Κατάσχουν σπίτια για 500 ευρώ

Δημήτρης Μαρκόπουλος, Ρομίνα Ξύδα, Αλέξανδρος Κασιμάτης

Δεν σταματούν ούτε στην α’ κατοικία Δημόσιο και τράπεζες – Ανησυχητικές διαστάσεις, σε μια συνολικά δύσκολη πολιτική συγκυρία για την κυβέρνηση, λαμβάνει το θέμα των πλειστηριασμών μετά και τις αντιδράσεις οργανωμένων πλέον ομάδων πολιτών στα Ειρηνοδικεία της χώρας – «Η κυβέρνηση βγάζει στο σφυρί τα όνειρα και τις ζωές μας» δηλώνουν πολίτες – Τεράστιο το κύμα κατασχέσεων σε σπίτια τους επόμενους μήνες – «Εξέγερση» και αυτοδικίες σε πλειστηριασμούς κατοικιών σε Λαύριο, Νέα Ιωνία, Ιλιον και Νίκαια

του Δημήτρη Μαρκόπουλου

Οι εικόνες από τη Θεσσαλονίκη, όπου πολίτες μπήκαν μπροστά ως ασπίδα προστασίας υπέρ ευπαθούς, πολύτεκνου συμπολίτη τους, οι απειλές έως και για αυτοχειρίες αν προχωρήσουν οι κατασχέσεις κατοικιών και λοιπών περιουσιακών στοιχείων, η ένταση και σε άλλους δικαστικούς χώρους όπως τα Ειρηνοδικεία Πατρών και Καλαμάτας και οι δεκάδες περιπτώσεις πλειστηριασμών σε όλη την Αττική αποτελούν σκηνές από το κοντινό παρελθόν. Εικόνες που θυμίζουν την Ισπανία, όταν οι πλειστηριασμοί κατοικιών οδήγησαν σε κύμα πρωτοφανούς κοινωνικής έκρηξης που στο διάβα της παρέσυρε τη σοσιαλιστική κυβέρνηση Θαπατέρο και ολόκληρο το πολιτικό σύστημα της χώρας.

Οπως αναφέρει ο κ. Θανάσης Αλεξάνδρου, εκπρόσωπος της πρωτοβουλίας «Πλειστηριασμοί STOP», «οι πλειστηριασμοί πλέον είναι επιθετικοί. Υπάρχει ένα νομοθετικό πλαίσιο το οποίο δεν τηρείται και πλέον έχουμε παραδείγματα όπου έχει θιγεί ακόμα και η α’ κατοικία». O ίδιος προσθέτει: «Παρακολουθήσαμε περίπτωση όπου εκπλειστηριάστηκε ως και το 10% σε εξ αδιαιρέτου διαμέρισμα για καταναλωτικό δάνειο. Δεν σταματούν πουθενά». Ο ακτιβιστής για την προστασία της περιουσίας αναφέρει ότι στις 12 Οκτωβρίου θα συζητηθούν 45 περιπτώσεις πλειστηριασμών, την προηγούμενη Τετάρτη συζητήθηκαν στα Ειρηνοδικεία Αττικής και Νήσων 59, την προπερασμένη Τετάρτη 69 και την επόμενη Τετάρτη άλλες 25 περιπτώσεις. «Ο κόσμος πρέπει να ενημερωθεί. Η κατάσταση είναι κρίσιμη και θα υπάρξει εξέγερση. Η κυβέρνηση φέρει βαριές ευθύνες», συμπληρώνει ο κ. Αλεξάνδρου.

Και, όντως, το κύμα των πλειστηριασμών είναι πραγματικά πρωτοφανές για μια χώρα στην οποία η κουλτούρα της δεύτερης ευκαιρίας πάντοτε υπάρχει.

Μόνο την περασμένη Τετάρτη, όπως επιβεβαιώνει και ο γνωστός δικηγόρος για τέτοιου είδους υποθέσεις Δημήτρης Αναστασόπουλος, υπήρξαν στα Ειρηνοδικεία Αττικής δεκάδες πλειστηριασμοί και η καθημερινή ροή συνεχίζεται ακάθεκτη. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι περιοχές όπου οι πλειστηριασμοί προχώρησαν δεν ήταν ακριβές, όπως επικοινωνούσε για προφανείς λόγους πολιτικής σκοπιμότητας η κυβέρνηση. Μια ανάγνωση στη σχετική λίστα των πλειστηριασμών εντός Αττικής και Νήσων αποδεικνύει ότι 28 εξ αυτών αφορούσαν το Ειρηνοδικείο Αθηνών, όμως τρεις έγιναν στο «εργατικό» Λαύριο, δύο στη Νέα Ιωνία, τέσσερις στον Μαραθώνα, έξι στο Κορωπί καθώς και σε περιοχές όπως το Ιλιον, η Νίκαια, τα Μέγαρα, το Χαλάνδρι, ο Πειραιάς, οι Σπέτσες.

