Σε κλοιό ανατιμήσεων εισέρχεται πλέον το σύνολο της οικονομίας καθώς, μετά την πίεση στα κόστη κατασκευών και μεταποίησης, πλέον άρχισαν να γίνονται περισσότερο εμφανείς και οι αυξήσεις στο λεγόμενο «καλάθι της νοικοκυράς».
Σε συνδυασμό μάλιστα με την εκρηκτική αύξηση των τιμών ενέργειας, που αναμένεται να αποτυπωθούν στα προσεχή τιμολόγια ρεύματος και θα σηματοδοτήσουν αυξήσεις έως και 50% μέσα σε διάστημα λίγων μηνών, αναμένεται να δημιουργήσουν πιεστικές συνθήκες για κάθε δραστηριότητα. Καθόσον μάλιστα οι διεθνείς συνθήκες που έχουν οδηγήσει σε αυτή την κατάσταση δεν λένε να αμβλυνθούν, η αγορά φοβάται πλέον για νέα συνθήκη στην οποία μπορεί να απειληθεί και η προσπάθεια ανάκαμψης που είναι σε εξέλιξη.
Και ειδικά καθώς τα προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα συνεχίζονται στη σκιά της εξέλιξης της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων που αναγκάζονται να επιβάλουν για υγειονομικούς λόγους οι κυβερνήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η κυβέρνηση του Βιετνάμ που μόλις τις προηγούμενες ημέρες επέβαλε νέο lockdown υπό την απειλή της καλπάζουσας μετάλλαξης «Δέλτα» του COVID-19, με αποτέλεσμα να πατήσει φρένο στις εξαγωγές λόγω των αυστηρών μέτρων στην παραγωγή, στα λιμάνια κ.ο.κ. Κάτι που, μεταξύ άλλων, εκτίναξε τις διεθνείς τιμές του καφέ σε υψηλό τετραετίας, μια και η χώρα σήμερα αποτελεί τη Νο 2 εξαγωγική δύναμη καφέ παγκοσμίως!
Το παραπάνω είναι ένα μόνο παράδειγμα των πιέσεων που δημιουργεί στους περισσότερους κλάδους της μεταποίησης παγκοσμίως η συνεχιζόμενη διαταραχή στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, με παραμέτρους της διαταραχής αυτής την αύξηση του μεταφορικού κόστους και τις ανατιμήσεις σχεδόν σε όλη την γκάμα των πρώτων υλών.
Πολυεθνικοί κολοσσοί αλλά και εγχώριες εταιρείες δεν διστάζουν να μιλήσουν ανοιχτά για εντεινόμενες πληθωριστικές πιέσεις. Η Coca-Cola έχει προχωρήσει ήδη σε ανατιμήσεις, το ίδιο και η Nestle, η οποία εκτιμά ότι ως το τέλος της χρονιάς οι μεσοσταθμικές αυξήσεις που θα έχει επιβάλει θα φτάνουν το 4%. Από τις τελευταίες ενδιάμεσες οικονομικές εκθέσεις τους δείχνουν ότι την ίδια προσέγγιση θα ακολουθήσουν Unilever και Reckitt Benckiser διεθνώς, προκειμένου να διοχετεύσουν μέρος του αυξημένου κόστους που αντιμετωπίζουν στους καταναλωτές.
Στη χώρα μας οι τιμές παραγωγού της βιομηχανίας εμφανίζονται αυξημένες κατά 13% σε σχέση με πέρυσι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που αφορούσαν τον Ιούλιο. Μάλιστα οι δείκτες τιμών της εξωτερικής αγοράς ήταν 22%.
Σε κάθε περίπτωση, το σίγουρο είναι πως αυτό τον «πόνο» στο ταμείο ή στις τσέπες θα τον νιώσουν όλοι. Οι βιομηχανίες ήδη το πληρώνουν εδώ και κάποιους μήνες, τώρα όμως, όπως δείχνουν τα πράγματα, έρχεται η ώρα να το πληρώσει και ο τελικός καταναλωτής, με δεδομένο ότι έχουν αρχίσει ήδη να περνούν ανατιμήσεις στα τελικά προϊόντα, από τους λογαριασμούς κοινής ωφέλειας, τα καύσιμα, τα ταχυκίνητα και διαρκή καταναλωτικά αγαθά, τα κατασκευαστικά κόστη κ.ο.κ.
