Τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης του κλάδου των κατασκευών, που φέρνουν η ορμή του Ταμείου Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ, σκιάζουν οι ανατιμήσεις των υλικών, εκτινάσσοντας το κόστος των έργων λόγω της εκρηκτικής ανόδου των τιμών των εμπορευμάτων.
Αυξήσεις που αντανακλούν τη μεγάλη ζήτηση και την προσδοκία για ανάκαμψη της οικονομίας, που ξεκίνησε από την περασμένη άνοιξη και συνεχίζεται προκαλώντας ένα παγκόσμιο ράλι ανατιμήσεων, που πλανάται σαν απειλητικό σύννεφο πάνω από επιχειρήσεις, βιομηχανία και νοικοκυριά.
Υλικά όπως ο σίδηρος, ο χαλκός, η ξυλεία, τα πλαστικά, το πετρέλαιο και τα παράγωγά του, κυρίως καύσιμα και ασφαλτικά, είναι μερικά από τα πολλά προϊόντα κατασκευής που έχουν ανατιμηθεί με αυξήσεις έως και 50% και σε άλλες περιπτώσεις έως και 75% από τις αρχές του έτους. Αποτέλεσμα είναι να οδηγούν σε οικονομική ασφυξία τον κλάδο και σε αδυναμία εκτέλεσης των δημοσίων και ιδιωτικών έργων με βιώσιμους όρους. Αν σε αυτά προστεθούν το αυξημένο ενεργειακό κόστος και το κόστος ναύλων και μεταφορών, δημιουργείται ένα εκρηκτικό κοκτέιλ επιβαρύνσεων.
Και όλα αυτά σε μια περίοδο όπου όλα τα στοιχεία και ο ρυθμός δημοπρατήσεων δείχνουν το μεγάλο comeback των έργων υποδομής, με τις πρόσφατες εξαγγελίες του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή να προσδιορίζουν στα 5 δισ. μόνο τα έργα ΣΔΙΤ που θα είναι σε πλήρη εξέλιξη μέχρι τα τέλη του έτους, χωρίς να υπολογίζονται τα υπόλοιπα δημόσια έργα τα οποία είναι στο στάδιο εκκίνησης.
Ο προβληματισμός μεγαλώνει αν αναλογιστούμε ότι δεν πρόκειται για ένα συγκυριακό φαινόμενο, καθώς όλες οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι διεθνείς τιμές θα παραμείνουν σε υψηλό επίπεδο λόγω του αυξημένου ενεργειακού κόστους.
Εχουμε τιμές υλικών του 2012
Από το 2012 έως και το 2020 οι συντελεστές στις τιμές των υλικών κατασκευής ήταν σταθεροί. Ωστόσο από το καλοκαίρι του 2020 μέχρι σήμερα οι τιμές ακολουθούν ξέφρενους ρυθμούς, επιβαρύνοντας τους προϋπολογισμούς των έργων. Στελέχη μεγάλων εργοληπτικών επιχειρήσεων επισημαίνουν ότι η κατάσταση αυτή πλήττει όλα τα έργα που είναι σε στάδιο συμβασιοποίησης, αλλά και εκείνα που έχουν υποβάλει ή είναι στον προθάλαμο της κατάθεσης προσφορών. Οπως λένε χαρακτηριστικά οι εταιρείες, φοβούνται να καταθέσουν προσφορές καθώς τα έργα έχουν προκηρυχθεί με τιμές υλικών που είναι πλέον ξεπερασμένες και δημιουργούν ζημίες.
Η κατάσταση αυτή δημιουργεί σημαντικές δυσκολίες και εξαϋλώνει τις εκπτώσεις, καθώς, όπως ισχυρίζονται οι εταιρείες, με τα παλιά τιμολόγια και για να μη ζημιωθούν είναι υποχρεωμένες να δώσουν μηδέν εκπτώσεις στους διαγωνισμούς.
Για τον λόγο αυτό ζητούν να υπάρξει συμβιβαστική φόρμουλα από το υπουργείο, το οποίο θα παίξει πυροσβεστικό ρόλο στη δυσμενή κατάσταση που έχει δημιουργηθεί ώστε οι εργολαβίες να ενσωματώσουν τις πραγματικές συνθήκες στην αγορά.
«Οι εταιρείες καλούνται να καταθέσουν προσφορές με τιμολόγια του 2012(!), που αποτύπωναν μια περίοδο αποπληθωρισμού, χαμηλών εργατικών και χωρίς ανατιμήσεις υλικών, η οποία δεν έχει καμία σχέση με τη σημερινή ζοφερή πραγματικότητα», παραδέχεται υπηρεσιακός παράγοντας, τονίζοντας ότι το πρόβλημα είναι τεράστιο.
Στο έλεος των ανατιμήσεων
Από τις αρχές του χρόνου ο κλάδος της κατασκευής και των εργοληπτικών οργανώσεων εμφανίζεται θορυβημένος. Ηδη έχουν αποστείλει στον κ. Καραμανλή αλλά και στον υφυπουργό Γιώργο Καραγιάννη σειρά επιστολών με τις οποίες ζητούν τη λήψη έκτακτων μέτρων για να αντιμετωπιστεί το κύμα ανατιμήσεων στην αγορά.