Οι περιπτώσεις που υπάρχουν είναι ενδεικτικές: διαμέρισμα στην Αθήνα χάθηκε για χρέος μόλις 10.214 ευρώ. Διώροφη κατοικία στο κέντρο της Αθήνας εκπλειστηριάστηκε για οφειλή 50.000 ευρώ, ενώ διώροφο διαμέρισμα στο Λαύριο εκποιήθηκε για χρέος 9.996 ευρώ. «Πρόκειται ξεκάθαρα για μια χιονοστιβάδα. Για επιχειρηματικά ή άλλα χρέη και για κόκκινα δάνεια χτυπιούνται κατοικίες και είναι μύθος ότι στο στόχαστρο μπήκαν η Εκάλη και οι πανάκριβες βίλες. Ουσιαστικά μπαίνει σταδιακά σε εφαρμογή ο νέος κώδικας πολιτικής δικονομίας και το ενδιαφέρον είναι ότι οι πλειστηριασμοί γίνονται στη σημερινή εμπορική αξία, άρα πολύ πιο χαμηλά από την πραγματική αξία των ακινήτων. Αν μάλιστα ο πλειστηριασμός δεν καταλήξει θα γίνεται έως και στα 2/3 της αξίας, με αποτέλεσμα οι οφειλέτες να χάνουν τα σπίτια ή τα πάγια στοιχεία των περιουσιών τους για ελάχιστα χρήματα», τονίζει ο κ. Αναστασόπουλος.

Πλειστηριασμοί ακόμα και για 500 ευρώ!

Το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο, όμως, γύρω από το κύμα πλειστηριασμών που φουντώνει αφορά τη στάση του Δημοσίου. Μετά από έντονη ρητορική κατά των κατασχέσεων στις περιουσίες των Ελλήνων και την ανάδειξη της «σκληρής διαπραγμάτευσης», όπως αναφέρει ο κ. Αναστασόπουλος, οι μεν τράπεζες προσπαθούν κατά κάποιον τρόπο να φανούν διαλλακτικές, εκεί όμως που ακολουθείται η πλέον σκληρή γραμμή είναι στο Δημόσιο. «Το Δημόσιο προβαίνει σε κατασχέσεις και πλειστηριασμούς έως και για 500 ευρώ! Πρόκειται για μια περίεργη στάση και μάλιστα σε μια συγκυρία που υποτίθεται ότι η κυβέρνηση έχει μιλήσει για απορρόφηση των κραδασμών», αναφέρει ο ίδιος. Πάντως, οι πρωτοβουλίες πολιτών που ενεργούσαν κάτω από την ομπρέλα παλιότερων αντιμνημονιακών κομμάτων συνεχίζουν τον αγώνα τους τώρα με μεγάλη σφοδρότητα κατά των πρώην συντρόφων τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της πρωτοβουλίας «Πλειστηριασμοί STOP». Η ομάδα πολιτών οργώνει όλη την Αττική και τη Θεσσαλονίκη αποτρέποντας τις εκχωρήσεις κατοικιών και ματαιώνοντας τα σχέδια για ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων.

Νέος πτωχευτικός νόμος

Οπως και να ‘χει, οι προθέσεις της κυβέρνησης να εντείνει το κύμα πλειστηριασμών ακόμα περισσότερο φαίνονται από το γεγονός ότι εντός των επόμενων δύο, το πολύ τριών εβδομάδων θα προχωρήσει στην ψήφιση του νέου Πτωχευτικού Νόμου που θα διευκολύνει, αντί να εμποδίζει, τις διαδικασίες απώλειας της περιουσίας. Κι όλα αυτά συμβαίνουν ενώ οι τράπεζες έχουν έτοιμους ήδη τους φακέλους με τα πρώτα 2.000 ακίνητα που θα βγουν άμεσα στο σφυρί, με προοπτική ο αριθμός τους να φτάσει τα 5.000 τους αμέσως επόμενους μήνες κι ενδεχομένως πριν τα Χριστούγεννα. Είναι, πάντως, μύθος ότι οι πρώτοι αφορούν μεγάλα ακίνητα αξίας άνω των 300.000 ή 400.000 ευρώ. Οι κατοικίες που εκπλειστηριάζονται αποδεικνύονται πολύ χαμηλότερης αξίας, ενώ υπήρξαν διαμερίσματα επιφάνειας έως και 80 τ.μ. που χάθηκαν.