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών από πέρυσι
Ηλεκτροσόκ περιμένει τους καταναλωτές όταν θα λάβουν στα χέρια τους τα επόμενα τιμολόγια του ρεύματος, τα οποία ήδη τους τελευταίους μήνες έχουν επιβαρυνθεί με αυξήσεις της τάξεως του 30%. Μάλιστα παράγοντες της αγοράς αλλά και κυβερνητικά στελέχη εκτιμούν ότι η τελική επιβάρυνση των καταναλωτών στα τιμολόγια θα φτάσει τελικά το 50%. Το γεγονός αυτό, μαζί με την ετήσια αύξηση 72%, που είχαν τα τιμολόγια του φυσικού αερίου, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ, αναμένεται να τινάξουν στον αέρα τον οικογενειακό προϋπολογισμό, ο οποίος παράλληλα έχει να αντιμετωπίσει και το αυξημένο κόστος στα καύσιμα, με τη μέση τιμή της βενζίνης να εμφανίζει αύξηση από πέρυσι της τάξεως του 16,8% και του πετρελαίου κίνησης 20,25%.
Για τα τιμολόγια ενέργειας το ράλι στις διεθνείς τιμές φυσικού αερίου, που έχουν εκτιναχθεί στα 48 ευρώ η μεγαβατώρα, η συνεχής ανοδική κούρσα των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων (CO2), που πλησιάζουν τα 62 ευρώ ο τόνος, και ο αυγουστιάτικος καύσωνας, που ώθησε στα ύψη το κόστος της χονδρεμπορικής τιμής λόγω της αυξημένης ζήτησης και του ακριβού λιγνίτη, αποτελούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ.
Ενα κοκτέιλ που ακόμη και κυβερνητικά στελέχη δεν διστάζουν να ομολογήσουν ότι προκαλεί σοβαρές παρενέργειες στην εμπορική πολιτική των προμηθευτών ενέργειας, αλλά και μεγάλες επιβαρύνσεις στα ελληνικά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις το φθινόπωρο, οι οποίες εκτιμάται ότι θα συνεχιστούν και τον χειμώνα.
Κλειδί των ανατιμήσεων αποτελούν οι ρήτρες αναπροσαρμογής που υπάρχουν σε όλα τα τιμολόγια ρεύματος, οι οποίες ακολουθούν το κόστος χονδρεμπορικής, που από την αρχή του έτους έχει διπλασιαστεί και συνεχίζει να καλπάζει λόγω και της διεθνούς συγκυρίας. Από τις αρχές του χρόνου μέχρι σήμερα υπολογίζεται ότι η τιμή της χονδρεμπορικής ρεύματος έχει διπλασιαστεί και από 52 ευρώ η μεγαβατώρα έχει βρεθεί σε άνω από 100 ευρώ /MW. Αυτή η διαφορά μοιραία μετακυλίεται μέσα από τις ρήτρες στους καταναλωτές, καθώς οι εταιρείες είναι αδύνατο να επωμιστούν το αυξημένο κόστος.
Παρόμοια εικόνα εμφανίζει ολόκληρη η Ευρώπη, παρότι η ελληνική αγορά ενέργειας έδειξε να πρωταγωνιστεί στην ανοδική κούρσα τιμών τον προηγούμενο μήνα, εμφανίζοντας την υψηλότερη μέση τιμή χονδρεμπορικής που ανήλθε σε 121,72 ευρώ/MW, αρκετά μπροστά από την Ιταλία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, αγορές με τις οποίες «συναγωνιζόμαστε» σε ενεργειακό κόστος.