Η κυβέρνηση, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με την ακρίβεια και το αυξημένο κόστος στην ενέργεια, οργανώνει άμυνες και στον τομέα των κατασκευών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εντός των επόμενων ημερών και αφού ολοκληρωθεί το γ’ τρίμηνο αναμένεται να εκδοθεί η υπουργική απόφαση με την οποία θα αναθεωρούνται οι συντελεστές σε υλικά κατασκευής που τους τελευταίους μήνες εμφανίζουν μεγάλες ανατιμήσεις, όπως ο σίδηρος, ο χαλκός, τα πλαστικά κ.ά. Αυτό θα επιτρέψει την προσαρμογή των τιμολογίων στις τρέχουσες τιμές, προσεγγίζοντας όσο είναι δυνατόν το πραγματικό κόστος των υλικών κατασκευής.
Το κύμα ανατιμήσεων υλικών επιβεβαιώνουν και τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Ο Γενικός Δείκτης Τιμών Υλικών Κατασκευής Νέων Κτιρίων Κατοικιών τον Αύγουστο του 2021 παρουσίασε αύξηση 4,6% σε σχέση με πέρυσι. Bάσει αυτών, το πετρέλαιο κίνησης, οι σωλήνες χαλκού και ο σίδηρος οπλισμού εμφάνιζαν αύξηση από 12% έως 21%. Μικρότερες αυξήσεις (κάτω από 10%) κατέγραφαν άλλα υλικά όπως πλαστικοί σωλήνες, ξύλινες ντουλάπες, κουφώματα αλουμινίου κ.λπ. Η κατάσταση στην αγορά έχει, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ανεβάσει από 20% έως 30% το κόστος ανέγερσης νέων οικοδομών.
Επομένως θεωρείται δύσκολο να μην επεκταθεί και στο νέο «Εξοικονομώ», για το οποίο η πλατφόρμα των αιτήσεων αναμένεται να ανοίξει εντός του μήνα. Οι νέες συνθήκες επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το δημοφιλές πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, καθώς αναθεωρούν το κόστος και ψαλιδίζουν τις επιδοτήσεις λόγω της ανατίμησης των οικοδομικών υλικών (κουφώματα αλουμινίου, μονωτικά υλικά, χρώματα, τζάμια, ξυλεία κ.ά.). Σύμφωνα μάλιστα με παράγοντες του τεχνικού κόσμου, «οι επιλέξιμες τιμές ανά κατηγορία δαπάνης έχουν μείνει οι ίδιες εδώ και τέσσερα χρόνια, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ανατιμήσεις».
Βροχή οι επιστολές στο υπουργείο Υποδομών
Το ασφυκτικό πλαίσιο που εξαπλώνεται στις κατασκευές επισημαίνουν στην κυβέρνηση από τις αρχές του έτους και όλες οι εργοληπτικές οργανώσεις (ΣΑΤΕ, ΣΤΕΑΤ, ΠΕΔΜΕΔΕ, ΠΕΣΕΔΕ κ.ά.).
Οπως αναφέρουν στις επιστολές τους, οι επιχειρήσεις καλούνται να ολοκληρώσουν συμβάσεις που κοστολογήθηκαν και συμβασιοποιήθηκαν σε προγενέστερο χρόνο, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να απορροφήσουν τις αυξήσεις αυτές και νομοτελειακά οδηγούνται σε οικονομική ασφυξία και αδυναμία ολοκλήρωσης των έργων.
Υπό αυτές τις συνθήκες, όπως τονίζουν, δεν είναι δυνατόν να ανταποκριθεί ο εργοληπτικός κόσμος στο νέο οικονομικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί κυρίως λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας του Covid-19 στην παγκόσμια αγορά. «Το φαινόμενο αυτό που παρατηρείται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο δεν φαίνεται να αποκλιμακώνεται, αντιθέτως εντείνεται. Για τον λόγο αυτό και υπό τις ανωτέρω προβλέψεις, επιβάλλεται ο ορισμός συντελεστών αναθεώρησης για την κάλυψη των σημαντικών μεταβολών και αυξήσεων που έχουν επέλθει στις τιμές των βασικών υλικών, όπως εξάλλου προβλέπεται από τη νομοθεσία».
Με δεδομένο ότι η πλήρης λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Τιμολόγησης Τεχνικών Εργων και Τεχνικών Προδιαγραφών -που θα αντιμετωπίσει οριστικά τέτοια φαινόμενα σφοδρών μεταβολών του οικονομικού περιβάλλοντος- θα απαιτήσει χρόνο, ο ορισμός συντελεστών αναθεώρησης μπορεί να γίνει με υπουργική απόφαση.
Η απόφαση αυτή εκδίδεται με τη διαπίστωση «μεγάλης απόκλισης από τις τιμές του τριμήνου δημοπράτησης» από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών, όπως άλλωστε προβλέπει ο νόμος. Πληροφορίες αναφέρουν ότι για τη σύσταση του εθνικού συστήματος τιμολόγησης υπάρχει ήδη προετοιμασία από το υπουργείο με στόχο τη λειτουργία του εντός του 2022.
Διαβάστε ακόμη:
Οικογένεια Παπαναγιώτου: Στο σφυρί δύο ακίνητα της Κτηματοδυναμικής
Νέος δακτύλιος: Σε ισχύ από 25 Οκτωβρίου – Σύσκεψη το Σάββατο στο Μαξίμου
Εντυπωσιακό 4άστερο ξενοδοχείο τα πρώην γραφεία του ΚΚΕ στη Βερανζέρου (pics)