«Η κυβέρνηση βγάζει στο σφυρί τα όνειρα και τις ζωές μας»

Η ιστορία ενός ανάπηρου με τέσσερα παιδιά το σπίτι του οποίου εκπλειστηριάζουν για τρίτη φορά (!) και οι σύγχρονοι Ρομπέν κατά των πλειστηριασμών

της Ρομίνας Ξύδα

Πίσω από την πολυσυζητημένη ακύρωση του πλειστηριασμού διαμερίσματος 80 τ.μ. την περασμένη Τετάρτη στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης κρύβεται ένας άνθρωπος με αναπηρία και τέσσερα παιδιά, ένα δημόσιο κανάλι που αρνείται να τον πληρώσει και κάτι τύποι που δίνουν κάθε εβδομάδα ραντεβού στα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας κάνοντας πράξη τη φράση «κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη» ή αλλιώς «τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» της αριστερής μας κυβέρνησης…

Μιχάλης Π. Ο άνθρωπος που το μεσημέρι της περασμένης Τετάρτης μετατράπηκε στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης στον τραγικό πρωταγωνιστή μιας ακόμη απόπειρας πλειστηριασμού πρώτης κατοικίας με τις ευλογίες της κυβέρνησης. Μιχάλης Π. Το πρόσωπο με πιστοποιητικό αναπηρίας σε ποσοστό 85% και τέσσερα παιδιά, ένα εκ των οποίων με ένα ακόμη πιστοποιητικό αναπηρίας σε ποσοστό 80%. Μιχάλης Π. Ο επαγγελματίας που πριν από λίγα χρόνια είχε μια πολύ καλή ζωή και κυρίως ένα όνομα καθαρό από κάθε μορφής απάτη. Μιχάλης Π. Ο ωραίος τύπος που με υποδέχεται στο σπίτι του με μια δυνατή χειραψία και μια ιστορία τόσο σκληρή όσο και οι ψυχές εκείνων που επιμένουν να την προσπερνούν χωρίς την παραμικρή ενοχή.

Περνάμε στο σαλόνι. Εναν τόπο γεμάτο βιβλία, μουσικά όργανα, μια τεράστια ταινιοθήκη και μια ασύλληπτη συλλογή από CD και βινύλια. «Κάτσε μισό λεπτό να κάνω μια ένεση ινσουλίνης και έρχομαι», μου λέει, για να ακολουθήσει λίγο αργότερα η αφήγηση της προσωπικής του περιπέτειας σαν βελόνα που τρυπάει συνειδήσεις και καρφώνεται στην καρδιά μιας κοινωνίας που, ευτυχώς, δεν έχει πάψει να αισθάνεται. «Η ζωή μου ήταν κάποτε καλή, παραπάνω από καλή. Σπούδασα μηχανικός Η/Υ και Σχέδιο, ήμουν επιχειρηματίας στον τομέα εξαγωγής γεωργικών προϊόντων φέρνοντας στην πατρίδα μου συνάλλαγμα εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ παράλληλα ασχολούμουν και με την υψηλή τεχνολογία και συγκεκριμένα με ειδικά τεχνικά έργα. Ενα από αυτά ήταν οι πρώτες εγκαταστάσεις της νέας γενιάς πομπών για λογαριασμό της ΕΡΤ στα κέντρα εκπομπής Πάρνηθας και Υμηττού», λέει και συνεχίζει: «Σε αυτό το έργο, στις αρχές του 2000, ήμουν υπεργολάβος μαζί με δύο ακόμη κολοσσιαίες εταιρείες. Οταν το έργο βρισκόταν περίπου στη μέση και πήγα να κόψω τιμολόγια από την εταιρεία που είχε πάρει την εργολαβία -μια τεράστια αμυντική βιομηχανία- βρήκα την πόρτα της κλειστή.