Ανάχωμα στις αυξήσεις αναζητά η κυβέρνηση εν όψει και του δύσκολου χειμώνα που ξεκινά, με όπλο της και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) που επιβάλλει νέους και ξεκάθαρους όρους στον τρόπο τιμολόγησης των καταναλωτών συναντώντας όμως σοβαρές αντιδράσεις από την πλευρά των προμηθευτών ενέργειας.
Θα μικρύνει το καλάθι της νοικοκυράς
Περαιτέρω πίεση αναμένεται να δεχθεί το καλάθι της νοικοκυράς, το οποίο ήδη έχει αρχίσει να επιβαρύνεται από τις ανατιμήσεις σε σειρά βασικών αγαθών. Ηδη πηγές από το οργανωμένο λιανεμπόριο αναφέρουν ότι μέσα στη ραστώνη του Αυγούστου ολοκληρώθηκε μια πρώτη αναπροσαρμογή που είχε ξεκινήσει ήδη από τον Ιούλιο στις τιμές προϊόντων συγκεκριμένων κατηγοριών στο ράφι.
Την ίδια περίοδο, μάλιστα, αρκετές επιχειρήσεις στον ευρύτερο χώρο των τροφίμων προχώρησαν σε αναθεώρηση των τιμοκαταλόγων τους. Μεταξύ αυτών η αλυσίδα Κουλουράδες, που προχώρησε σε οριζόντια αύξηση στις τιμές των κύριων προϊόντων της, φθάνοντας το 20%, λόγω της ανόδου των τιμών στα άλευρα. Ανάλογη πολιτική, σύμφωνα με πληροφορίες, ετοιμάζονται να ακολουθήσουν και άλλες αλυσίδες, ενώ τα περισσότερα αρτοποιεία έχουν προχωρήσει σε αναπροσαρμογές.
Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις εμφανίζονται σε βασικά τρόφιμα, όπως είναι τα έλαια, τα κρέατα, τα ψάρια, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα τυριά, οι μαργαρίνες. Ενδεικτικά, οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις σε σχέση με πέρυσι, όπως εμφανίζονται στην τελευταία έρευνα για τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή τον Ιούλιο, έγιναν σε φυσικό αέριο 72,32%, πετρέλαιο κίνησης 20,25%, βενζίνη 16,8%, άλλα βρώσιμα έλαια 16,32%, αρνί και κατσίκι 13,21%, νωπά λαχανικά 8%, νωπά ψάρια 6,58%, νωπά φρούτα 5,19%, φρέσκα θαλασσινά 4,39%, τυριά 3,54%, μαργαρίνη και άλλα φυτικά λίπη 3%, ελαιόλαδο 2,61%, πίτσες και πίτες 2,08%, ζυμαρικά 1,83%, παιδικές τροφές 1,73%, κατεψυγμένα ψάρια 1,73%, αλεύρι 1,69%, πατάτες 1,21%.
Και μόνο το γεγονός ότι έχει αυξηθεί υπέρμετρα η τιμή των καυσίμων αυτό σημαίνει αυτομάτως ανατιμήσεις σε σειρά προϊόντων, καθώς αυξάνεται τόσο το κόστος τόσο παραγωγής όσο και μεταφοράς.
Καμπανάκι για περαιτέρω ανατιμήσεις τους επόμενους μήνες έκρουσε πρόσφατα το Ινστιτούτο Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών σε πρόσφατη έρευνά του, επισημαίνοντας ότι «υπάρχουν ενδείξεις για αυξητικές πιέσεις στους δείκτες τιμών καταναλωτή και αυξήσεις της τελικής τιμής για συγκεκριμένα προϊόντα».
Στο πλαίσιο αυτό κάθε βιομηχανία μετράει και τις δυνάμεις της. Πρόσφατα ο κ. Μανώλης Καραμολέγκος της ομώνυμης αρτοβιομηχανίας έλεγε στο «business stories» ότι η εταιρεία θα κάνει το καθετί προκειμένου να απορροφήσει τη μεγάλη αύξηση στο λειτουργικό κόστος που αντιμετωπίζει. Το ερώτημα βέβαια είναι ποια τα περιθώρια κάθε εταιρείας να ακολουθήσει μια τέτοια πολιτική.
