρύθμισης οφειλών, καταδεικνύοντας ότι δεν υφίσταται από την πλευρά των πιστωτών κοινή στρατηγική και προτεραιοποίηση στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους μέσω του μηχανισμού.

3ον. Και οι οφειλέτες όμως απορρίπτουν μεγάλο ποσοστό προτάσεων ρύθμισης οφειλών, συνολικού ύψους 340 εκατ. ευρώ, ενώ συνεχίζουν να παρουσιάζουν και καθυστερήσεις στις διαδικασίες ολοκλήρωσης των αιτήσεών τους.

Συνεπώς, παρά την αξιοσημείωτη πρόοδο που έχει συντελεστεί το τελευταίο χρονικό διάστημα, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης, ιδιαίτερα καθώς ο χρόνος πιέζει όλους, για τη λήψη αποφάσεων, αλλαγή τακτικής και λύση προβλημάτων.

Από πλευράς του το υπουργείο Οικονομικών, για να διευκολύνει τη μετάβαση προχώρησε στη μείωση των περιθωρίων μεταξύ των επιτοκίων ρύθμισης οφειλών χρηματοδοτικών φορέων και επιτοκίων αναφοράς, κατά 75 μονάδες βάσης, από το 3,25% στο 2,5% για τα δάνεια με εξασφάλιση, και κατά 150 μονάδες βάσης, από το 4,5% στο 3%, για τα δάνεια χωρίς εξασφάλιση αντίστοιχα.

Διαβάστε ακόμα:

Το ΤΑΙΠΕΔ προχωρά το δύσκολο project για το Μαρκόπουλο (pic)

Netflix: Μοιράζεστε κωδικούς; Όχι για πολύ ακόμα

Icon of the Seas: Αυτό είναι το νέο μεγαλύτερο κρουαζιερόπλοιο του κόσμου (pics)