Η εταιρεία είχε γίνει καπνός και εγώ βρέθηκα στο κενό οφείλοντας χρήματα σε προμηθευτές και μεροκάματα σε εκατοντάδες εργάτες. Εκείνη τη στιγμή βρέθηκα σε δίλημμα για το τι θα κάνω. Η ΕΡΤ ήθελε να τελειώσει το έργο και κάπως έτσι αποφασίσαμε με τους άλλους δύο υπεργολάβους να το ολοκληρώσουμε για λόγους δικής μας φερεγγυότητας απέναντι στο Ελληνικό Δημόσιο. Ετσι και πράξαμε».

«Η ΕΡΤ εκπέμπει με μηχανήματα για τα οποία δεν πληρώθηκα ποτέ»

Οι εργασίες ολοκληρώνονται και ο καιρός περνάει μαζί με τις υποσχέσεις της ΕΡΤ ότι θα βρει τον τρόπο να εξοφλήσει τους τρεις υπεργολάβους του έργου. Πράγματι, βρίσκει τον τρόπο εξοφλώντας όμως τους δύο από αυτούς, τις δύο μεγάλες ιταλικές εταιρείες, και πετώντας κυριολεκτικά στο κενό τον Μιχάλη. «Δεν πήρα ποτέ ούτε ένα ευρώ από τα χρωστούμενα, τα οποία ανέρχονταν γύρω στις 300.000 ευρώ, τα περισσότερα εκ των οποίων τα όφειλα σε μεροκάματα εργατών. Τους πλήρωσα όλους, προμηθευτές και εργάτες με ό,τι χρήματα είχα και με όσα χρήματα μπορούσα να δανειστώ προκειμένου να περπατάω με το κεφάλι ψηλά. Ηλπιζα τότε ότι το κράτος και ο δικός του φορέας, η ΕΡΤ, θα φιλοτιμηθούν να με εξοφλήσουν. Δεν το έκαναν ποτέ. Το κακό είναι ότι την πάτησα και δεύτερη φορά με την ΕΡΤ, όταν το 2004, μετά την ολοκλήρωση ενός στούντιο, ο εργολάβος που είχε αναλάβει το έργο εξαφανίστηκε κι αυτός από προσώπου γης», λέει και συνεχίζει: «Για δεύτερη φορά έμεινα εκτεθειμένος από την ΕΡΤ και σε τέτοιο απελπιστικά οικονομικό σημείο που δεν μαζευόταν από πουθενά και με τίποτα. Οσο γίνονταν αυτά τα δύο έργα, αναγκαζόμουν να παίρνω από την τράπεζα μεγαλύτερη χρηματοδότηση ενώ έβαλα σε υποθήκη το μοναδικό μου σπίτι, ένα διαμέρισμα 50 ετών και 80 τ.μ. στη Θεσσαλονίκη. Τότε απευθύνθηκα παντού: σε πολιτικά γραφεία, υπουργούς, πρωθυπουργούς αλλά, όπως ακριβώς και σήμερα, δεν έλαβα τίποτε άλλο πέρα από υποσχέσεις. Η ΕΡΤ, η δημόσια τηλεόραση, εξέπεμπε και συνεχίζει να εκπέμπει με απλήρωτα μηχανήματα ενώ η τράπεζα δεν δέχτηκε να μου κάνει κανέναν σοβαρό διακανονισμό».

Ο Μιχάλης Π. αποφασίζει να κινηθεί δικαστικά εναντίον του δεύτερου εξαφανισμένου εργολάβου, θέτοντας την ήδη δυσχερή οικονομική του θέση σε απελπιστική κατάσταση. Παρότι δικαιώνεται στο πρωτοβάθμιο και το δευτεροβάθμιο δικαστήριο και του επιδικάζεται το ποσό των 300.000 ευρώ, τα χρήματα αυτά δεν τα παίρνει ποτέ, καθώς ο εργολάβος είναι άφαντος. Ταυτόχρονα, ένα αρχικό δάνειο 130.000 ευρώ είχε φτάσει τις 500.000 ευρώ. Και κάπου εκεί, το 2005, παθαίνει το πρώτο έμφραγμα. «Τότε έσκασα. Τέλειωσε η καρδιά μου. Το μικρότερό μου παιδί ήταν μόλις 11 μηνών, είχα άλλα τρία παιδιά να μεγαλώσω, και ένιωθα μόνος, ανίσχυρος και αδύναμος. Ακολούθησαν εγχειρήσεις στην καρδιά, άλλα δύο εμφράγματα -το τελευταίο πριν από δεκαπέντε ημέρες- και μία αναπηρία που σήμερα ανέρχεται σε ποσοστό 85%. Παρότι κοινοποίησα στην τράπεζα την κατάσταση της υγείας μου και τους παρακάλεσα να προβούμε σε κάποια ρύθμιση, αρνήθηκαν κάθε δυνατό για μένα συμβιβασμό».

