Του Γιάννη Τσιρογιάννη
Μέχρι πρόσφατα, η εικόνα που είχαμε για το παγκόσμιο χρέος ήταν θολή.
Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως το συνολικό ποσό (που διαμορφώνεται από το άθροισμα τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού χρέους όλων των χρών του πλανήτη σε σχέση με τα ΑΕΠ τους), εκτός από υπέρογκο, ήταν σταθερά αυξανόμενο, από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κι έπειτα.
Οι βάσεις δεδομένων ήταν (και εξακολουθούν να είναι) ελλιπείς, ακόμη και για τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, όπως ΗΠΑ και Ιαπωνία, καθώς δεν καλύπταν όλες τις παραμέτρους που διαμορφώνουν το χρέος μιας χώρας.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δημοσίευσε για πρώτη φορά μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του παγκοσμίου χρέους το Μάιο του 2018, ενώ πιο πρόσφατα, το Δεκέμβριο, συμπλήρωσε το «παζλ» με διαφωτιστικά στοιχεία και για την Ελλάδα.
Σύμφωνα με αυτά, το παγκόσμιο χρέος, ιδιωτικό και δημόσιο, ανήλθε στο επίπεδο ρεκόρ των 184 τρισ. δολαρίων το 2017, με το ποσό να αντιστοιχεί στο 225% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Ωστόσο και παρά τη δραματική αύξηση του χρέους ήδη από το 1950, το 2017 υπήρχε η πρώτη χρονιά που ο ρυθμός αύξησης του εμφάνισε επιβράδυνση, δηλαδή η αύξηση λόγου χρέους προς ΑΕΠ εμφανίστηκε μειωμένη, όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα.
Επίσης, το παρακάτω infographic παρουσιάζει τι ποσοστό της παγκόσμιας οικονομίας αποτελούν οι μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη.
Ασφυκτικό το ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα
Ως θηλιά στον λαιμό της επιχειρηματικότητας και της ανάπτυξης, η οποία θα επιφέρει θέσεις εργασίας, λειτουργεί το ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα, το οποίο ανέρχεται στα €236 δισ., σύμφωνα με επικαιροποιημένα στοιχεία που παρουσίασε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στη σχετική έκθεση που παρουσίασε για το Παγκόσμιο χρέος στις 13 Δεκεμβρίου.
Οι οφειλές ιδιωτών στην Ελλάδα άγγιζαν το 131,21% της οικονομικής δραστηριότητας το 2017 από 139,25% το 2016, που ισοδυναμεί με περίπου 236 δισεκατομμύρια ευρώ.
Το χρέος για τα νοικοκυριά το 2017 ανερχόταν στο 62,81% του ΑΕΠ από 66,68% το 2016, ήτοι σχεδόν 113 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ οι εταιρικές εκκρεμότητες ήταν 68,40% το 2017 από 72,57% το 2016, δηλαδή σχεδόν 123 δισ. ευρώ.
Τα βάρη του ιδιωτικού τομέα προδίδουν πόσο δύσκολη είναι η ανάκαμψη της επιχειρηματικότητας, ειδικά την στιγμή που οι τράπεζες έχουν περιορίσει τον νέο δανεισμό και η καταναλωτική δαπάνη αυξάνεται με αργούς ρυθμούς.
Πέραν της κρίσης όμως τα στοιχεία του ΔΝΤ προδίδουν ότι τα χρέη του ιδιωτικού τομέα σχεδόν διπλασιάστηκαν από το 2000 έως την αρχή της κρίσης, γεγονός που προδίδει πόσο απατηλά «εύκολο» ήταν το χρήμα τα πρώτα χρόνια του ευρώ.
Η κατάσταση έχει βελτιωθεί σε σχέση με το 2012, όταν το ιδιωτικό χρέος είχε φτάσει σε ιστορικό ρεκόρ και ξεπερνούσε το 147% του ΑΕΠ.
Το 2000 οι οφειλές επιχειρήσεων και νοικοκυριών υπολογίζονταν στο 66,31% του ΑΕΠ. Το 2008, όταν ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, είχαν εκτοξευτεί στο 126,27% της οικονομικής παραγωγής.