Οπως προειδοποιούσε πρόσφατα στην ενδιάμεση οικονομική έκθεση μία άλλη γνωστή βιομηχανία με καταναλωτικά είδη, η Παπουτσάνης, «η τυχόν συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών των πρώτων υλών, η διατήρηση των ναύλων σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, αλλά και η αύξηση του κόστους ενέργειας επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργική κερδοφορία της εταιρείας».
Φωτιά τιμών και ελλείψεις σε εισαγόμενα διαρκή αγαθά
Η διαταραχή στην εφοδιαστική αλυσίδα φέρνει επίσης μεγάλα προβλήματα και ανατιμήσεις σχεδόν σε όλη την γκάμα των εισαγόμενων διαρκών αγαθών. Από τα είδη τεχνολογίας, τα παιχνίδια και τον οικιακό εξοπλισμό ως και τα αυτοκίνητα.
Για παράδειγμα, η παγκόσμια έλλειψη μικροεπεξεργαστών έχει αρχίσει να φέρνει ελλείψεις και ανατιμήσεις σε προϊόντα τεχνολογίας και στην ελληνική αγορά. Ορισμένου τύπου τηλεοράσεις και παιχνιδομηχανές βρίσκονται σε έλλειψη. Το ίδιο και στις γκάμες των φθηνότερων προϊόντων, είτε τεχνολογίας είτε λευκών συσκευών, λόγω και της αύξησης του μεταφορικού κόστους που αντιπροσωπεύουν μεγάλο μέρος του κοστολογίου τους.
Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, αρκετοί κατασκευαστές χρησιμοποιούν τα μικροτσίπ για την κατασκευή λάπτοπ μεσαίας πλέον κατηγορίας προκειμένου να μη συμπιέζεται το περιθώριο κέρδους τους, κάτι που σημαίνει ότι οι καταναλωτές θα αρχίσουν να κινούνται σε άλλες κατηγορίες προϊόντων.
Ως εκ τούτου, οι τιμοκατάλογοι που εμφανίζουν γνωστές αλυσίδες είτε σε λευκές συσκευές είτε σε είδη τεχνολογίας είναι αισθητά αυξημένοι σε σχέση με πέρυσι. Αυτό ήδη φαίνεται στα φοιτητικά πακέτα που αυτή την εποχή προωθούνται και τα οποία εμφανίζουν μία μέση αύξηση 10% σε σχέση με πέρυσι.
Την αύξηση του μεταφορικού κόστους, το οποίο ουσιαστικά καθιστά ασύμφορη την εισαγωγή των ηλεκτρονικών προϊόντων που πωλούνται σε χαμηλότερες τιμές στην αγορά, είχε επισημάνει μέσα στο καλοκαίρι ο κ. Γιάννης Βασιλάκος, αντιπρόεδρος και διευθύνων Σύμβουλος της Κωτσόβολος – Dixons South East Europe.
Οπως ανέφερε, εάν για να φέρει κάποιος ένα κοντέινερ πλήρωνε 1.700 δολάρια και τώρα πληρώνει 12.000-13.000 δολάρια, θα επιλέξει να μην παραγγείλει προϊόντα που καταλαμβάνουν μεγάλο όγκο και πωλούνται σε χαμηλή τιμή.
Την περασμένη εβδομάδα και ο πρόεδρος του Ομίλου Fourlis, Βασίλης Φουρλής δεν έκρυψε την ανησυχία του για τις πληθωριστικές πιέσεις που ασκούνται επιβεβαιώνοντας ότι υπάρχει πρόβλημα στην εφοδιαστική αλυσίδα τόσο στον οικιακό εξοπλισμό της ΙΚΕΑ όσο και γνωστών αθλητικών brads με παραγωγική βάση στην Κίνα.