Οι Ρομπέν κατά των πλειστηριασμών

Εάν τύχει να περάσει κάποιος έξω από τα Ειρηνοδικεία της χώρας ένα απόγευμα Τετάρτης όπου επιχειρείται η διενέργεια πλειστηριασμών, θα αντικρίσει μια ομάδα ανθρώπων με πανό στα χέρια και συνθήματα στα χείλη, που εδώ και τρία χρόνια πρωτοστατούν στο μαζικό κίνημα ενάντια στους πλειστηριασμούς, έχοντας καταφέρει να αποτρέψουν χιλιάδες από αυτούς μέσα στο παραπάνω διάστημα. Τα ιδρυτικά μέλη του Κινήματος «Δεν πληρώνω» είναι στην πλειονότητά τους νέοι άνθρωποι, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και ακόμη υψηλότερο όραμα για έναν καλύτερο κόσμο. Οπως σημειώνει ο κ. Λεωνίδας Παπαδόπουλος, χειρουργός οφθαλμίατρος και μέλος του κινήματος «Δεν Πληρώνω», «η κυβέρνηση Τσίπρα πρόδωσε ένα ακόμη σύνθημα το οποίο είχε χρησιμοποιήσει για να υφαρπάξει την ψήφο του ελληνικού λαού, το περίφημο “κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη”. Εμείς ως κίνημα βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή του αγώνα με συνέπεια και αυταπάρνηση».

Στον αγώνα κατά των πλειστηριασμών έχει ταχθεί και η κυρία Ευτυχία Παπαλουκά, αρχαιολόγος και δημοτική σύμβουλος στον Δήμο Νέας Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας, η οποία βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή: «Παρά τις προεκλογικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης, βλέπουμε τα φτωχά στρώματα να πλήττονται σφοδρά από τα μνημονιακά μέτρα και την κοινωνία να βρίσκεται σε απόγνωση. Εμείς έχουμε ταχθεί με το δίκιο των αδυνάτων σε έναν μαραθώνιο αγώνα αλληλεγγύης». Με τη σειρά τους η γιατρός Μαρία Λεκάκου και ο συνταξιούχος Γιάννης Δαμουλής δηλώνουν: «Θα συνεχίζουμε να ανακόπτουμε τους πλειστηριασμούς σπιτιών φτωχών συμπολιτών μας, να επανασυνδέουμε ρεύματα φτωχών νοικοκυριών και να είμαστε παρόντες οπουδήποτε στενάζει ο ελληνικός λαός. Αυτό που κατάφερε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. είναι να προδώσει τον ελληνικό λαό, να συνεχίσει το ίδιο έργο εξαθλίωσης των συμπολιτών μας και να πλειστηριάσει τα όνειρα και τις ζωές μας».

Γιατί οι πλειστηριασμοί δεν αποτελούν λύση

Αίσθηση από την πρόταση-παρέμβαση του Μιχάλη Σάλλα για να λυθεί το πρόβλημα των κόκκινων στεγαστικών και να απενεργοποιηθεί η βόμβα που απειλεί χιλιάδες δανειολήπτες με «κόκκινα» δάνεια

του Αλέξανδρου Κασιμάτη

Μια ρηξικέλευθη πρόταση που αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την απειλή για δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά που έχουν κόκκινα στεγαστικά δάνεια κατέθεσε ο κ. Μιχάλης Σάλλας μιλώντας στο «ΘΕΜΑ».

Τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια είναι ένα τεράστιο πρόβλημα που έχει μπροστά της η χώρα, του οποίου έχουν υποτιμηθεί οι σοβαρές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις. Οι πλειστηριασμοί κατοικιών είναι ένας όλεθρος που θα λάβει μαζικές διαστάσεις από τον Ιανουάριο του 2017 και σαρωτικές το 2018, οπότε λήγει η περίοδος προστασίας της πρώτης κατοικίας.

Η πρόταση Σάλλα προβλέπει το πάγωμα μεγάλου μέρους του δανείου, το οποίο και θα διαγράφεται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αν δεν αποκατασταθούν οι τιμές των ακινήτων, ενώ το υπόλοιπο θα αποπληρώνεται ανάλογα με τις δυνατότητες του δανειολήπτη. Η παρέμβαση έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς γίνεται σε μια περίοδο που ξεκινούν οι πλειστηριασμοί ακινήτων, οι οποίοι, όπως τονίζει ο κ. Σάλλας, «οδηγούν σε σοβαρά δυσμενέστερη θέση όλα τα μέρη. Μην ξεχνάμε ότι η κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει ο κόσμος και η οικονομία της χώρας είναι τραγική. Μέσα σε λίγα χρόνια έπεσε 30% το εθνικό προϊόν, προστέθηκαν 1,5 εκατομμύριο άνεργοι και χάθηκε, κατά την εκτίμησή μου, από την περιουσία των Ελλήνων περισσότερο από 1 τρισ. ευρώ. Την ευθύνη γι’ αυτό την έχουμε όλοι, προπαντός διαχρονικά το πολιτικό σύστημα της χώρας και χωρίς αμφιβολία τα τελευταία χρόνια και το εσφαλμένο πρόγραμμα της τρόικας. Θα έπρεπε, λοιπόν, οι θεσμοί να αποδεχθούν μια λύση διαφορετικού χαρακτήρα και να επιδείξουν μεγαλύτερη υπευθυνότητα μπροστά σε μια τέτοια καταστροφή».

Η πρόταση την οποία ο κ. Σάλας έθεσε σε δημόσιο διάλογο προβλέπει, όπως αναφέρει, ότι «οι τράπεζες θα μπορούσαν να διαχωρίσουν το κάθε κόκκινο στεγαστικό δάνειο σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος που θα αντιστοιχεί π.χ. στο 90% της αξίας του ακινήτου, θα προτείνεται από την τράπεζα για sales & lease back, επεκτείνοντας αντίστοιχα τη διάρκειά του και μειώνοντας σημαντικά το ύψος της μηνιαίας εξυπηρέτησης σύμφωνα με τις δυνατότητες του δανειολήπτη. Ετσι διασφαλίζεται ότι ο δανειολήπτης δεν πρόκειται να απομακρυνθεί από το σπίτι του ή να χάσει το ακίνητό του. Σε ό,τι αφορά το υπόλοιπο μέρος του δανείου, εφόσον σε μια περίοδο π.χ. 5 ετών δεν αποκαθίστανται οι αξίες των ακινήτων, να διαγράφεται το 50% της διαφοράς ανάμεσα στο συνολικό ύψος του δανείου και του ποσού που έχει μετατραπεί σε sales and lease back. Το υπόλοιπο 50% θα διαγράφεται στην επόμενη 5ετία, εάν και πάλι δεν έχουν μεταβληθεί προς τα πάνω οι αξίες των ακινήτων. Εάν ωστόσο έχει αποπληρωθεί μέρος του δανείου, εξυπακούεται ότι αυτό θα συνεκτιμηθεί. Αυτή η λύση θα ανακούφιζε εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες, θα προστάτευε τις αξίες των ακινήτων και δεν θα διέλυε τους ισολογισμούς των τραπεζών».

Τη συγκεκριμένη πρόταση ο κ. Σάλλας την είχε θέσει υπόψη των αρμόδιων υπουργών Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας που είναι υπεύθυνοι για το ζήτημα των κόκκινων δανείων συνεχώς τα τελευταία χρόνια. «Είναι αναγκαίο», τονίζει, «να σκεφτούμε λύσεις που θα είναι παραγωγικές τόσο για τις τράπεζες όσο και για τους πελάτες τους. Να βρούμε λύσεις που θα διευκολύνουν ακόμη και τα πιο μικρά δάνεια».