Από την πλευρά της η Jumbo, στη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της για τον Ιούλιο, εξαπέλυσε πυρά κατά διεθνών μεταφορικών εταιρειών καταγγέλλοντας «άτυπο καρτέλ» και «αθέμιτες πρακτικές και συμπράξεις μεταξύ των εταιρειών logistics που διαχειρίζεται τη διαθεσιμότητα των containers που χρησιμοποιούνται για την μεταφορά των εμπορευμάτων».
Υπενθυμίζεται ότι είχε προηγηθεί το προηγούμενο διάστημα η τοποθέτηση του επικεφαλής της εταιρείας Απόστολου Βακάκη στη Γενική Συνέλευση των μετόχων, στην οποία είχε ανακοινώσει την απόφασή του η εταιρεία να αλλάξει πλάνο στις αγορές της, σταματώντας τις παραγγελίες από την Κίνα, μιλώντας παράλληλα για βίαιη διατάραξη της τροφοδοτικής αλυσίδας. Φυσικά ανατιμήσεις και καθυστερήσεις υπάρχουν και στον κατεξοχήν κλάδο εισαγωγής, αυτόν των αυτοκινήτων.
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών από πέρυσι
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το φρένο που πάτησε η παραγωγή λόγω της έλλειψης μικροεπεξεργαστών σε συνδυασμό με το αυξημένο μεταφορικό κόστος έχουν δημιουργήσει σημαντικό κενό στην αγορά. Προς το παρόν, οι τιμές εμφανίζονται σε σχέση με πέρυσι αυξημένες 5%, ενώ σε νέες παραγγελίες θα χρειαστεί ο πελάτης να περιμένει αρκετούς μήνες ως την παράδοση!
Κατακόρυφη αύξηση για το κατασκευαστικό κόστος
Επιπλοκές από τα μεγάλα έργα υποδομής ως την οικοδομική δραστηριότητα αναμένεται να προκαλέσει και το ράλι των τιμών στα υλικά κατασκευής, κάτι που φτάνει μέχρι και στα νοικοκυριά που απλώς θέλουν να εκμεταλλευθούν την ευκαιρία του προγράμματος «Εξοικονομώ», κάνοντας παρεμβάσεις στα παλαιά σπίτια τους.
Ηδη, σύμφωνα με πληροφορίες από την αγορά, οι επαγγελματίες τεχνίτες διστάζουν να δώσουν τελική προσφορά στους πελάτες τους περιμένοντας λίγο πριν από το άνοιγμα της πλατφόρμας των αιτήσεων. Πιο εκτεθειμένοι στην αύξηση του κόστους εμφανίζονται όσοι ξεκίνησαν τους τελευταίους μήνες την ανέγερση οικοδομών.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που συγκέντρωσε η ΕΛΣΤΑΤ και αφορούν τον Ιούλιο, τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση τιμών στο συνολικό κατασκευαστικό κόστος εμφανίζουν: το πετρέλαιο κίνησης (+20,4%), οι σωλήνες χαλκού (+15,5%), ο σίδηρος οπλισμού (+14,8%), οι χάλκινοι αγωγοί (+11,6%), τα θερμαντικά σώματα (+7,1%), τα τούβλα (+4,7%) και οι πλαστικοί, συνθετικοί, ινοτσιμέντου σωλήνες (+3,8%).
Παρ’ όλα αυτά, κάθε προϊόν που συνδέεται με την οικοδομή, συμπεριλαμβάνοντας κουφώματα αλουμινίου, μαρμαρόπλακες, πόρτες κάθε είδους, ντουλάπια κ.ο.κ., εμφανίζεται ανατιμημένο αισθητά σε σχέση με πέρυσι.
Διαβάστε ακόμη
ΕΛΣΤΑΤ: Επενδύσεις, τουρισμός και εξαγωγές «ανέστησαν» την οικονομία (upd)
Voucher 200 ευρώ για laptop – tablet: Άνοιξε η πλατφόρμα για τις αιτήσεις
Αναδρομικά: Πότε πληρώνονται οι συνταξιούχοι με το νέο χρονοδιάγραμμα