Η συγκεκριμένη πρόταση δεν χρειάζεται για να εφαρμοστεί παρά μια τροπολογία την οποία θα ψηφίσει η Βουλή και θα επιτρέπει στις τράπεζες να μετατρέπουν τα δάνεια σε συμφωνίες sale & lease back, δηλαδή πώλησης και επαναμίσθωσης. Επιπλέον μπορεί να έχει εφαρμογή σε δάνεια που αφορούν κύριες ή εξοχικές κατοικίες και γενικότερα σε κάθε στεγαστικό δάνειο. Ας υποθέσουμε ότι κάποιος δανειολήπτης, που μπορεί να έχει μείνει άνεργος ή να έχει μειωθεί σημαντικά το εισόδημά του, έχει πάρει στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ: με την αξία των ακινήτων στη διάρκεια της κρίσης να έχει υποχωρήσει κατά μέσο όρο 40%, η αξία του σπιτιού έχει φτάσει τα 60.000 ευρώ, αλλά ο εν λόγω δανειολήπτης συνεχίζει να οφείλει στην τράπεζα 100.000 ευρώ.

Οι τράπεζες από τις πληρωμές των δανειοληπτών γνωρίζουν ποιοι δυσκολεύονται, ποιοι είναι κοντά σε πλήρη αδυναμία να καταβάλλουν τις δόσεις κ.ο.κ. Σε αυτούς τους πελάτες μπορούν να γίνονται συμφωνίες sale & lease back για την αξία των 60.000 ευρώ και μάλιστα με επιμήκυνση της διάρκειας στα 15 ή και 20 χρόνια ώστε οι δόσεις να είναι χαμηλές ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες του καθενός, ακόμη κι αν το δάνειό τους έληγε π.χ. σε 5 χρόνια.
Η διαφορά των 40.000 ευρώ θα παγώνει και θα διαγράφεται σταδιακά σε μια δεκαετία αν δεν ανακάμψουν οι τιμές των ακινήτων. «Οι τράπεζες», αναφέρει ο κ. Σάλλας, «για πολλά κόκκινα δάνεια έχουν πάρει ήδη προβλέψεις και έχουν διαγράψει από τα κεφάλαιά τους μέρος της ζημίας. Συνεπώς αν ελαφρύνουμε τους δανειολήπτες μειώνοντας με το sale & lease back το δάνειο στην πραγματική αξία του ακινήτου δεν θα πλήξουμε τους ισολογισμούς των τραπεζών».

Κίνδυνος για τις αξίες των ακινήτων

«Πρόκειται για αδιέξοδο», τονίζει ο κ. Σάλλας και συνεχίζει: «Αν οι τράπεζες πάρουν από κόκκινους δανειολήπτες π.χ. 100.000 σπίτια, οι αξίες των ακινήτων θα εκμηδενιστούν παρασύροντας καθοδικά και τις εγγυήσεις των εξυπηρετούμενων δανείων. Υπάρχουν όμως και σοβαρά πρακτικά ζητήματα: Πώς θα ασφαλίσουν οι τράπεζες όλα αυτά τα ακίνητα; Ποιος θα αναλάβει τη φύλαξή τους; Ποια θα είναι η φορολογική επιβάρυνση των τραπεζών από τον ΕΝΦΙΑ; Σε τι κατάσταση θα παραδώσουν τις κατασχεμένες κατοικίες οι δανειολήπτες; Πώς θα συντηρηθούν από τις τράπεζες; Από την άλλη δεν πρέπει να υποτιμηθεί και η κοινωνική διάσταση. Αν εφαρμόσουμε τη λύση που προτείνω με το sale & lease back, οι οικογένειες θα είναι ήρεμες πληρώνοντας ένα μίσθωμα στα μέτρα των δυνατοτήτων τους. Δεν θα ζουν καθημερινά με τον τρόμο της έξωσης και του πλειστηριασμού»

Κλείδωσαν οι στόχοι των συστημικών τραπεζών για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Τα επιχειρησιακά σχέδια είναι στα χέρια του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) όπως και της Τραπέζης της Ελλάδος και ο χρόνος ήδη μετρά αντίστροφα. Μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου θα έχουν ολοκληρωθεί οι αλλαγές στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών, τα οποία θα κληθούν να εγκρίνουν τα συγκεκριμένα επιχειρησιακά σχέδια. Μέσα στον μήνα θα πρέπει επίσης να υποβληθούν στην ΤτΕ και τα στοιχεία για τις επιδόσεις στο μέτωπο των κόκκινων δανείων του διαστήματος Ιουλίου-Αυγούστου. Στη συνέχεια τον Νοέμβριο θα ακολουθήσει από την Τράπεζα της Ελλάδος η έκδοση της πρώτης έκθεσης προόδου για τα κόκκινα δάνεια για κάθε τράπεζα χωριστά.

Ο SSM έχει δημιουργήσει ασφυκτικό κλοιό γύρω από τις διοικήσεις των τραπεζών, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να παρουσιάζουν συνεχή πρόοδο στην αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων. Ο έλεγχος έχει ξεκινήσει ήδη από τον Ιούνιο, αλλά η περίοδος μέχρι το τέλος του έτους θεωρείται πιλοτική, υπό την έννοια ότι οι τράπεζες πρέπει να επιτύχουν τους στόχους που ήδη έχουν εντάξει στα επιχειρησιακά τους πλάνα.

Οι νέοι και εξαιρετικά φιλόδοξοι στόχοι θα ισχύουν από τον Ιανουάριο του 2017. Οι τράπεζες καλούνται μέχρι το 2019 να μειώσουν συνολικά τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα κατά 41 δισ. ευρώ. Οι στόχοι θα ελέγχονται ανά τρίμηνο από κλιμάκιο της Τραπέζης της Ελλάδος, το οποίο και θα συντάσσει τη σχετική έκθεση που θα δίνεται στη δημοσιότητα, με αρχή τον προσεχή Νοέμβριο.

Οι πωλήσεις σε funds

Το 2017, οπότε θα έχει ολοκληρωθεί το θεσμικό πλαίσιο αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων, οι τράπεζες θα πρέπει να κινηθούν με ταχύτερους ρυθμούς ώστε να επιτύχουν τους στόχους για τους οποίους δεσμεύτηκαν στα επιχειρησιακά πλάνα προς τον SSM. Στο πρώτο τρίμηνο του 2017 εκτιμάται ότι θα πραγματοποιηθούν και οι πρώτες πωλήσεις προβληματικών δανείων σε funds.

Γενικότερα οι εκτιμήσεις θέλουν το πιο σημαντικό διάστημα να είναι το πρώτο εξάμηνο του 2017, καθώς οι διοικήσεις θα πρέπει με τις ενέργειές τους να πείσουν τον SSM τόσο για την προσήλωση στον στόχο όσο και για την αποτελεσματικότητα των ενεργειών που θα κάνουν. Η δυσκολότερη, όμως, περίοδος θα είναι το 2018, και αυτό για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι ότι τα όποια περιθώρια ανοχής του SSM λόγω του εύλογου χρόνου προσαρμογής θα έχουν εξαντληθεί.
Ο δεύτερος και βασικότερος είναι ότι τον Ιανουάριο του 2018 λήγει η προστασία των δανειοληπτών για την πρώτη κατοικία, που σήμερα προστατεύει περίπου το 80% των στεγαστικών δανείων.

Με τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι τράπεζες για την επόμενη τριετία, προβληματικά ανοίγματα ύψους 28 δισ. ευρώ θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με αναδιαρθρώσεις, 7,6 δισ. με ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων που έχουν δοθεί ως εγγυήσεις, ενώ 5,4 δισ. θα πουληθούν σε funds. Ειδικότερα, στην επόμενη τριετία η Τράπεζα Πειραιώς πρέπει να μειώσει τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα κατά 42%, η Alpha Bank κατά 40%, η Εθνική Τράπεζα κατά 38,5% και η Eurobank κατά 37%. Η διοίκηση κάθε τράπεζας έχει την ευχέρεια να επιλέξει τις πρωτοβουλίες και τις ενέργειες που θα αναπτύξει για να επιτύχει τους στόχους της.
Στόχοι και χρονοδιαγράμματα χαρακτηρίζονται από τα τραπεζικά στελέχη αρκετά αυστηρά. Οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να εφαρμόσουν επιθετική πολιτική, καθώς απόκλιση χωρίς επαρκείς λόγους από τους στόχους για δύο συνεχόμενα τρίμηνα θα έχει επιπτώσεις αρχικά στη διοίκηση και σε δεύτερη φάση στους μετόχους. Εκτός από τη μεγάλη κλίμακα του έργου που καλούνται να διεκπεραιώσουν οι τράπεζες, η όλη προσπάθεια θα κριθεί από τις συνθήκες που θα επικρατούν στην οικονομία. Αν συνεχίσει η οικονομία να κινείται στην τροχιά της ύφεσης, δεν υπάρχει περίπτωση οι αναδιαρθρώσεις των δανείων να αποδώσουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, όπως άλλωστε και τα έσοδα από ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων.